مهدی تبریزی در رابطه با حمله تروریستی شامگاه جمعه به مرکز تجاری کروکوس مسکو که منجر به کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر شده است، در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: چند فرضیه در مورد عامل پشت پرده حمله تروریستی شامگاه جمعه در روسیه وجود دارد؛ قبل از اینکه داعش بخواهد بیانیه بدهد، انگشت اتهام روسیه به سمت اوکراین و سرویس اطلاعات اوکراین بود، زیرا این مسئله مسبوق به سابقه بود و در دو سال گذشته بعد از جنگ، سرویس اطلاعاتی اوکراین بارها حملات تروریستی مختلفی در خاک روسیه انجام داده است مانند ترور «داریا دوگینا»، بمب گذاری در پل کریمه و یا بمب انتحاری در یکی از رستوران‌های مسکو و اقداماتی از این دست و بارها اعلام کردند که ما این کارها را مجدداً انجام خواهیم داد.

فرض اول: سرویس اطلاعاتی اوکراین پشت پرده ماجرا است؟

وی افزود: علاوه بر این جبهه اوکراین متحمل شکست‌هایی در دو ماه گذشته شده است، اوکراینی‌ها در حمله‌ای که به بلوگراد کردند موفق نشدند و تلفات سنگینی قبل از انتخابات ریاست جمهوری روسیه دادند، همچنین حضور مردم روسیه پای صندوق‌های رأی یک شکست کامل برای اوکراین بود، به همین دلیل یک فرضیه این است که سرویس‌های اطلاعاتی اوکراین مجدداً این کار را برنامه‌ریزی کرده‌اند.

کارشناس مسائل روسیه و قفقاز ادامه داد: تقریباً سه ساعت بعد از عملیات بیانیه‌ای منتسب به داعش منتشر شد، اما با توجه به سبقه‌ای که از داعش داریم اینکه به این سرعت عملیات تروریستی را گردن بگیرند مشکوک است و از آن مهم‌تر این سوال است که در حال حاضر چرا داعش در روسیه حضور دارد؟ بعد از اتفاقاتی که در چچن افتاد و اسلام گراها شورش‌هایی انجام دادند که توسط نیروهای روسی سرکوب شد، «رمضان قدیروف» دوباره در چچن قدرت را برعهده گرفت و تقریباً می‌توان گفت که روسیه دیگر مشکلی با اسلام گرایان داخل روسیه نداشته است.

فرض دوم: بیانیه داعش و سوالات بی پاسخ از انگیزه برای این حمله

تبریزی تصریح کرد: از سوی دیگر سیاست تسامح مذهبی روسیه مخصوصاً نسبت به مسلمانان اهل سنت و شیعه، سبب شده تا درگیری‌های مذهبی به شدت کم باشد و خود پوتین نیز نسبت به اسلام گرایش مثبتی دارد؛ بنابراین تنش‌های مذهبی در روسیه وجود نداشته و حتی نیروهای مسلمان در تیپ‌های مختلف ارتش روسیه حضور دارند، با توجه به این مسئله دلیلی ندارد که داعش بدون هیچ زمینه تنشی در روسیه الان بخواهد دست به یک عملیات تروریستی بزند.

وی یادآور شد: بعد از اینکه داعش در عراق و سوریه از بین رفت خیلی از نیروهای داعشی که در سوریه بودند و اهل چچن و قفقاز شمالی بودند، یا به افغانستان منتقل شدند یا به باکو و برخی نیز در جبهه اوکراین مشغول جنگ هستند، بنابراین ممکن است این نیروها بخواهند عملیاتی انجام بدهند، اما باید توجه داشت که در اوج درگیری‌های روسیه در سوریه و زمانی که داعش در عملیات‌های مختلف توسط روسیه شکست می‌خورد، شاهد عملیات تروریستی از جانب آنها در خاک روسیه نبودیم پس اینکه الان که تقریباً داعشی وجود ندارد انجام این عملیات چه سودی دارد جای سوال است، بنابراین داعش سودی از این عملیات نمی‌برد مگر اینکه از سوی سرویس‌های اطلاعاتی برای این کار اجیر شده باشد.

فرض سوم: حمایت از حماس توسط پوتین و احتمال انتقام اسرائیل

کارشناس مسائل روسیه و قفقاز در رابطه با احتمال دست داشتن اسرائیل در این حمله تروریستی گفت: بعد از عملیات طوفان الاقصی جهت‌گیری روسیه نسبت به کشورهای اسلامی منطقه تغییر پیدا کرد و بعد از جنگ اوکراین روابط روسیه با کشورهای اسلامی تیره‌تر شد، همچنین در اسرائیل برخی از سیاست مداران احزاب یا مجلس اظهارات تندی علیه روسیه انجام داده بودند، اما احتمال اینکه الزاماً پای رژیم صهیونیستی در این ماجرا باشد ضعیف است.

تبریزی ادامه داد: البته این احتمال وجود دارد که اسرائیلی‌ها این عملیات را انجام داده باشند تا چهره اسلام و مسلمانان را در افکار عمومی روسیه تخریب کنند و فشاری روی سیاست‌های حمایتی پوتین از حماس بگذارند تا از این حمایت‌ها دست بردارد، دیروز هم پوتین بعد از وتوی قطعنامه پیشنهادی آمریکا اعلام کرد که ما حمایت‌های خودمان را از حماس همچنان ادامه خواهیم داد، پس این گمانه زنی وجود دارد که برای تخریب چهره اسلام و مسلمانان و تغییر نگرش پوتین نسبت به مسئله حماس این عملیات اتفاق افتاده باشد.

وی در رابطه با سیاست‌های حمایتی روسیه در قبال حماس و فلسطین تصریح کرد: در حال حاضر یک سیاست کلی برای روسیه وجود دارد و آن این است که هرجایی که آمریکا حضور دارد روسیه در تقابل با آن موضوع عمل می‌کند؛ در منطقه غرب آسیا دو عامل وجود دارد، اول اینکه این منطقه حیاط خلوت آمریکا بوده و مخصوصاً کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و خود اسرائیل جزو متحدین آمریکا و غرب جمعی هستند، به همین دلیل روسیه خود را در تقابل با آنها تعریف می‌کند تا بتواند حمایت جنوب جهانی، کشورهای آفریقایی و آسیایی را به دست بیاورد، سیاست‌های هژمونی و تک قطبی آمریکا را زیر سوال ببرد و ایده جهان چندقطبی را تبلیغ کند.

فرض چهارم: حمله تروریستی در امتداد تقابل روسیه و ناتو

کارشناس مسائل روسیه و قفقاز ادامه داد: دلیل دوم این است که از چندین سال قبل سیاست‌های خاورمیانه روسیه از انفعال به سمت بازیگری مثبت میل پیدا کرده است و روسیه می‌خواهد در زمین بازی آمریکا نقش فعال‌تری را داشته باشد و از کیک قدرت خاورمیانه سهم بیشتری را بردارد، بنابراین با توجه به این دو علت موضع گیری روسیه در قبال حماس تغییر کرده است.

تبریزی با بیان اینکه همه این فرض‌ها یک نقطه مشترک دارد، گفت: آمریکایی‌ها دو هفته قبل اعلام کردند که شهروندانشان از روسیه خارج شوند و بعد از آن انگلیسی‌ها نیز اعلام کردند که شهروندان انگلیسی از مناطق پر جمعیت مانند کنسرت‌ها و فروشگاه‌ها خارج شوند و حتی «ویکتوریا نولاند» زمانی که سخنرانی بازنشستگی خود را انجام می‌داد گفت که روس‌ها باید منتظر یک اقدام غیرمنتظره ناخوشایند باشند، تمام اینها می‌تواند گمانه زنی‌ها را بالا ببرد برای اینکه بدانیم سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و غرب از این موضوعات خبر داشتند.

وی در انتها تاکید کرد: داعش می‌تواند ابزار تمام این فرضیه‌ها باشد؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم داعشی که الان در اوکراین بر ضد روسیه می‌جنگد می‌تواند در این عملیات ابزار اوکراین بوده باشد و یا ممکن است ابزار آمریکا و ناتو و یا اسرائیل برای ضربه به روسیه باشد، اما چیزی که تقریباً از آن مطمئن هستیم این است که داعش به تنهایی طراح عملیات نبوده است.