هوشمندسازی از ابزارها و شهر هوشمند از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای افزایش سطح رفاه افراد جامعه استفاده می‌کند؛ دستیار ویژه شهردار در امور هوشمندسازی و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری اصفهان در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار ایمنا ظرفیت‌ها و پروژه‌های انجام شده در این حوزه را تشریح کرده است.
به گزارش پردیسان آنلاین، هوشمندسازی، ساده‌کردن و پیشرفته‌کردن زندگی با استفاده از ابزارها و شاخص‌ها است؛ در واقع استفاده از برنامه‌ها و ابزارهای فناوری اطلاعات در تعریف اتوماتیک‌سازی جای می‌گیرد و به فرایند خودکارسازی کارها، هوشمند کردن و استفاده بهینه از تجهیزات و دستگاه‌های مختلف اتوماسیون گفته می‌شود.
از سال ۲۰۰۸ که اصطلاح «شهر هوشمند» توسط شرکت Cisco یا IBM ابداع شد تا امروز، پیشرفت‌های بسیاری در زمینه مدیریت شهر صورت گرفته است؛ برنامه‌ریزان شهری، شرکت‌های فناوری و دولت‌ها با دیدگاهی آرمان‌گرایانه شهرهایی را توسعه داده‌اند که قابلیت جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل آن‌ها را دارند.
در واقع شهر هوشمند، شهری است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای افزایش بهره‌وری عملیاتی، بهبود کیفیت خدمات دولتی ارائه شده و در نتیجه بالا بردن سطح رفاه افراد جامعه استفاده می‌کند؛ مفهوم این شهر به‌منظور بهبود پایدار کیفیت زندگی شهروندان از مشارکت دولت و استفاده از شبکه‌های تلفن همراه است و این راه‌حل موجب ایجاد منافع زیادی برای کسب‌وکارها و شهروندان می‌شود.
در یک شهر هوشمند داده‌های به دست آمده از تجهیزات و زیرساخت‌ها جمع‌آوری‌شده و پردازش شده و تصمیمات مهمی بر اساس آن‌ها در حوزه‌های مختلف شهری گرفته می‌شود.
هدف اصلی شهر هوشمند، بهینه‌سازی فعالیت‌های شهری و ارتقای رشد اقتصادی در کنار بهبود کیفیت زندگی شهروندان بوده و ارزش آن نه به تعداد آن‌ها، بلکه به کارایی فناوری‌ها بستگی دارد.
یک شهر هوشمند موفق زیرساختی قوی و بر پایه تکنولوژی دارد که امکان ایجاد ابتکارات محیطی را فراهم می‌کند؛ در این شهر حمل‌ونقل عمومی مؤثر و کارآمد است و برنامه‌های شهری به صورت مطمئن و پیشرو انجام می‌شود.
شهر هوشمند نیازمند زیرساخت، برنامه‌ریزی، امکانات و فرایندهای خدمت‌رسان به شهروندان است و می‌توان گفت، هوشمندی بالاتر از اتوماسیون است؛ در این راستا دریافت پروانه ساخت‌وساز به‌صورت غیرحضوری و تحویل پسماند توسط «اصپاک» نوعی هوشمندسازی است که در اصفهان به عنوان یکی از کلان‌شهرهایی که در این مسیر گام‌های بلندی برداشته، رقم خورده است.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار پردیسان آنلاین با سعید فردانی، دستیار ویژه شهردار در امور هوشمندسازی و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان برای آگاهی شهروندان از آخرین اقدامات و فعالیت‌های انجام شده این سازمان برای هوشمندسازی شهر، ویژگی‌های نقشه راه شهر هوشمند، افزایش قابلیت‌های اپلیکیشن «اصفهان من» و آخرین وضعیت نصب پلاک‌های هوشمند آبی است.
پردیسان آنلاین: نقشه راه شهر هوشمند را تشریح کنید.
فردانی: از نکات حائز اهمیت در فضای شهر هوشمند آن است که بدانیم مختصات این شهر چیست و در مسیر رسیدن به شهری هوشمند باید به چه نکاتی توجه داشت؟ چراکه اگر به این نکات به‌طور کامل و به‌صورت ۳۶۰ درجه نگاه نکنیم، شهر برای شهروندان و مخاطبان به شکل کاریکاتوری ترسیم و محقق خواهد شد، از این‌رو مقرر شد تا نگاهی جامع به این حوزه داشته باشیم.
در کتب و مستندات مختلف دسته‌بندی‌های متفاوتی برای شهر هوشمند وجود دارد که با توجه به سطح بلوغ شهر یا سازمان مورد نظر و دست‌اندرکاران آن، همچنین شرایطی که سازمان مد نظر دارد از این الگوها استفاده می‌شود.
یکی از جمع‌بندی‌های انجام شده در نقشه راه هوشمند اصفهان به این صورت است که این شهر باید در دو محور اصلی الزامات و ابعاد دیده شود؛ الزامات محوری است که اگر نباشد، محور ابعاد نیز شکل نمی‌گیرد یا به‌درستی محقق نخواهد شد، بنابراین محور الزامات در شهر هوشمند پیش‌نیاز محور ابعاد است و می‌توان گفت عمده شکست نهادها در تحقق شهر هوشمند نبود توجه متوازن به الزامات در کنار ابعاد است.
در گام دوم باید به معرفی این دو محور پرداخته شود که الزامات حاکمیت و مدیریت، فرهنگ، یکپارچگی و امنیت است و ابعاد به دو قسمت زیرساخت و خدمات تقسیم می‌شود.
منظور از بیان حاکمیت در واقع طرح این پرسش است که متولی پروژه شهر هوشمند کیست و آیا سایر دستگاه‌ها و واحدها با این متولی هماهنگ هستند و همکاری می‌کنند،؟ و در نهایت تصمیم‌گیری در میان این همه تعارض منافعی که در این حوزه وجود دارد، با چه کسی است؟
اجرای شهر هوشمند چیزی به‌نام شفافیت را به دنبال خواهد داشت، بنابراین کسی که موافق با این شفافیت نیست، با کسی که موافق با شهر هوشمند است، دچار تعارض منافع خواهد شد و این پرسش مطرح می‌شود که مدیریت و تصمیم‌گیری در این حوزه بر عهده چه کسی خواهد بود؟
الزامات و زیرساخت مناسب پیش‌نیاز خدمات هوشمند است
پس از آن با نکته فرهنگ و سطح سواد آی‌تی در سطوح سازمان و جامعه مواجه هستیم؛ سازمانی که درخواست شهر هوشمند را دارد و جامعه‌ای که باید این شهر را بپذیرد و به استقرار و تسری آن کمک کند.
«یکپارچگی» در سطوح مختلف از دیگر موارد محور الزامات در هوشمندسازی است که صرفاً به معنای ایجاد تمرکز نیست؛ در حقیقت این گزینه هماهنگ‌کننده است و سرعت حرکت را بیشتر خواهد کرد و در صورتی که این یکپارچگی در سیستم وجود نداشته باشد، امکان هوشمندسازی و تحقق شهر هوشمند وجود نخواهد داشت.
در واقع یکپارچگی زمانی محقق می‌شود که بتوانیم فضاهای دیتا در شهرداری را به لحاظ تعریف، ثبت و انتشار مدیریت کنیم.
«امنیت» نیز یکی از الزامات است که به دو بخش فیزیکی و سایبری تقسیم می‌شود، چراکه در حوزه هوشمندسازی خدماتی وجود دارد که متأسفانه امن نیست؛ به این صورت که گاهی بعضی از سامانه‌های ما دیتاهایی را جمع‌آوری می‌کند که همچون بانک مرکزی است با این تفاوت که نه در دارد و نه دارای گاوصندوق است، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بدون در نظر گرفتن الزامات در حوزه هوشمندسازی موفق نخواهیم بود.
پس از رعایت الزامات در حوزه هوشمندسازی و مشخص کردن ساختارها باید به بحث «ابعاد» بپردازیم که این ابعاد دارای شبکه ارتباطی، سامانه و داده به عنوان زیرساخت است، اما می‌توان گفت به‌طور کلی شهرهای هوشمند در کشور ایران در سطح خدمات ترجمه می‌شوند، بنابراین تاکید می‌کنم، الزامات و زیرساخت پیش‌نیاز خدمات هوشمند است.
تنها با ایجاد یک اپ نمی‌توان به یک شهر هوشمند رسید
پردیسان آنلاین: منظور از خدمات در نقشه راه هوشمند چیست؟
فردانی: پیش از این خدمات را بر اساس ساختار دسته‌بندی می‌کردند که همان ۱۱ سامانه نت است، اما در حال حاضر با موضوع اطلاع‌رسانی مواجه هستیم، بنابراین فضای خدمات هوشمند با نگاه شهروند شکل می‌گیرد نه با نگاه سازمان که در این راستا تعدد خدمات و در نتیجه سرگیجه شهروند نیز کاهش پیدا می‌کند.
بعد دیگر خدمات به بازیافت شهری مرتبط می‌شود که زیرساخت‌های آن نیز متفاوت است.
زیرساخت خدمات سازمانی در شهرداری اصفهان اپ «اصفهان من» است
زیرساخت خدمات سازمانی در شهرداری اصفهان اپ «اصفهان من» است که با سامانه و فرایند کار می‌کند، اما زیرساخت موضوعات شهری همچون هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی یا آبیاری فضای سبز به‌طور عمده حسگر، عملگر، iot و پلتفرم شهر هوشمند است.
تنها با یک اپ نمی‌توان به یک شهر هوشمند رسید، چراکه این اپ موبایل به‌عنوان یک زیرساخت تنها قسمتی از آن گستره‌ای است که در اختیار داریم و اینگونه است که داده‌های سطح شهر در یک مرکز عملیاتی هوشمند جمع‌آوری می‌شود.
حال این پرسش مطرح می‌شود که در این مرکز عملیاتی هوشمند چه میزان از دیتاهای متعدد شهری در یک مرکز منحصر به‌فرد می‌آید و پشتیبانِ تصمیم می‌شود، سپس با فناوری‌های تحول‌آفرین مواجه می‌شویم که می‌توان گفت ربات سامانه «اصفهان من» مصداق اینگونه فناوری‌ها یا دستیار هوشمند مدیریت شهری از فناوری‌های تحول‌آفرین است.
پردیسان آنلاین: ذی‌نفعان این نقشه چه کسانی هستند و چطور می‌خواهید آن‌ها را درگیر مباحث کنید؟
فردانی: شهروندان، مردم، شهرداری و سازمان‌های شهری، نهادهای نظارتی، دانشگاه‌ها، صنوف و شرکت‌های دانش‌بنیان از ذی‌نفعان این نقشه راه هستند و استانداری نیز یک پله دورتر یعنی در قوانین و دستورالعمل‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.
پردیسان آنلاین: برای افزایش سطح همکاری با دانش‌بنیان‌ها چه برنامه‌ای دارید؟
فردانی: موفقیت ما در حوزه فناوری به‌دلیل اینکه اکوسیستم دولتی سرعت و چابکی لازم را ندارد، به‌طور قطع به فضای همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان بستگی دارد، از این‌رو استراتژی من در حوزه «فاوا پلاس» یعنی استفاده از ظرفیت‌های غیر از سازمان فاوا برای پاسخ به نیازهای فناورانه شهر و شهرداری که در این زمینه جلسات متعددی برگزار شده است.
البته هنوز به آن درصد لازم نرسیده‌ایم که این موضوع می‌تواند دو دلیل داشته باشد؛ اینکه شاید هنوز برای شرکت‌های دانش‌بنیان فضای اعتماد با شهرداری ایجاد نشده است، همچنین این موضوع را به اندازه ما جدی نگرفته‌اند.
پردیسان آنلاین: اپلیکیشن «اصفهان من» نوروز ۱۴۰۳ با قابلیت‌های بیشتر در اختیار شهروندان و گردشگران قرار گرفت؛ برای توسعه آنچه برنامه‌ای دارید؟
فردانی: اپلیکیشن‌ها با خدماتی که ارائه می‌دهد، توسعه پیدا می‌کند، بنابراین سرویس‌هایی که در اصرو داریم، باید در «اصفهان من» آورده و استفاده از آن برای شهروندان الزام شود؛ از سوی دیگر اپ‌های شهرداری باید در اصفهان من یکپارچه‌سازی شود و نکته سوم هماهنگی با ادارات و سازمان‌های شهری برای ارائه خدمات آن‌ها بر این بستر است.
در حال حاضر ۲۰۰ منطقه مجازی راه‌اندازی شده است و ۱۷ خدمت در تمام مناطق شهرداری اصفهان ارائه می‌شود، توسعه خدمات اصفهان من، کیف پول الکترونیک، یکپارچه‌سازی خدمات اپ‌های شهرداری اصفهان و افزایش تعداد خدمات است و تا پایان سال جاری بیش از ۲۰۰ خدمت به اپلیکیشن اصفهان من اضافه خواهد شد. «بازی‌واره» تا یک ماه آینده راه‌اندازی می‌شود و کیف پول الکترونیکی نیز روی اپ اصفهان من قرار می‌گیرد.
پردیسان آنلاین: گزارشی از وضعیت نصب پلاک‌های آبی هوشمند که برای نخستین بار در کشور و در اصفهان اجرا شده است، ارائه کنید.
فردانی: پلاک‌های آبی هوشمند برای نخستین‌بار در کشور و در شهر اصفهان اجرا شد و شهرهای تهران، ساری، یزد و بوشهر از این طرح بازدید و بسیار استقبال کردند و می‌توان گفت جای آن در فضای اطلاع‌رسانی بسیار خالی است، همچنین زیرساخت بسیار مناسبی برای مکان‌مند کردن اطلاعات است.
پروژه نصب پلاک‌های آبی هوشمند تا پایان سال جاری به پایان می‌رسد
قراردادهای این پروژه به‌طور کامل بسته شده است و تا پایان سال به پایان می‌رسد؛ ۸۳۳ هزار پلاک آبی برای کل مناطق پانزده‌گانه تعریف و در حال حاضر ۶۰ درصد آن اجرا شده است.
با مصوبه شورای اسلامی شهر اصفهان و اپلیکیشن اصفهان من، درخواست پلاک آبی هوشمند جدید نیز خواهیم داشت.
پردیسان آنلاین: سطح امنیت شبکه شهرداری اصفهان و زیرساخت‌های آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فردانی: سطح امنیت شبکه شهرداری رو به رشد بوده و نسبی است و می‌توان گفت در این زمینه دو ساختار وجود دارد؛ یکی کمیته فنی و اجرایی امنیت سایبری و کمیته راهبردی امنیت سایبری و در حال حاضر آنچه در بحث امنیت برای ما آزاردهنده شده، نبود یکپارچگی در زیرساخت‌ها است.
پردیسان آنلاین: پروژه‌های اصلی در حوزه هوشمندسازی را معرفی کنید؛ طرح منطقه غیرحضوری به کجا رسید و در حال حاضر در چه منطقه‌ای اجرا می‌شود؟
فردانی: پروژه‌های اصلی در حوزه هوشمندسازی شامل فیبرنوری شهر اصفهان با مشارکت اپراتورهای منتخب است که باید بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر فیبر نوری در این شهر کشیده شود، پروژه بسیار بزرگ ioc که مغز شهر می‌شود و در آن تمام اطلاعات، حرکت‌ها، اتفاقات و دیتاها کنترل، رصد و پایش می‌شود.
نصب پلاک‌های آبی هوشمند نیز تا پایان سال جاری به پایان می‌رسد، همچنین راه‌انداری دو مرکز داده، نظارت تصویری یکپارچه در شهر، طرح اصفهان من که شامل اپ، بازی‌واره، پرداخت الکترونیک و شبکه اجتماعی می‌شود، شهر هوشمند در فن‌نما و تبدیل فضای الکترونیکی به هوشمندسازی از دیگر اقدامات در این راستا به‌شمار می‌رود.
«منطقه غیرحضوری» گامی بلند به‌سوی اصفهان هوشمند است که در حال حاضر در منطقه ۶ شهرداری اصفهان به‌صورت آزمایشی اجرا شده و در صورتی که در کمیته فنی نتیجه آن مثبت باشد، به مناطق شهرداری تسری پیدا می‌کند.
۲۰۰ خدمت در شهرداری این کلان‌شهر شناسایی شده است که از این تعداد ۶۰ خدمت لبه شهروندی دارد و با خدماتی که در مناطق پانزده‌گانه ارائه می‌شود، ارتباط دارد، از این‌رو ۶۰ خدمت احصا شد تا به‌صورت غیرحضوری بر اساس یک برنامه مدون، غیرحضوری شود.
از این تعداد ۶۰ خدمت منطقه‌محور و ۴۲ مورد از این ۶۰ خدمت، کارکنان‌محور است و با هدف‌گذاری‌های انجام شده تا پایان سال، این ۶۰ خدمت ارائه و نقشه راه نیز تا هفته آینده تصویب خواهد شد.
Wednesday, 17 July , 2024