23 ربیع الاول سالروز ورود حضرت معصومه (س) به شهر قم به نام «روز قم» در تقویم ثبت شد روزی که نقطه عطفی برای قم و قمی ها است برای پاسداشت این روز بزرگ با موازی کاری دستگاههای اجرایی و غیبت متولیان فرهنگی روبروهستیم

به گزارش پردیسان آنلاین؛ مرداد سال ۹۷ شورای اسلامی شهر قم ۲۳ ربیع الاول سالروز ورود پر خیر و برکت کریمه اهل بیت حضرت معصومه (سلام الله علیها) به شهر قم را به دلیل آثار و برکاتی که این ورود تاریخی برای قم و قمی ها به ارمغان آورد را «روز قم» نامیدند تا طی سال های متمادی برای ماندگاری این روز بزرگ در ذهن نسل های آینده برنامه های مختلف و متنوع برای پاسداشت این روز و مهم تر از آن معرفی هویت شهر قم در حوزه های مختلف در این برنامه ها نمایان شود.
سالروز ورود حضرت معصومه (سلام الله علیها) برای این شهر و مردمان آن منشا خیرات و برکات فراوان و نقطه عطفی در تاریخ قم به شمار می رود؛ چرا که بانوی کرامت اخت الرضا علیه السلام و دخت حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام که قصد داشت به سمت طوس و با برادر خود دیدار کند از همراهان خود درخواست می کند که با توجه به بیماری و کسالتی که داشتند به سمت قم او را همراهی کنند این واقعه در روز ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجری رخ می دهد.
اما قم در آیینه روایات اهل بیت علیه السلام جایگاه ویژه و مهمی دارد نمونه ای از این روایات که بیشتر از سوی حضرات امام صادق (علیه السلام)، امام کاظم (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) وارد شده است را می توان چنین نقل کرد؛ «همانا برای خداوند حرمی در مکه قرار دارد و برای رسول خدا (ص) حرمی در مدینه است. برای امیرالمؤمنین علیه السلامنیز حرمی در کوفه است و همانا برای ما نیز حرمی در قم است» دیگر این که «در این شهر بانویی از فرزندان من دفن خواهد شد که نام او فاطمه است و هر کس او را زیارت کند، بهشت از آن اوست».
حال با ورود کاروان حضرت معصومه سلام الله علیها و اقامت کوتاه این بانوی گرامی در شهر قم مردم پذیرای این بانو شده و حضرتش بعد از سپری کردن ۱۷ روز در شهر مقدس قم بیمار و حسرت دیدار برادر کشیده و جان به جان آفرین تسلیم می کنند و در یکی از باغ های قم مدفون که امروز به بیت النور معروف است. بعدها ورود این بانو برای قم و قمی ها تاریخ ساز و ماندگار شده که یکی از آثار معنوی آن قم مرکز صقلی برای مهم ترین مراکز علمی و نشر آثار تشیع و از سویی مقصدی برای زیارت عاشقان اهل بیت علیه السلام از کشورهای جهان می شود.
با توجه به اهمیت سالروز ورود حضرت معصومه سلام الله علیها که به روز قم نامگذاری شده است انتظار می رود هر ساله مدیران اجرایی در کنار مدیریت شهری کلانشهر قم برای پاسداشت این روز بزرگ که آثار و برکاتی برای این شهر داشته برنامه های متنوع فرهنگی، جشنواره های مختلف برای گروههای مختلف برگزار و هم چنین آذین بندی شهر از ورودی های شهرتا مسیر منتهی به حرکت کاروان تاریخی بانوی کرامت را شاهد باشیم اما متاسفانه شاهد برنامه های تکراری،موازی کاری های دستگاه ها حتی در اتتخاب شعارها و غیبت تاسف بار متولیان فرهنگی هستیم.
از آثار مهم ورود بانوی کرامت در قم ؛ تبدیل شدن قم به دومین شهر مذهبی و زیارتی در کشور است امروز قم مقصد مهم گردشگری زیارتی و مذهبی است و میزبان زائران ایرانی و خارجی است چه خوب و مطلوب بود که متولیان امور فرهنگی به ویژه اداره کل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی قم برای این روز برنامه ریزی کند تا زائر و گردشگر خارجی در روز قم ظرفیت ها، مشاهیر، آداب ور سوم ، جاذبه های تاریخی و گردشگری و هم چنین غذاهای سنتی و فرهنگ و هویت مردم و شهر قم برای گردشگران ماندگار شود ولی زهی خیال باطل انگار در شهری که تاریخ آن هزاران سال شهرت دارد اداره میراث فرهنگی برنامه ی خاصی ندارد.
با یک جستجوی ساده برای شهرهای مختلف کشور در تقویم روزهایی نامگذاری شده است که به نام آنها ثبت شده است روز یزد که هم با روز ماندگار ثبت جهانی آن در یونسکو عجین شده است؛ روز مشهد که با روز ۱۰ دیماه ۵۷ روز قیام مردم مشهد علیه رژیم طاغوت است که برنامه های متنوعی در این شهرها اعم از جشنواره های فرهنگی، شاد و معرفی مشاهیر و جاذبه های تاریخی و گردشگری و ورزشی برگزار می شود اما در شهر پر ظرفیت فرهنگی مانند قم تنها به حرکت نمادین کاروان حضرت معصومه سلام الله علیها ختم می شود و انگار تنها وظیفه مدیریت شهری و سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری و معاونت امور فرهنگی،اجتماعی و زیارت است جای دیگر دستگاهها را باید علامت سئوال گذاشت.

موازی کاری های دستگاه ها در روز بزرگ قم
امسال سازمان فرهنگی،ورزشی شهرداری هم چون سال های گذشته پای کار بوده و با توجه به پیگیری هایی که داشته مقرر شده است که در سال های آتی بودجه ای برای روز قم اختصاص یابد و در شورای فرهنگ عمومی استان نیز رایزنی شده است تا وفات حضرت معصومه سلام الله علیها که ۱۷ روز بعد از ورود به قم بوده را تعطیل اعلام کنند و در آیند روز قم در تقویم ملی ماندگار شود.
مدیرعامل سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری قم از برگزاری ۲۴ عنوان رویداد گوناگون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی در ایام ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر مقدس قم خبر می دهد و عنوان می کند : یکی از مناسب‌های مرتبط با هویت شهری، بحث «روز قم» است؛ چراکه ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر قم یک اتفاق تمدن‌ساز بود و با ورود این حضرت به شهر قم، جهان تشیع در این شهر محوریت پیدا می کند. امسال موضوع «روز قم» به صورت جدی در شورای فرهنگ عمومی استان قم مطرح شد؛ برنامه‌های این ایام به تصویب شورای فرهنگ عمومی رسیده است و ان شا الله بنا است تا با پیگیری‌های ملی برای دستگاه‌های اجرایی استان که در حوزه‌های فرهنگی وظیفه دارند، ردیف بودجه‌ای با موضوع «روز قم» از سال آینده اختصاص یابد.
حجت‌الاسلام سید احمد طباطبایی نژاد می افزاید: به مناسبت ایام ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر مقدس قم، ۲۴ عنوان برنامه مختلف و متنوع تعریف شده که از صبح روز دوشنبه برنامه «زنگ روز قم» به‌عنوان نخستین برنامه در دانشگاه قم با حضور مسئولان استانی و دانشجویان آغاز می‌شود اجرای برنامه «روایت قم» در مدارس سطح شهر در قالب هنر و برگزاری نخستین جشنواره ملی «عکس قم» با استفاده از ظرفیت‌های عکاسان مطرح کشوری از مهم‌ترین برنامه‌های ایام ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر قم است.
به گفته وی؛به مناسبت روز قم از چند کتاب رونمایی می‌شود که یکی از این کتاب‌ها، کتاب «باغ پنبه» با موضوع تاریخ شفاهی این محله است که بیست‌وهفتم مهرماه در مسجد باغ پنبه قم با حضور پیشکسوتان و اهالی ادب و هنر رونمایی خواهد شد.
طباطبایی نژاد بیان می کند: در هفته آینده یک فیلم مستند فاخر ۹۰ دقیقه‌ای با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم و حضور مردم شریف قم اکران می شود جشنواره هنرهای تجسمی با محوریت «فرهنگ شهروندی»، جشنواره فرهنگی هنری «همسایه» در سطح مدارس، تولید نماهنگ «روز قم» با مشارکت حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها، با حضور صابر خراسانی و محمدحسین پویانفر، برپایی نمایشگاه توانمندی‌های مساجد قم در جوار حرم مطهر بانوی کرامت با هماهنگی دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد استان از دیگر برنامه‌هایی است که در این ایام انجام خواهد شد.

ورودی که تمدن ساز شد
معاون امور فرهنگی ،اجتماعی و زیارت استانداری قم در ارتباط با آثار ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر مقدس قم می گوید: ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر قم سرآغاز جریان تمدنی جدید و سرنوشت جدید برای قم شد هرچند از دیر باز از زمان اهل بیت علیه السلام و با توجه به روایات در کانون توجه قرار گرفت. آغاز این تحول با ورود تاریخ ساز حضرت معصومه سلام الله علیها به قم رقم خورد و باعث شد تا مرکزی برای تجمع شیعیان و خاندان آنها شکل گیرد واز سویی شاهد اوج و عظمت حوزه های علمیه در این شهر باشیم.
ابوالقاسم مقیمی می افزود: مردم و دستگاههای دست اندرکار اجرایی مناسبت های مذهبی و فرهنگی را پررنگ تر از دیگر شهرهای کشور برگزار و همیشه در طول سال میزبان خوبی برای زائران هستند اما با توجه به روز مهم ورود بانوی کرامت به شهر قم تکالیف و وظایفی برای دستگاههای اجرایی به ویژه فرهنگی در نظرگرفته شده است.

دستگاههای اجرایی باید دغدغه برنامه ریزی روز قم داشته باشند
معاون امور فرهنگی،اجتماعی وزیارت استانداری قم در ادامه بیان می کند: ضرورت دارد دستگاههای اداری و اجرایی استان پیش بینی ها وبرنامه ریزی های مختلفی را برای این روز داشته باشند ذکر این نکته مهم است که هرچند شهرداری متولی اصلی برگزاری مراسم عنوان روز قم و شهر قم می باشد اما سایر دستگاههای اجرایی باید تکلیف خود را بدانند تا با قوت و عزت در این روز پیگیری و برنامه ریزی منسجم و مطلوبی داشته باشند.
مقیمی با اشاره به لزوم مشارکت آحاد مردم قم برای پاسداشت روز قم عنوان می کند: روز قم تنها متوجه دستگاههای اجرایی نیست و مردم قم هم که به طوری مهمان خان پر برکت حضرت کریمه اهل بیت علیه السلام هستند این روز را باید جشن بگیرند و با نذورات خود دل اهل بیت علیه السلام را شاد کنند ما هیچ شهروند قمی را نداریم که از کرامت این بانوی بزرگ را لمس نکرده باشد و جا دارد هرکس به اندازه ظرفیت در پاسداشت روز قم همکاری کند نانوا با اهدای نان رایگان،پزشکان با ویزیت رایگان در این روز و مسئول خدمات، خدمات رایگانی را به مردم ارائه و به این بانو هدیه کند باید همه شهروندان مدیون حضور این بانو در شهر قم باشند.
به گفته وی؛ دغدغه های بسیاری وجود دارد باید مسئولان با پرداختن به آبادانی وتوسعه عمرانی شهر به ویژه پروژه های اطراف حرم مطهر و ارائه خدمات هم شان زائران این بارگاه چه از سوی دستگاههای فرهنگی، گردشگری و خدماتی دین خود را ادا کنند .

کاروان نمادین شادی در مسیر ورود بانوی کرامت
رئیس ستاد آیین‌های فاطمی آستان بارگاه حضرت معصومه سلام الله علیها از برگزاری ۷۲ برنامه در روز قم خبر داده و می گوید: ورود بانوی کرامت را با حرکت کاروان شادی در ساعت۷.۴۵دقیقه دوشنبه هفدهم مهرماه آغاز می شود این مراسم با حضور پرشور اقشار مختلف مردم از چهار راه معصومیه قم تا حرم مطهر برگزار خواهد شد هم چنین آیین خطبه خوانی و مدیحه سرائی هم به رسم هرساله بعد از ورود کاروان شادی به بارگاه ملکوتی بانوی کرامت برگزار می‌شود.
حجت الاسلام سید احمد مشرف می افزاید: اکران فیلم مستند اخت الرضا را از دیگر برنامه‌های این ایام است این مستند با موضوع تبیین شخصیت بانوی کرامت به کارگردانی مجتبی طباطبایی تولید و بعد از رونمایی از نوزدهم مهرماه در سینما‌های کشور به روی پرده می‌رود شعار برنامه های روز قم «در پناه اخت الرضا اسوه عفاف و جهاد تبیین» است و بازدید از موزه فاطمی آستان مقدس نیز درطول ایام معصومیه به صورت رایگان آماده بازدید عموم مردم است.
حال با توجه به برنامه های بیان شده از سوی دست اندرکاران حرم مطهر بانوی کرامت به نظر ذکر این نکته اهمیت دارد که با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر امید آفرینی وتزریق نشاط و امید برای اقشار مهم جامعه جای خالی جشنواره های شاد فرهنگی برای کودکان و نوجوانان خالی است نوجوانان و جوانانی که هدف تیر جنگ ترکیبی دشمن قرار گرفته اند و نیاز است کانون فرهنگی هنری کودکان ونوجوانان در این روز بزرگ برای گروه هدف خود جشنواره های مختلف شاد برگزار کند که متاسفانه برنامه خاصی از این نهاد دیده نمی شود.
از دیگر دستگاههای فرهنگی قم می توان به اوقاف ،سازمان تبلیغات و از سویی اداره کل ارشاد نام برد که گمنام هستند دستگاههایی که در جنگی که داریم می توانست روز قم برای آنها نقطه عطفی برای برگزاری برنامه های فرهنگی باشد امروز مردم با توجه به مشکلات فرهنگی و اقتصادی چشم انتظار برنامه های شاد و فرهنگی مفیدی هستند.

دغدغه شهر جهانی یزد برای برنامه های فرهنگی
در روز یزد که روزی است که در آن بافت زنده و تاریخی یزد در یونسکو ثبت و جهانی شد دستگاههای فرهنگی وگردشگری ۸۰ برنامه متنوع برگزار کرده اند از جمله ،ورزش های پهلوانی و زورخانه ای، هنرهای نمایشی و مهارت های فردی، موسیقی و برنامه های زنده تلویزیونی و تئاتر خیابانی بود.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی؛ صنایع دستی و گردشگری یزد ؛ مسابقه دومینو، ایستگاه های نقاشی آرزوها ، عکاسی و کاریکاتور، قصه گویی، سرود خیابانی، اتوبوس کتاب و آموزش شهروندی را از دیگر برنامه های شاخص گرامیداشت روز یزد است از جمله این برنامه ها با همکاری دستگاه های مرتبط از جمله شهرداری و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یزد برگزار شده وایین ها و برنامه های ویژه ای به مناسبت روزهای ابرکوه، اردکان، اشکذر، بافق، بهاباد، تفت، خاتم، مهریز و میبد که از شهرهای این استان هستند نیز برگزار شده است.
هم چنین اداره کل ارشاد این استان از روز یزد برای نامزدی این شهربه عنوان پایتخت کتاب جهان استفاده کند اما شهری مانند قم با ظرفیت انتشار کتاب های متنوع فرهنگی و وجود ناشران و خوشنویسان صاحب نام چه جایی در روز قم دارند؟ مگر از آثار روز قم و ورود بانوی کرامت به قم نیست که امروز این شهر به نگین گردشگری مذهبی معروف و مقصد مهم گردشگران خارجی و ایرانی است پس اداره کل میراث فرهنگی؛صنایع دستی وگردشگری ما این روز کجا رفته که غایب است؟

غفلت دستگاههای اجرایی از روز قم
یک استاد دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری قم که دارای دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری با رویکرد گردشگری است درباره روز قم می گوید: ورود بانوی کرامت به شهر قم آثار وبرکات مهمی به همراه داشته است بارگاه نورانی این بانو نماد فرهنگی شهر قم است و ورود این بانو به روز قم نامگذاری شده است در حالی که در کشورها و شهرهای مختلف روز خود را با آیین های مختلف گرامی می دارند تا شاهد جذب گردشگر و گردش اقتصادی باشند روز قم اگر با برنامه های متنوع فرهنگی و انسجام بین دستگاههای اجرایی برگزار شود می توان با نگاه اقتصادی به ان شاهد توسعه پایدار در قم باشیم.
محمد آقا زاده می افزاید: در روز قم ما نباید دستگاه مشخصی را برای گرامیداشت این روز تعیین کنیم همه دستگاههای اجرایی با هماهنگی و انسجام باید در این روز برنامه ریزی کنند اما متاسفانه تنها شهرداری قم پیش قدم این برنامه ریزی ها است در حالی که برای دستگاههای فرهنگی، گردشگری و نظامی و شهری شرح وظایفی است وباید کمیته ای تشکیل شود هرساله کاروان نمادینی در این روز از مسیرهای مشخصی عبور می کند و دیگر هیچ برنامه مشخص نداریم.
به گفته این کارشناس، در حالی که باید کل شهر قم آذین بندی شود تا شهروند و زائر ورود بانوی کرامت و روز قم را لمس کند باید دستگاههای اجرایی به ویژه فرهنگی و گردشگری با برنامه ریزی و ارائه خدمات مطلوب در این روز که نماد قم و قمی ها است این روز را در بعد ملی و فرا ملی معرفی و نگاه اقتصاد محور داشته باشند.
گفتنی است؛ روزهای ملی که مزین به شهرهای مختلف است درآن نقطه عطفی برای برنامه ریزی های فرهنگی است جا داشت که قم دومین شهر مذهبی کشور است با تولیت ها و آستانه های مختلف از جمله مشهد وشیراز و حتی آستان مقدس حرم اباعبدالله و ابوالفضل العباس وباقی عتبات عالیات برنامه ریزی کرده تا نماد ورود بانوی کرامت را معرفی و مهمانانی را از این شهرها دعوت کند مگر این نیست که شهر قم تفاهم نامه خواهرخواندگی با شهر کربلا و نجف دارد…

  • نویسنده : هیفا پردل