به گزارش پردیسان آنلاین؛شاید تا چند سال گذشته فقط ۸ کلان شهر کشور بودند که خودروهای فرسوده در آن جولان می‌دادند، اما امروز تقریباً تمامی شهرهای بزرگ کشور از دست خودروهای فرسوده در آسایش نیستند و معابر این شهرها در قُرق اتوبوس، مینی‌بوس، تاکسی و خودروهای سواری شخصی فرسوده است.

هر چند خودروهای فرسوده سهم پررنگی در آلودگی هوای کشور دارند، اما تلاش‌های چند ساله برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده راه به جایی نبرده است چون قرار بود طبق قانون پس از اینکه وسایل نقلیه به سن فرسودگی برسند از رده خارج شوند، اما با ابطال آئین نامه ماده ۸ قانون هوای پاک، آب پاکی برای اجرای این قانون بر روی دست متولیان ریخته شد تا خروج خودروهای فرسوده همچنان قابلیت اجرا نداشته باشد.

اسقاط خودروها یکی از مواردی است که در قانون هوای پاک صریحاً به آن اشاره شده است. طبق ماده ۱۱ آئین‌نامه ماده ۲ قانون هوای پاک، موتورسیکلت‌سازان کشور موظف شده بودند که در ازای تولید هر دستگاه موتور بنزینی نسبت به اسقاط یک دستگاه موتورسیکلت فرسوده اقدام کنند که متأسفانه این قانون برای یک سال به تعویق افتاد. همچنین در ماده ۸ این قانون، سن خودروهای فرسوده نیز تعیین شده است که اواخر تیرماه سال ۱۳۹۹ آئین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک با موضوع سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه، بر اساس استعلام دیوان عدالت اداری از شورای نگهبان ابطال شد. علت ابطال این ماده قانون، شکایت فردی بود که بر اساس این آئین‌نامه باید خودروی تویوتا لندکروز ۲۰ ساله خود را اسقاط می‌کرد و به دلیل ممانعت از این موضوع، علیه آئین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک به دیوان عدالت اداری شکایت کرده بود. دیوان عدالت اداری نیز پس از شکایت این فرد از شورای نگهبان دراین‌باره استعلام گرفت و در پی آن فقهای این شورا اعلام کردند که تعیین سن فرسودگی برای خودروها خلاف شرع است و آئین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک باید باطل شود. دو دلیل شورای نگهبان برای ابطال این آئین‌نامه قانونی این بود که نمی‌توان با در نظر گرفتن حقوق عامه حق مالکیت افراد را سلب کرد و از سوی دیگر راهکارهای بهتری برای تعیین سن فرسودگی خودروها وجود دارد.

در دنیا به شخصی که دارای خودروی فرسوده است، کمک می‌کنند و با ارائه تسهیلات، خودروی فرسوده او را خریداری و خودروی نو تحویل می‌دهند. این روش‌ها و راهکارها در همه دنیا وجود دارد که به نظر می‌رسد اینجا هم باید رعایت شود. در ایران اما اکنون صورت مسئله فرق کرده است، ماده ۸ قانون هوای پاک سازمان محیط زیست را موظف کرده است که سن فرسودگی را مشخص کند و بر اساس این جدولی که تهیه شده سن فرسودگی خودروها در آن مشخص شد. به عنوان مثال برای تاکسی ۱۰ سال و خودروهای شخصی ۲۰ سال تعیین شد، اما با توجه به ابطال این ماده از قانون، دچار مشکل جدی در زمینه خروج خودروهای فرسوده شده‌ایم. چون یک بار فقهای شورای نگهبان این قانون را تأیید کردند و تاکید شد که باید سن فرسودگی داشته باشیم اما دیوان عدالت اداری اعلام کرد که این مصوبه غیرشرعی است.

نکته‌ای که در اینجا مطرح است مسئله معاینه فنی است و به عنوان یک راهکار مطرح است و خودروهایی که بعد از ۲۰ سال هستند، هر ۶ ماه یک بار باید معاینه فنی شوند و بسیاری از کشورهای دنیا از این قاعده استفاده کرده‌اند و خودرو تا زمانی که می‌تواند معاینه فنی را پاس کند از رده خارج نمی‌شود اما نباید از ایمنی خودرو هم غافل بود چه کسی می‌تواند ایمنی خودروی فرسوده را از لحاظ فرسوده نبودن قطعات خودرو و آلایندگی که ایجاد می‌کند تضمین کند؟ بسیاری از مطالعات در دنیا نشان داده است که حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد ذرات معلق هوا ناشی از استهلاک خودروهای فرسوده است. از طرفی برای مثال در حال حاضر آلودگی هوا سالانه سبب مرگ ۳۰ هزار نفر در کشور می‌شود و ۲.۶ میلیارد دلار خسارت‌های اقتصادی وارد می‌کند که این‌ها نیز جز حقوق مردم است و در کل اسقاط خودروهای فرسوده می‌تواند در جهت حفظ حقوق عامه باشد.

رضا اکبری، یکی از دانشجویان که مدتی در میدان مطهری منتظر تاکسی ایستاده است، به خبرنگار پردیسان نوین می‌گوید: روزانه زمان زیادی را برای سوار شدن به تاکسی منتظر می‌مانم. به دلیل شرایط اقتصادی خانواده امکان استفاده از خودروهای اینترنتی یا آژانس را ندارم و مجبورم برای رفت‌وآمدهای روزانه و انجام کارهای روزمره از حمل‌ونقل عمومی به ویژه تاکسی استفاده کنم.

وی ادامه می‌دهد: قم از شهرهای محسوب می شود که در طول از شهرهای مختلف و حتی کشورهای خارجی گردشگر به قم مسافرت می کند و زیبا نیست خودروهایی که فرسوده شده اند در سطح شهر مشاهده شود.

فاطمه صمدی، یک بانوی خانه‌دار که به همراه فرزند خود منتظر تاکسی ایستاده است، با ابراز گلایه از آلودگی هایی که خودروهای فرسوده دارند، می‌گوید: در این شرایط نامناسب اقتصادی، علاوه بر کمبود تاکسی، وضعیت نامناسب ظاهری و آلودگی هوای خودروهای فرسوده نیز باعث نارضایتی شهروندانی شده است از حمل‌ونقل عمومی و تاکسی استفاده می‌کنند.

یکی از رانندگان تاکسی که در گرمای تابستان قم مشغول به خدمت به شهروندان و زائران حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در چهارراه بازارمی باشد در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: این روزها گرانی‌ها بیداد می‌کند، البته گرانی‌ها تنها مختص لوازم خودرو تاکسی نیست و می‌دانیم که فشار تورم برای همه مردم حتی رانندگان تاکسی نیز وجود دارد، اما حمایت از حمل‌ونقل عمومی همچون تاکسی باید بیشتر باشد.

خبری از تسهیلات کم‌بهره نیست!

یکی از رانندگان که تاکسی او سن و سال زیادی دارد و فرسوده به نظر می‌رسد، می‌گوید: این روزها شرایط معیشتی رانندگان تاکسی خیلی سخت شده است، هیچ حمایتی از سوی مسئولان دیده نمی‌شود. حتی برای نوسازی تاکسی، خبری از تسهیلات کم‌بهره نیست. کرایه‌ها بسیار کم است و خطی کار کردن برای ما صرفه اقتصادی ندارد.

راننده دیگری با ابراز گلایه از وضعیت نابسامان فعالیت تاکسی‌داران ، اظهار می‌کند: «شرایط زندگی برای ما خیلی دشوار شده است، هر روز با افزایش قیمت قطعات خودرو روبه‌رو هستیم یا جریمه‌هایی که به دلیل نبستن کمربند ایمنی توسط مسافر به ما تحمیل می‌شود، از وام هم خبری نیست تا بتوانیم تاکسی‌های کهنه را نو کنیم؛ کاش مسئولان برای ما فکری کنند.»

ناوگان تاکسیرانی یکی از مهمترین ناوگان های حمل و نقل شهری می باشد و طبق اعلام مسئولین استان  سهم ناوگان تاکسیرانی از شبکه حمل‌ونقل شهری یک سهم قابل‌توجه‌ای است که بر اساس آمارگیری‌ها ۱۸ درصد می باشد.
 این اهمیت در قم به چند دلیل از اهمیت بیشتری برخوردار است. یکی از این دلایل را می توان به بحث زائر پذیر و گرشگری بودن استان اشاره کرد که با نو بودن ناوگان تاکسیرانی مسافران بیشتری از آنها استفاده خواهند کرد. در همین راستا به سراغ مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهرداری قم رفتیم.

فرسودگی ۵۸ درصد ناوگان تاکسیرانی قم

علی نیک در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به وجود ۵۹۱۴ دستگاه تاکسی در سطح قم اظهار داشت: سهم تاکسی از حمل و نقل مسافر شهری ۱۸ درصد می باشد که متاسفانه در حال حاضر ۵۸ درصد ناوگان تاکسیرانی در قم فرسوده است.

وی سن تاکسی فرسوده را ۱۲ سال عنوان کرد و افزود: سن ناوگان تاکسی درون شهری ۸ سال می باشد

نیک دغدغه شهرداری مبنی بر نوسازی ناوگان تاکسیرانی را موردتوجه قرار داد و افزود: شهرداری قم بعد از متوقف شدن نوسازی ناوگان تاکسیرانی بعد از قطع تسهیلات دولتی و افزایش قیمت خودرو، ‌به دنبال راهکارهایی برای نوسازی بوده و تلاش ‌کرده از طریق منابع داخلی و اعطای تسهیلات کم‌بهره بتواند در این حوزه گام‌های موثری بردارد.

عدم حمایت دولت از نوسازی ناوگان تاکسیرانی

وی با انتقاد از عدم حمایت دولت از نوسازی ناوگان تاکسیرانی تصریح کرد: از سال ۱۳۹۷ هیچگونه تسهیلاتی بابت نوسازی تاکسی های فرسوده اختصاص داده نشده و این امر موجب افزایش تعداد تاکسی های فرسوده در سطح کشور و شهر قم گردیده است.

مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهرداری قم ایجاد آلایندگی های مختلف، مصرف سوخت بیشتر، اعمال فشار مالی بر مالکین اینگونه تاکسی ها به لحاظ تامین لوازم و قطعات خودرو، مخدوش نمودن چهره شهری را از نتایج عدم نوسازی ناوگان تاکسیرانی برشمرد و افزود: در سال ۱۴۰۱ و با دستور مساعد شهردار قم و مشارکت بانک های استانی طرح نوسازی تاکسی های فرسوده با تامین اعتبار و سرمایه ای بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان و اعطای تسهیلات ارزان قیمت با سود ۲% به مالکین تاکسی های فرسوده در شهر مقدس قم اجرایی گردیده است.

در هر صورت باید تاکسی ها در قم نوسازی شوند که با توجه به اینکه در طول سال میزبان زائران و گردشگرانی از سراسر کشور و کشورهای خارجی هستیم و اینکه استفاده مردم از این ناوگان سهم قابل توجهی است و همچنین برای جلوگیری از افزایش آلودگی شهر باید این مسئله سریعتر انجام بگیرد و در این خصوص تصمیمات جدی گرفته شود.