گروه زندگی؛ نفیسه خانلری: سینمارفتن معمولا برای بچه ها جذابیت خاصی دارد و به غیر از خوراکی هایی خوشمزه ای که آن ها را روی صندلی ها میخکوب و برایشان خاطره سازی می کند، می تواند حامل پیام های ارزشمندی هم باشد. مثلا آموختن یک تفریح سالم، همراهی با خانواده در فضایی متفاوت، حضور در اجتماع مردم، ارتباط با محیط های فرهنگی و البته تاثیرپذیری از محتوای یک فیلم. پیام هایی که کودک امروز به شدت تشنه آن است و جای خالی آن در محصولات فرهنگی از جمله سینما به شدت احساس می شود. چه بساکه تاثیرات حاصل از فیلم و پرده جادویی سینما برکسی پوشیده نیست و ما نیز به همین سبب و البته به بهانه روزملی سینما به سراغ «سمیرا طاووسی»؛ کارشناس ارشد روانشناسی و مشاوره رفته ایم تا هم درخصوص نقش فیلم و سینما بر رشد شخصیتی کودکان صحبت کنیم و هم اینکه شرایط فعلی سینمای کودک و بایدهای و نبایدهای این دنیای رنگارنگ را مورد بررسی قرار دهیم.

برای آموزش مهارت های زندگی فیلم های اثرگذار نداریم

*به عنوان یک روانشناس و قشری آشنا با نیاز خانواده و کودکان جامعه امروز، می خواهیم پیش از هرچیز برایمان بگویید که فیلم و کارتون چقدر می تواند  در پرورش شخصیت کودکان مان اثرگذار باشد؟

بچه ها از همان اوایل کودکی به شدت با فیلم و کارتون ارتباط برقرار کرده و از آن تاثیر می گیرند. عمق این تاثیر آنقدر زیاد است که شاید قابل بیان نباشد. اصلا یکی از جذاب ترین موارد برای آموزش مهارت های اجتماعی، درمان ترس و اضطراب و حتی افسردگی در کودکان، کارتون و فیلم های متناسب با سن بچه هاست، طوری که حتی من روانشناس هم در جلسات مشاوره خودم به پدر و مادرها پیشنهاد می دهم که مثلا فلان فیلم را برای اعتماد به نفس بچه یا فلان انیمیشن را برای مدیریت احساسات او بگذارند اما مساله اینجاست که متاسفانه خوراک لازم وجود ندارد و نمونه ایرانی خیلی کم است و ما مجبوریم آثار خارجی را به والدین پیشنهاد دهیم که البته نمونه خارجی هم طوری که ما انتظار داریم، پاسخگو نیست.

*یعنی تا این حد با فقر فیلم اثرگذار کودک مواجه هستیم؟

متاسفانه همین طور است و فیلم هایی وجود ندارند که بتوانیم آن ها را برای آموزش مهارت های مختلف به خانواده ها پیشنهاد بدهیم. مثلا من می خواهم مهارت اجتماعی به بچه یاد بدهم اما کدام فیلم را باید معرفی کنم؟ با کدام فیلم، دوست یابی یا مدیریت خشم را به بچه را آموزش دهم و با کدام انیمیشن، مهارت حل تعارض را به او بیاموزم؟ متاسفانه پاسخی وجود ندارد چون عملا فیلمی وجود ندارد. ما با کودکان بسیاری مواجه هستیم که دارای لکنت زبان هستند، ماه گرفتگی دارند، از اختلال یادگیری رنج می برند، اعتمادبه نفسشان پایین است و بسیاری موارد دیگر اما متاسفانه به رغم نیاز موجود، فیلم هایی متناسب با این مسائل نداریم که بتوانیم آن ها را به والدین توصیه کنیم تا کودکانشان با دیدن آن ها بتوانند برون ریزی لازم را داشته باشند. ما در تولید فیلم غنی کودک به شدت دچار ضعف هستیم و حتی با آسیب زایی برخی فیلم ها هم دست و پنجه نرم می کنیم.

*با این تفاسیر باید بگوییم که نه تنها فیلم های کودکانه خوب نداریم بلکه با فیلم های بد هم درحال آسیب به کودکان هستیم.

تا دیر نشده سینمای کودک را دریابیم

*قطعا این کمبودها ناشی از نبود متخصص نیست، زیرا ما در ادوار گذشته فیلم های کودک تاریخ سازی داشته ایم.

دقیقا همین طور است. ما به هیچ وجه با کمبود متخصص در این عرصه مواجه نیستیم اما نیاز به مدیریت و دلسوزی کسانی داریم که دستی در سینمای کودک دارند. متاسفانه خیلی وقت است که ما دیگر کارتونی تاثیرگذار مثل «خونه مادربزرگه» نداریم که مثلا اگر دختر و پسر یک خانه با هم دعوا می کنند نمونه ای مثل نوک سیاه و نوک طلا، آموزش دهنده آن ها باشند؛ یا داستان هایی مثل گلنار را نداریم که بچه ها بتوانند در دنیای تخیلشان خیلی چیزها یاد بگیرند. اصلا کمبود همین فیلم هاست که باعث می شود من مشاور به اولیا بگویم از خودت قصه خلاقانه بساز و برای کودکت بگو تا یکسری مهارت ها را بیاموزد و مثلا ترس او از مدرسه بریزد؛ درحالیکه می شود این ها را با کارتون های جذاب به بچه ها القا و خیلی از معضلات کودک و خانواده را به راحتی برطرف کرد. به واقع ما نیاز به کارتون هایی داریم که شعارهایش گل درشت نباشد و به شکل زیرپوستی اثر خود را بگذارد.

*آموزش زیرپوستی از طریق رسانه! به نکته مهمی اشاره کردید، به خصوص الان که بچه ها از هوش بالایی برخوردارند و به راحتی زیر بار هر حرف و توصیه ای نمی روند.

*با این حساب، محتوای فیلم کودک حرف اول را می زند اما درحال حاضر چه محتوایی لازمه کودک امروز است؟

سینمای کودک به همکاری چندجانبه نیازمند است

*یعنی فکر می کنید زنگ خطری به صدا درآمده که با حضور اهالی فرهنگ و سینما می توان آن را خاموش کرد و آینده بهتری را پیش روی کودکانمان قرار داد؟

متاسفانه امروزه آنقدر به پرورش فرهنگ و آموزش مهارت های درست به بچه هایمان بی توجه هستیم که درآینده نزدیک یعنی زمانی که این نسل بزرگ می شوند، نتایج آموزش های غلط و بی توجهی خود را خواهیم دید. بچه ها باید الگوی آموزشی و تربیتی داشته باشند تا فقط راه خود را نروند و براساس یکسری آموزش ها ومعیارها حرکت کنند. سینما در این زمینه نقش مهمی دارد که خب اوضاع فعلی فیلم و سینمای کودک اصلا خوب نیست و خود اهالی فرهنگ نیز به رغم باور این مساله، دست به کار نمی شوند.

*قطعا برای رهایی از این شرایط مه آلود، همه باید دست به دست هم بدهند!

علایق فرهنگی را در کودکان نهادینه کنید

*خانم طاووسی! حالا که به بهانه روز ملی سینما بطور مفصل درمورد اهمیت و نقش فیلم در رشد شخصیتی کودکان اشاره کردیم، بیایید گفت و گویمان را با یک سوال در مورد سینما به پایان برسانیم. مثلا اینکه بردن کودکان به سینما و حضور آن ها در فضایی فرهنگی چه تاثیراتی می تواند روی آن ها داشته باشد؟

*آیا نیاز است که والدین قبل از بردن فرزندانشان به سینما فیلم ها را واکاوی کنند؟

بهتر است اطلاعاتی از فیلم موردنظر بدست آورند. حتی اگر خودشان فیلم را ندیده اند، در مورد آن تحقیق کنند تا مطمئن شوند که فیلم محتوای بدی نداشته باشد و این اقدام مثبت سینما بردن، به بازدهی منفی نینجامد.

انتهای پیام/