به گزارش پردیسان آنلاین؛ با رشد روز افزون شهرنشینی و به طبع آن رشد ساخت و سازها و سبک زندگی ماشینی آرامش و نشاط هم گویی از فضای زندگی امروز شهری رخت بسته است تا دیروز در سبک زندگی ما ایرانیان وجود باغچه های زیبا در حیاط خانه ها با حوض بزرگ و حیاط بسیار زیبا اصلی انکار ناپذیر بود .
در سبک زندگی سنتی ما ایرانیان باغچه و اندکی فضای سبز زیبا در هر خانه ایی جزو لاینفکی از زندگی ما ایرانیان بود فضای دلنشینی که بزرگتر ها در حفظ و نگهداری آن دقت نظر داشتند فضایی که برای یک دورهمی دلنشین خانوادگی نشاط آور و فرح بخش بود نشستن در کنار باغچه و بازی و جست و خیز کودکان امروز با کوچک شدن فضای خانه ها دیگر به یک رویا تبدیل شده است .
اندک اندک حیاط های بزرگ و باغچه های بزرگی که از گلهای مختلف و درختان زیبای میوه آکنده بود جای خود را به آپارتمان هایی داد که به عبارتی به اندازه یک قوطی کبریتی مشابه است که در آن از وجود فضایی برای بازی کودکان یا آرامش و نشاط سالمندان غفلت شده است حال این چالش در شهر با اقلیم گرم و خشک و کویری بیشتر نمود پیدا می کند.
رشد صنعت و افزایش جمعیّت در شهرها، به ساخت و سازهای سوداگرانه‌ای منجر شده است. این ساخت و سازها به مسائل بهداشتی و تأمین حداقل نور و هوا در مناطق متراکم شهری توجهی نداشته‌اند لذا ایجاد کاربری های جدید شهری برای پاسخگویی به نیاز شهرنشینان به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغ های شهری شده که نتیجه آن آلودگی زیست محیطی و کاهش نشاط و آرامش در زندگی شهری شده است.
همواره نیاز به فضاهایی برای استراحت، گذران اوقات فراغت، ارتباط با طبیعت، برخورداری از هوای تازه مورد توجه انسان شهرنشین بوده است نیاز به ایجاد پارک های شهری برای ارتقاء سطح سلامتی، اجتماعی و فرهنگی بیش از پیش احساس می شود. از طرف دیگر، پارک های شهری جزئی از منابع زیست محیطی بوده که می توان آنها را سرمایه های شهر به شمار آورد.
حال در کلان شهری مانند قم که اقلیم آن گرم و خشک است و از طرفی به دلیل رشد بلند مرتبه سازی آپارتمان نشینی حتی همان اندک باغچه های سبز حیاط خانه ها را هم حذف کرده است وجود فضای سبز شهری و بوستان و پارک برای شهروندان قمی امری ضروری به نظر می رسد تا جایی که توجه مدیریت شهری قم به سمت افزایش سرانه فضای سبز معطوف ساخته و امروز کویر قم را در رده سومین کلان شهر سبز کشور قرار داده است.
تلاش مدیریت شهری در افزایش سرانه فضای سبز ستودنی است و این امر با گشت و گذاری کوتاه در شهر مقدس قم می توان آن را حس کرد شهری که تا دیروز از سرانه فضای سبز اندکی برخوردار بود ولی اکنون با سرانه ۲۰ متر مربع در زمره سومین شهر سبز کشور قرار گرفته است.
اما باید سئوال کرد که توجه مدیران شهری کلان شهری مانند قم که در حال حاضر فضای مناسب تفریحی و تفرجگاهی حلقه مفقوده است آیا تنها به کمیت و رشد فضای سبز توجه شده است یا به مبلمان شهری ومکان یابی سرانه فضای سبز شهری هم توجه شده ؟ آیا در مناطق ۸ گانه قم عدالت فضایی سرانه سبز رعایت شده ؟ این سرانه سبز باب میل خانواده های قمی است و یا در افزایش نشاط اجتماعی و آرامش آنها نگاهی شده است ؟ برای افزایش نشاط اجتماعی و آرامش روحی بانوان قمی با اختصاص بوستان های واقعی بانوان هم برنامه ریزی شده است؟
در گشت وگذاری در مناطق مختلف شهری وجود فضاهای سبز شهری را می توان لمس کرد می توان به جرات گفت مدیران شهری چهره کویری قم را ۱۸۰ درجه آن با توجه به کمبود ومحدودیت های منابع آبی تغییر داده اند اما این افزایش سرانه فضای سبز در برخی مناطق محسوس و مطلوب بوده اما در برخی مناطق شهری قم کمترقابل لمس است.
قم با بوستان زیبای علوی و الغدیر شهرت یافته اما با توجه به این که جذب خانواده ها در پارک ها برای گذران اوقات فراغت ارتباط مستقیمی با مبلمان شهری دارد و این مبلمان می تواند در جذب خانواده شهری و حتی ماندگاری زائران در شهری مانند قم که زائر پذیر است نقش مهی ایفا کندو در هر نوع بوستان و پارکی این نوع مبلمان متفاوت است.
بوستان بانوان از جمله پارک هایی می باشد که نوع طراحی آن متفاوت و می بایست به گونه ای باشد تا برای آرامش بانوان و صرف اوقاتی خوش به دور از فضاهای عمومی از هیچ نقطه ای از بیرون قابل رویت نباشد پارک بانوان بوستانی است محصور تا بتوانند به راحتی در آن به تفریح، ورزش و فعالیت های فرهنگی بپردازند. در این مکان فعالیت هایی از قبیل برگزاری برنامه های تفریحی و فرهنگی که می توان از آنها به کتابخوانی، تئاتر، موسیقی و نقاشی وحتی دوچرخه سواری اشاره کرد این نوع از بوستان ها دارای سالن های سخنرانی که به طور اختصاصی به فعالیت های خانم ها می پردازد باید مجهز باشد.
چرا در برخی مناطق فضای سبز مناسب ولی در برخی مناطق قم کمتر دیده می شود
یک بانوی قمی که در منطقه نیروگاه و در محدوده شهرک امام حسین علیه السلام ساکن است در گفت وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین در باره فضای سبز شهر قم می گوید: در طول سالهای اخیر تلاش خوبی از سوی شهرداری و مدیریت پارکها و فضای سبز استان شده است که باید تقدیر و تشکر کرد اما برای من که ساکن در محدوده کم برخوداری در شهرک امام حسن علیه السلام هستم سئوال است چرا در توزیع این نوع سرانه ها عدالتی صورت نگرفته است؟
مینا کریمی می افزاید: در برخی مناطق شهر قم اثری از فضای سبز شهری وجود ندارد اما در برخی مناطق به طور گسترده ایی قابل لمس است باید در توزیع سرانه فضای سبز عدالت رعایت شود در کنار مناطق حاشیه ایی مانند اطراف جمکران هم نیاز به پارک و فضای سبز وجود دارد تا هم از آسیب اجتماعی جلوگیری کند و هم نشاط را برای خانواده ها فراهم کند شاید این خانواده ها هزینه کافی برای رفتن به بوستان های قم نداشته باشند.
محمد آقا بزرگی ۶۰ ساله بیان می کند: ایجاد فضای سبز در شهری مانند قم کار سختی است و به جرات می توان گفت طی سال های اخیر چهره شهر قم با فضای سبز تغییر کرده است از مدیران شهری و مسئولان فضای سبز تشکر می کنیم اما باید در کنار سرانه فضای سبز و ایجاد پارک و بوستان اندکی هم به امکاناتی که باید در این پارک ها باشد هم توجه شود اختصاص امکاناتی مانند وسایل بازی و یا فضایی برای دوچرخه سواری و پیاده روی در بوستانها باید بیشتر توجه شود.
برای بررسی کمی و کیفی بوستان های بانوان در قم نظر چند بانوی قمی را جویا شدیم طبق مصاحبه های میدانی صورت گرفته از آنها مشخص شد این بوستان ها هرچند برای بانوان اختصاص یافته اما سرپوشیده نیست و بانوان به راحتی نمی توانند در این بوستانها اوقات فراغت را پر کنند.
یک بانوی فرهنگی قمی در ارتباط با بوستان بانوان می گوید: در بوستانی مانند نرگس بانوان نمی توانند آن طور که باید و شاید راحت و بدون دغدغه اوقات فراغت خود را پرکنند.
محدثه کاظمی می افزاید: وقتی اسم بوستان بانوان به میان می آید باید امکانات و مبلمان در نظر گرفته شده برای این نوع بوستان برای بانوان ویژه باشد و به نحوی نیست که خانم ها در آن راحت باشند از اطراف مشرف می باشد و سالن های سرپوشیده ندارد .
وی در ارتباط با دیگر بوستان های قم هم عنوان می کند: منکر فعالیت مطلوب شهرداری و دیگر مدیران شهری در ارتباط با افزایش سرانه فضای سبز نیستیم ولی بوستان های ما به لحاظ تفرجگاهی و امکانات موجود ضعیف هستند.
پارک های ما پاسخگوی نیاز خانواده های قمی نیست
یک استاد دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری قم در پاسخ به این سئوال که آیا بوستان ها و پارکهای قم توانسته در افزایش نشاط اجتماعی و هم چنین ماندگاری گردشگران با توجه به گردشگرپذیر بودن شهر قم جذاب باشد می گوید: در ارتباط با بحث فضای سبز نگاه مدیران به این امر که شهر قم یک شهر گرم و اقلیم خشکی است و نیاز به یک فضای سبز دارد اتفاقات خوبی رقم خورده است ما از لحاظ سرانه فضای سبز با توجه به مشکلات منابع آبی در رده سومین شهر کشور هستیم وتلاش مدیران شهری در این ارتباط جای تقدیر دارد.
محمد آقازاده می افزاید: در توزیع سرانه های فضای سبز در شهر قم به کمیت توجه ولی به کیفیت توجه خاصی نشده است این که چه امکاناتی برای بوستانهای قم در نظر گرفته شود و یا توزیع سرانه های فضای سبز در مناطق مختلف عادلانه نیست و پارکهای قم به لحاظ هندسی پاسخگوی نیاز خانواده های قمی نیست.
به گفته وی؛ بوستان ها و پارک ها باید مبلمان شهری مناسبی داشته باشد در این بوستان ها باید خدماتی به خانواده های قمی ارائه شود در بوستان بزرگی مانند علوی که بزرگترین تمرکز فضای تفریحی قم می باشد ورودی آن نامناسب و پارکینگ مطلوبی هم ندارد .
بوستان ها پیوست اقتصادی ندارد
این استاد دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری قم در بخش دیگری از گفت وگوی خود با خبرنگار پردیسان آنلاین بیان می کند: سرانه های فضای سبز باید به افزایش امکانات فضایی و ماندگاری مسافر و گردشگر تبدیل شود در زمینه سرانه فضای سبز کار خوبی صورت گرفته اما فضاهای سبز و بوستانها پیوست اقتصادی ندارد.
آقا زاده می افزاید: بوستانها و سرانه فضای سبز در یک منطقه ایی متمرکز و در یک منطقه دیگری متراکم و یا وجود ندارد به عنوان مثال در منطقه شش ۲ متر مربع ولی در منطقه چهار ۲۷ متر مربع سرانه فضای سبز شکل گرفته به عبارتی عدالت در ایجاد این فضاهای سبز ایجاد نشده است .
به گفته این استادیار؛ باید در فضاهای سرانه سبز به امکانات هم توجه شود به عنوان مثال در بوستان علوی و الغدیر که برای تفریح گردشگران و شهروندان قمی است پاسخگوی نیاز گردشگری نیست وپیوست اقتصادی هم ندارد برای اقامت بلند مدت گردشگر باید بوستانهایی ایجاد شودکه ماندگاری مسافر را افزایش دهد.
وی می افزاید: بوستان نرگس برای بانوان می باشد اما بانوان به راحتی نمی توانند از این بوستان استفاده کنند.
کلانشهرقم؛ سومین شهر سبز ایران
مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری استان قم در گفت وگوی اختصاصی با پردیسان آنلاین می گوید:سرانه های فضای سبز به سرانه های جنگلی و تفرجگاهی و یا سرانه شهری تقسیم می شود ما در یک برنامه جامع ۵ ساله توانستیم سرانه فضای سبزی شهر قم را افزایش دهیم و اکنون کلانشهر قم در رده سومین کلان شهر سبز کشور قرار گرفته است.
پیام جوادیان می افزاید: منظور از سرانه مساحت محدوده شهرها است که در این زمینه بین شهرها و مراکز دو استان اصفهان و شیراز در رتبه سوم قرار داریم در سال ۹۴ سرانه ما 5/14 متر مربع به اضای هر شهروند قمی بوده است در پایان سال ۹۹ به ۰۳/۲۰ متر مربع رسیده است.
به گفته وی؛ از سال ۹۵ تا پایان سال ۹۹ برای توسعه بوستان های شهری و عرصه های جنگلی که بعدها به عرصه های شهری تبدیل می شوند اقدامات بسیاری صورت گرفته در حالی که مساحت فضای سبز در سال ۹۴ بیش از ۱۷ میلیون و ۵۶۵ هزار و ۸۹۰ مترمربع بود در پایان سال ۹۹ طی یک برنامه ۵ ساله به ۲۵ میلیون و۷۲۱ هزار افزایش یافت یعنی سرانه فضای سبز شهر قم ۷ میلیون و ۸۳۰ هزار مترمربع افزایش یافته است.
افزایش بوستان در مناطق ۸ گانه قم
مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری استان قم بیان می کند: در زمینه بوستانها هم طی این ۵ سال اقدامات مطلوبی داشتیم در حالی که در سال ۹۴ ما تنها ۳۶۸ بوستان در سطح شهر داشتیم این بوستانها تا پایان سال ۹۹ به ۱۰۳ بوستان افزایش یافت در این مدت زمان حدود ۱ میلیون اصله نهال و ۳ میلیون درختچه کاشته شده است .
جوادیان می افزاید: با توجه به اقلیم گرم استان ما ۸ نیروگاه خورشیدی احداث کردیم و از ۵۰ آبگرمکن خورشیدی در سرویس های بهداشتی بوستانها و پارک ها بهره بردیم.
وی با اشاره به ایجاد وسایل بازی ومجموعه تفریحی مختص کودکان و خردسالان می گوید: در ۵ سال گذشته تعداد ۲۱۷ محموعه بازی احداث شد در حالی که در سال ۹۴ مجموعه های بازی کودکان تنها ۵۰ مجموعه بود ما در این مجموعه ها وجود گواهی استاندارد را مدنظر داشته و این مجموعه ها را تقدیم شهروندان قمی نمودیم.
به گفته وی؛ در بوستانها به اهمیت ورزش همگانی و تندرستی شهروندان هم اهمیت داده و برای این امر یک هزار و ۳۲۳ مجموعه ورزشی و تندرستی را به ۲ هزار و۳۲۸ مجموعه افزایش دادیم .
توسعه بوستانهای بانوان در مناطق مختلف شهری
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری قم به بوستانهای بانوان هم اشاره و بیان می کند: با توجه به این که باید شرایط را به نحوی اداره نماییم که بانوان که به عنوان بخش مهمی از جامعه هستند باید از نشاط اجتماعی برخوردار باشند لذا در طی این ۵ سال بوستانهای بانوان در مناطق مختلف را افزایش دادیم و تاپایان سال ۹۹ در شهر قم ۷ بوستان بانوان ایجاد شده است.
جوادیان عنوان می کند: درمنطقه یک باغ گلزاری در حال تملک برای احداث بوستان بانوان می باشد در منطقه ۲ نتوانستیم تملکی داشته باشیم ولی در منطقه ۳ بوستان ارغوان و در بوستان ۵ هم بوستان نرگس و جهانگیری را ایجاد کردیم در منطقه ۶ هم بوستان تبسم و بوستان اردیبهشت را در بلوار کارگر احداث کردیم هم چنین در منطقه ۷ بوستان نرجس و در منطقه ۸ هم بوستانی به نام پروانه در خیابان مسلم برای بانوان قمی اختصاص یافته است.
بهره گیری از سیستم آبیاری مکانیزه در ایجاد فضای سبز قم
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری قم در پاسخ به این سئوال که برای ایجاد این سرانه ها در کلان شهری مانند قم با توجه به محدودیت منابع آبی و اقلیم خشک آن چگونه برنامه ریزی کرده اید می گوید: ما در اقلیم قم با چالش آب و خاک و هوا روبرو هستیم لذا به دنبال گونه های سازگار با اقلیم قم بودیم برای این منظور در یک پروژه تحقیقاتی ۳ ساله توانستیم نزدیک به ۶۶۰ گونه را شناسایی نماییم اکنون این نمونه ها در تولید گل و گیاه بخشی از توسعه فضای سبز به کار گرفته شده است.
جوادیان می افزاید: در حالی که گل و گیاه از خارج استان شناسایی وخریداری می شد در مرکز تولیدات ما سالانه ۵/۱ میلیون گلدان گل تولید می شود.
به گفته این مسئول؛ طرح جامع آب فضای سبز و استفاده از پساب در شهر قم به عنوان دو پروژه دانش بنیان در حال اجرا است و خطوط تصفیه خانه هم در آینده نزدیک برای فضای سبز برنامه ریزی شده است تا از پساب در آینده بهره بگیریم استقرار سیستم مکانیزه آبیاری را برای آبیاری انتخاب کردیم .
جوادیان در پایان به پروژه های تفریحی و تفرجگاهی شهر قم هم اشاره و عنوان می کند: برای این امر فضای تفریحی در بوستان غدیر ایجاد تله سیژ و پارک آبی در نظر گرفته شده است پروژه بزرگ شهر بازی ۷۲ تن هم در حال بهره برداری است هم چنین بوستان یک هزار هکتاری و باغ موز دفاع مقدس می توانند فضای تفریحی مناسبی برای شهر قم باشد.
Saturday, 18 May , 2024