مناطق 2 و 6 وسیع ترین مناطق کلانشهر قم هستند که طی سال های اخیر مدیریت شهری برای رفع محرومیت های این مناطق اقدامات مطلوبی داشته اما به دلیل وسعت این مناطق نیاز به توجه ویژه دارد.

به گزارش پردیسان آنلاین؛ شهرداری منطقه ۲ در سال ۶۸ تاسیس گردید این منطقه با وسعت ۳۰ کیلومترمربع یا ۳ هزارهکتارو جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر می باشد که از نظر موقعیت جغرافیایی از شمال به ریل راه آهن قم ـ تهران، و از جنوب به تپه سلام ختم می شود و ازجاده اراک، و هم چنین از غرب نیز به کمربندی قم- اراک ( بزرگراه امام علی (ع) )و از موقعیت شرقی به ابتدای ریل راه آهن قم-اراک و رودخانه حدفاصلی است که به مناطق ۲ و ۶ متصل می شود.
مناطق ۲ و۶ جزو وسیع ترین مناطق کلانشهر قم هستند و در آن می توان تنوعی از قومیت ها را مشاهده کرد به رغم وسعت بسیار زیاد این مناطق بعد از انقلاب اسلامی زیرساخت های این مناطق توسعه و به دنبال آن جمعیت ساکنان هم افزایش یافت در این مناطق شاهد بلوارهای زیبا و هم چنین بوستان ها و هم چنین اماکن فرهنگی و آموزشی مطلوبی هستیم ولی به رغم همه این زیرساخت ها بسیاری این مناطق را در ردیف مناطق کم تر برخوردار استان می دانند .
اگر بخواهیم دورنمایی از این مناطق که به عبارتی به منطقه نیروگاه شهرت یافته اند داشته باشیم بیشترین بافت جمعیتی در این منطقه ساکن هستند در دوران انقلاب اسلامی ساکنان این منطقه بیشترین همکاری و نقش را در شکل گیری پایه های انقلاب بعد از محله چهارمردان در قم داشتند و بعدها در سفر پر برکت مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۹ به استان قم به مسئولان اجرایی در زمینه خدمت رسانی مطلوب به منطقه نیروگاه تاکید داشتند ایشان برای بهبود خدمات در این منطقه اعتبارت مطلوبی را نیز در نظر گرفتند.
با توجه به افتتاح پروژه های مختلف زیرساختی، رفاهی و خدماتی توسط مدیریت شهری در شهر قم به نظر می رسد هرچند اندک اقداماتی از سوی مسئولان در این منطقه اجرا شده ولی به باور مردم و ساکنان این مناطق هنوز عدالت در این منطقه رعایت نشده است و این منطقه ظرفیت بهره برداری از پروژه های مطلوبی تری را هم دارد. بسیاری از بانوان این منطقه از نبود بوستان برای بانوان و یا پروژه هایی برای افزایش نشاط اجتماعی و به دنبال آن کاهش آسیب های اجتماعی تاکید دارند.

غفلت مسئولان از احداث بوستانی برای بانوان

یکی از بانوان ساکن در منطقه نیروگاه می گوید: با توجه به این که شهرداری در بیشتر مناطق استان بوستان هایی اختصاصی برای بانوان احداث کرده است اما با توجه به وسعت جمعیتی که در نیروگاه وجود دارد اما بانوان این منطقه از وجود بوستان ویژه برای بانوان محروم هستند مگر بانوان این محله چه تفاوتی با دیگر بانوان مناطق دیگر دارند؟
محدثه آقایی می افزاید: بانوان این منطقه نیاز به نشاط اجتماعی و رفاه دارند و علاقه دارند ساعاتی را برای آسایش و استراحت در بوستان های اختصاصی بانوان سپری کنند نشاط بانوان نقش موثری در افزایش شادی و نشاط اجتماعی اعضای خانواده دارد هم چنین دیگر خدمات رفاهی هم در این منطقه به نسبت دیگر مناطق کم تر است .
اما مرتضی محسنی اظهار می کند: در قسمت هایی به دلیل نبود فضاهای فرهنگی و ورزشی جوانان گرفتار آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد هستند.

محله ای که حوادث مختلف فرهنگی و اجتماعی را لمس می کند

یک بانوی دیگری که در محدوده توحید ساکن است درارتباط با معضلات این محله بیان می کند: بزرگ ترین معضلی که ما در این محله با آن روبرو هستیم مهاجر پذیر بودن این محله است که این امر باعث شده تا حوادث و آسیب های مختلف اجتماعی و فرهنگی را در این منطقه لمس نماییم اهالی این مناطق نیاز به آموزش شهروندی دارند و کانون های مساجد در این مناطق باید فعال شوند.
حسنا مهرنوروزی می افزاید: در این منطقه ما با مشکلات بسیاری هم چون حوادث ترافیکی و مهندسی روبرو هستیم دکل ها هم چنان به قوت خود باقی هستند و جوانان این مناطق با کمبود فضاهای ورزشی روبرو هستندناوگان عمومی در این منطقه مناسب نیست ناوگان تاکسیرانی آن هم مطلوب نیست .

کمبود فضاهای سبز و وجود بافت فرسوده شهری

به باور یکی از بانوان ساکن در محدوده خیابان توحید این مناطق با توجه به وسعت جمعیتی که دارند جزو مناطق کم تر برخوردار هستند امکانات رفاهی کم تری در مقایسه با دیگر مناطق دارند فضاهای سبز آن هم اندک است و عادلانه توزیع نشده است و با توجه به تراکم منطقه، فضای سبز آن بسیار اندک است قرار بود بوستان بانوان در این مناطق احداث شود اما هنوز کاری صورت نگرفته است.
به گفته فاطمه ندیری ؛ در برخی محله های منطقه ۲ به ویژه به سمت پل جمهوری بافت فرسوده دیده می شود کارگران ساختمانی در برخی میادین به ویژه در خیابان کارگر و پل امینی بیات اوایل صبح مخصوصا در هوای سرد تجمع دارند که باید برنامه ریزی لازم صورت پذیرد .

وقتی باور محرومیت بر استعدادهای مناطق ۲ و ۶ غلبه دارد

اما یک فعال باسابقه رسانه ای استان که سالیانی در حوزه های اجتماعی و شهری فعالیت چشمگیری داشته دیدگاه متفاوت تری نسبت به مناطق ۲ و ۶ دارد و می گوید: سالیانی است که در زمینه تهیه گزارش های اجتماعی و شهری به ویژه در مناطق ۲ و ۶ فعالیت داشتم و از نزدیک با نیازها و افکار مردم این مناطق آشنایی کامل دارم. اکنون هم برخی مطالبات اهالی مناطق نیروگاه و امامزاده ابراهیم را در شبکه های اجتماعی پیگیری می کنم.
وی می افزاید: برخلاف گفتمان مدیران و خروجی تولیدات رسانه‌ای که در بیان و توصیف این مناطق از واژه محرومیت با غلظت زیاد استفاده می‌کنند، بنده معتقدم بزرگ ترین و مهم ترین چالش این مناطق، چالش ذهنی و باور محرومیت است. متاسفانه مدل سیاست گذاری شهری و استانی به دلیل رسوخ برخی افکار و مقایسه های ناجور (خواسته یا ناخواسته) بر طبل «محرومیت» کوبیدن است. بنابراین در این دو منطقه شاهد غلظت در توصیف مشکلات، نادیده گرفتن ظرفیت های محله ای، مقایسه های افراطی و در عین حال ضعف در مشارکت در درآمدها و همراهی با مدیریت شهری هستیم.
روح الله کریمی در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین می افزاید: اگر در جمع ساکنان این مناطق و سایر مناطق قم وقتی صحبت از مناطق ۲ و ۶ شود ببینید ذهن مردم به کدام سمت و سو می‌رود. عمدتا در تولیدات رسانه‌ای و ادبیات مسئولان نگاه معطوف به محرومیت به این مناطق شده و از واژه هایی مانند سکونتگاههای غیر رسمی و حاشیه ای؛ زندگی زیر دکل با فشار قوی، ساخت و سازهای ناایمن، مهاجرت بی رویه، آسیب های اجتماعی مثل نزاع دسته جمعی، اعتیاد، سرنگ های آلوده، تجمع معتادان، سرقت، اغتشاشات بصری، مشاغل مزاحم، میوه فروشان سیار زیاد استفاده شده است. به این دلیل وقتی از مردم این مناطق پرسیده شود که چه اقداماتی در مناطق شما انجام شده و چه ظرفیت ها و فرصت هایی در مناطق شما وجود دارد شاید در حد چند جمله بیشتر نتوانند صحبت کنند اما اگر از آنها درباره محرومیت بپرسید، ساعت ها صحبت خواهند کرد و لیست چند صفحه ای از نداشته های خود که عمدتا مبتنی بر مقایسه با محله های دیگر است را ارائه می کنند.
کریمی با اشاره به ظرفیتهای مطلوب اهالی این مناطق بیان می کند: ساکنان این مناطق در کسب روزی حلال، سخت کوشی، قناعت و حتی کمک های خیرخواهانه زبانزد هستند اما به واسطه همین گفتمان و باور محرومیت رفتارهای محرومانه از خود بروز می دهند. وقتی این ذهنیت بر گفتمان مبتنی بر ظرفیت ها و داشته ها غلبه کند هویت و آداب و رسوم و داشته های این مناطق هم تضعیف می شود. یعنی باور محرومیت لطمه جدی بر باروهای ذهنی و اعتقادی مردم وارد می کند.

هویت های فرهنگی وحرفه هایی که در روزمرگی ها هضم شد

این فعال رسانه ای در زمینه اجتماعی و شهری می گوید: ما منکر خدمات رسانی خوبی که در این مناطق شده نیستیم اما نکته کلیدی این است که تا زمانی که این باور منفی اصلاح نشود هر چقدر در این مناطق از نظر عمرانی، رفاهی و خدمات توسعه ای اقدام شود باز هم نیمه خالی لیوان در این مناطق دیده می شود.
کریمی به مهاجرت هایی که طی دهه های ۵۰ و ۶۰ در استان صورت گرفته اشاره و عنوان می کند: شاید یکی از کارهای که می شد در دهه های ۵۰ و ۶۰ که درگیر مهاجرت های بی رویه به قم و اسکان مهاجران در این مناطق بودیم انجام شود، توجه به اصالت و هویت و بافت فرهنگی و اجتماعی مهاجران بود. این مهاجران عمدتا فرهنگ کهن و معتبری داشتند و به مشاغل سنتی و تولیدی فعالیت داشتند اما در پیچیدگی های شهری امروز، این حرفه ها هضم شدند و مشاغل جدیدی را انتخاب کردند و سبک زندگی آنها هم تغییر کرد، در حالی که با همین مردم می‌شد کارگاههای بزرگ تولیدی را راه اندازی و مدیریت کرد و از این فرهنگ در همین راستا استفاده شود.

مناطق ۲ و۶ وسیع ترین مناطق قم

مدیر منطقه ۲ شهرداری قم در گفت وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین می گوید: منطقه ۲ با وسعت فیزیکی به مساحت ۱۲۲۲ هکتار که ۱۰% وسعت شهر قم و ۲۲۰ هزار نفر جمعیت که معادل ۲۰% جمعیت شهر قم را به خود اختصاص داده است.
وی افزود:شهرداری منطقه ۲ دارای ۳ ناحیه خدماتی در سطح منطقه می باشد. جنوب خیابان توحید منطقه ۲ و شمال خیابان توحید جزو منطقه ۶ است و بخشی از تاسیسات زیربنایی شهر و نهادهای مهم در این منطقه هستند. در حدود ۷۰ هزار واحد مسکونی در این منطقه که عمدتا ریزدانه و با تراکم بالا هستند، وجود دارد تراکم نفر در هکتار در منطقه دو حدود ۱۶۰ نفر است.
رضا رحیمی با اشاره به اقدامات صورت گرفته دراین منطقه بیان می کند: تملک و احداث فاز ۱ و ۲ بلوار جمهوری اسلامی (از پل ۹ دی تا بلوار یادگار امام (ره))، تملک و احداث رمپ و لوپ A-B-D پل ۹ دی ، تملک باغ صادقی جهت احداث بوستان خانواده، احداث مجموعه فرهنگی و ورزشی شهید عزیززادگان در بلوار ایت الله بنی فضل، تملک و احداث رینگ اطراف شهر (۱۶ متری صداقت)،احداث پارک ترافیک در بوستان جوان، احداث و تکمیل ساختمان شهرداری منطقه ۲ بخشی از اقدامات مدیریت شهری در سطح منطقه ۲ می باشد.
مدیر منطقه ۲ شهرداری قم با اشاره به جمع آوری ریل راه آهن به طول ۳ کیلومترافزود: احداث ۲ عدد باکس زیر گذر راه آهن خیابان رسول دادخواه ،احداث ۳۰ طرح جمع آوری دفع آبهای سطحی در سطح منطقه،جابجایی صنف آهن فروشان، آسفالت و بهسازی و ساماندهی ۵۰ مدرسه، جابجایی چهارشنبه و جمعه بازار،تملک و احداث بلوار شهدای روحانیت،احداث زیر گذر شهدای پرواز،احداث تابلوی زیرگذر علامه طباطبایی و خیابان رسول دادخواه ، توسعه فضای سبز و ایمن سازی بوستان ها و ۱۰۰ ها پروژه محله محور ، احداث ورزشگاه شهیدعزیززادگان بخشی دیگر از اهم اقدامات می باشد.

افتتاح پروژه های مدیریتی شهری در راستای توانمندسازی و محرومیت زدایی

وی می گوید:با توجه به برنامه ریزی های انجام شده در جهت رفع محرومیت زدایی، بیشتر طرح های عمرانی به صورت محله محور ،ناحیه محور و منطقه محور اجرایی شده است .
رحیمی ضمن تشکر مدیریت شهری بابت حمایت از اجرای پروژه های متعدد در منطقه ۲ می افزاید: قطعا اجرای تونل شهدای امنیت و بلوار جمهوری اسلامی و سایر پروژه های عمرانی باعث فراهم شدن بستر سرمایه‌گذاری و شاهد توسعه مستمر و پایدار منطقه ۲ و رضایتمندی شهروندان را به دنبال خواهد داشت
رحیمی در بیان اهمیت افتتاح پروژه های اخیر تشریح می کند:احداث تونل شهدای امنیت و تعریض بلوار جمهوری اسلامی تا بلوار یادگار امام(ره) یکی از پروژه های ویژه شهرداری است احداث تونل شهدای امنیت و تعریض بلوار جمهوری اسلامی حدفاصل میدان امام حسین(ع) تا بلوار یادگار امام(ره) یکی از پروژه های ویژه شهرداری است که با توجه به مشخصات فنی که برای پروژه، تعیین شده از میدان امام حسین(ع) تا بلوار نور شرقی به صورت تونل احداث شده و ادامه آن هم به صورت ترانشه باز است.کل پروژه به طول ۱۲۰۰ متر و محور اصلی از زیر عبور کرده و محور رویی هم برای دسترسی محلی پیش‌بینی شده است.این پروژه حدود ۳۰ ماه زمان برده است که یکی از دلایل تاخیرجابجایی تاسیسات که گاها قدیمی است و تملک املاک در طرح می باشد.
وی ادامه داد: این پروژه به صورت همزمان تملک و عملیات عمرانی بوده که در مسیر این پروژه باید در آن ۹۶ پلاک که ۷۸ پلاک آن ساختمان است که با اعتباری بالغ بر ۱۸۵ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ تملک شد.
رحیمی با عذرخواهی در خصوص پروژه های مهم منطقه از جمله احداث تونل شهدای امنیت و تعریض بلوار جمهوری اسلامی،از شهروندانی که بدلیل اینکه در حین اجرای این عملیات عمرانی و ترافیکی کسب کارشان در مدت کارگاه عمران تحت تأثیر اجرای این پروژه قرار گرفت افزود: تونل شهدای امنیت و تعریض بلوار جمهوری اسلامی با اعتباری حدود ۳۵۰میلیارد تومان با حضور وزیر محترم کشور به بهره برداری رسید.

هزینه بالای تملک سد راه توسعه فضای سبز

مدیر منطقه ۲ درارتباط با کمبود فضاهای سبز در نیروگاه عنوان می کند:در منطقه ۲ منطقه دو با در اختیار داشتن ۱۰ درصد از وسعت شهر قم معادل ۲۰ درصد از جمعیت شهر با تراکم جمعیت شهری ۱۶۰نفر در هکتار را در خود جای‌داده که نشان‌دهنده نیاز منطقه به فضای تفریحی و گردشگری و توسعه فضای است. در حال حاضر مساحت کل فضای سبز این منطقه ۷۱۰ هکتار بوده که ۶۵۰ هکتار آن به فضای سبز جنگلی اختصاص داشته و مساحت فضای سبز شهری آن تنها ۶۰ هکتار(۳۵ بوستان) است.
وی ادامه داد:سرانه فضای سبز شهری این منطقه ۳.۲ متر به ازای هر نفر است که نسبت به سرانه فضای سبز سایر مناطق بسیار کم بوده و نیازمند برنامه‌ریزی جامعی در این حوزه هستیم.نبود فضای کافی و تراکم بالای جمعیت در این منطقه را یکی از دلایل این کمبودها می باشد.

تملک باغ ۹۰۰۰ متری جهت احداث بوستان خانواده با اعتباری بالغ بر ۲۲ میلیارد تومان

رحیمی می افزاید: در منطقه تعداد ۳ باغ مشجر و دایر وجود دارد که تملک آن در برنامه مدیریت شهر قرار دارد.ارائه خدمات مهندسی و تامین آب باغات از اقدامات شهرداری بابت حفظ باغات است.هدف از تملک باغ حفاظت از میراث طبیعی شهر و اراضی مشجر و توزیع مناسب فضای سبز بویژه در محلات دارای کمبود فضای سبز است. باغ شخصی صادقی با پیگیری‌ها به متراژ ۹۰۰۰ مترمربع تملک شد و به زودی مهیای استفاده شهروندان می‌شود. با توجه به تراکم جمعیتی بالا و کمبود سرانه‌های خدماتی، رفاهی و فضای سبز طی برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای افزایش سرانه‌ها، برابر توافق به عمل آمده، باغ صادقی از باغات قدیمی منطقه مورد تملک قرار گرفت.
مدیر منطقه ۲ در پایان خاطر نشان کرد:برای افزایش سرانه فضای سبز عمومی و همچنین افزایش خدمات‌رسانی و رضایتمندی شهروندان، تملک چند باغ باقی مانده در سطح منطقه از جمله باغ رنجبر و افسر را نیز که باغ شخصی است در دستورکار قرار دارد که در آینده‌ای نزدیک نیز آنها هم به تملک درمی‌آیند.

  • نویسنده : هیفا پردل