فعالیت‌های انسانی منجر به تولید زباله‌ها می‌شود؛ در حال حاضر یکی از مشکلات اصلی زیست‌محیطی که به دغدغه‌ای مهم به‌ویژه در شهرهای بزرگ تبدیل شده، پسماند و نحوه صحیح مدیریت آن است تا بتوان علاوه‌بر حفظ منابع طبیعی با تولید برق از این طلای کثیف، این تهدید را به یک فرصت تبدیل کنیم.
به گزارش پردیسان آنلاین، تولید برق و انرژی از طلای کثیف به معنای استفاده از سوخت‌های فسیلی چون زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی یا پسماندها برای تولید برق است؛ این سوخت‌ها با احتراق و تجزیه شدن در نیروگاه‌ها و کارخانه‌های تولید برق، انرژی حرارتی تولید می‌کنند که به سپردنت‌های برق متصل می‌شوند و انرژی برق را تولید می‌کنند.
استفاده از طلای کثیف برای تولید برق با مشکلات محیط زیستی مرتبط است، زیرا این فرایند موجب انتشار گازهای گلخانه‌ای مضری همچون دی‌اکسید کربن، اکسیدهای گوگرد و نیتروژن می‌شود که منجر به گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی خواهد شد، همچنین فعالیت‌های مربوط به استخراج، حمل‌ونقل و احتراق طلای کثیف نیز می‌تواند آسیب‌های زیست‌محیطی جدی را به همراه داشته باشد.
با این حال با پیشرفت تکنولوژی و افزایش توجه به مسائل زیست‌محیطی، روند جایگزینی منابع انرژی پاک و پایدار همچون باد، خورشید، هیدروپاور و انرژی هسته‌ای در تولید برق در حال افزایش است و می‌توان گفت که این منابع به‌لحاظ زیست‌محیطی مفیدتر بوده است و به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.
بهترین روش برای تولید برق از طلای کثیف، استفاده از فناوری‌های پاک و پایدار است که گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های محیط زیست را کمینه کند؛ روش‌هایی همچون استفاده از تکنولوژی‌هایی که به کاهش انتشار گازهای دی اکسید کربن در فرایند احتراق سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند؛ دی اکسید کربن از دودکش‌ها یا گازهای دیگر جمع‌آوری و سپس ذخیره یا استفاده مجدد می‌شود.
از این میان تولید برق از پسماندها که نوع دیگری از طلای کثیف در جهان است، می‌تواند بسیار قابل توجه باشد و روش هاضم بی‌هوازی، زیست‌محیطی‌ترین روش در دنیا برای تبدیل پسماندهای فسادپذیر به کود کمپوست و در نهایت تولید برق است.
روش هاضم بی‌هوازی فرایندی است که در آن مواد آلی به‌صورت بی‌هوازی (بدون حضور اکسیژن) توسط میکروب‌ها تجزیه می‌شود؛ این فرایند به‌طور معمول در محیط‌های بدون اکسیژن چون کف مخزن‌های لجن فاضلاب، رودخانه‌های آلوده یا دستگاه گوارش برخی حیوانات اتفاق می‌افتد.
در روش هاضم بی‌هوازی، میکروب‌های مخصوص، تخمیر مواد آلی را آغاز و در نهایت مواد آلی را به گازهایی از جمله متان، دی‌اکسید کربن، هیدروژن و دیگر ترکیبات آلی تجزیه می‌کند که این گازها می‌تواند برای تولید بیوگاز و انرژی استفاده شود.
برای مثال، در فرایند تصفیه فاضلاب، لجن فاضلاب در محیط بی‌هوازی قرار می‌گیرد و توسط میکروب‌ها تجزیه و منجر به تولید بیوگاز می‌شود که می‌توان برای تولید برق یا حرارت از آن استفاده کرد.
بیوگاز یک منبع انرژی تجدیدپذیر است که از تجزیه آلی مواد زیستی همچون کود، فضولات حیوانی، پسماندها و سایر مواد آلی تولید می‌شود. این فرایند به‌عنوان فرماندهی زیستی یا فرایند تخمیر بیولوژیکی شناخته می‌شود.
برای تولید برق از بیوگاز، ابتدا مواد آلی همچون کود، فضولات حیوانی و پسماندهای آلی در یک محیط خاصی همچون یک مخزن یا تانک، قرار می‌گیرد، سپس با تجزیه این مواد توسط میکروارگانیسم‌های مخصوص، گازهایی از جمله متان (CH4) و دی اکسید کربن (CO2) تولید و این گازها بیوگاز نامیده می‌شود.
بیوگاز از طریق یک فرایند به نام موتورهای گازی توربین به انرژی حرارتی تبدیل و به توربین‌ها منتقل شده، سپس توربین‌ها روی ژنراتورها حرکت و انرژی حرکتی را به برق تبدیل می‌کند؛ این برق تولیدی به شبکه برق اضافه می‌شود و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.
بازیافت مطلوب زباله‌ها به اقتصاد شهر کمک می‌کند
عباس حاج‌رسولی‌ها، رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان در این باره اظهار می‌کند: تولید انرژی از پسماندهای شهری به‌ویژه پسماندهای جامد شهری در سطح جهان در حال توسعه است.
وی می‌افزاید: این امر به‌دلیل افزایش بازیافت انرژی، کاهش دفن، ایجاد درآمد برای مدیریت پسماند، تنوع‌بخشی به منابع تولید انرژی و افزایش امنیت عرضه انرژی است.
مدیریت صحیح پسماندها و بازیافت زباله‌های شهری علاوه‌بر حفظ محیط زیست از خطرات آلودگی ناشی از پسماندها، در اقتصاد شهری نیز تأثیرگذار است
رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه تأسیسات مدیریت پسماندها خود از استفاده‌کنندگان انرژی است، تصریح می‌کند: تولید انرژی در محل، موجب کاهش تلفات شبکه برق می‌شود و به سیستم انرژی الکتریکی کمک بسیاری خواهد کرد.
حاج‌رسولی‌ها خاطرنشان می‌کند: در مباحث زیست‌محیطی مدیریت صحیح پسماندها و بازیافت زباله‌های شهری به‌نحو مطلوب بسیار حائز اهمیت است، چراکه این مهم علاوه‌بر حفظ محیط زیست از خطرات آلودگی ناشی از پسماندها، در اقتصاد شهری نیز بسیار تأثیرگذار است.
تولید انرژی به‌جای دفن پسماند در روش هاضم بی‌هوازی
غلامرضا ساکتی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به ورود پسماند به کارخانه پردازش اظهار می‌کند: در دنیا چندین روش برای تبدیل پسماند به انرژی وجود دارد؛ در یکی از این روش‌ها، زباله‌ها بدون تفکیک وارد دستگاه زباله‌سوز و از انرژی حرارتی آن توسط توربین‌های بخار مخصوص، برق تولید می‌شود.
وی تصریح می‌کند: پسماندها در اصفهان به‌دلیل وجود کارخانه پردازش پسماند به دو قسمت زیرسرندی یا مواد آلی و روسرندی یا مواد ریجکتی تقسیم می‌شود که مواد زیرسرندی تبدیل به کود کمپوست و مواد ریجکتی دفن خواهد شد و معمولاً از پسماندها حدود ۳۰۰ تن مواد ریجکتی و حدود ۶۰۰ تن مواد آلی تولید می‌شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان با بیان اینکه تکنولوژی سازمان پسماند درباره تولید انرژی از پسماندها که طی این سال‌ها استفاده می‌شود، فراخوان بخش سرمایه‌گذاری و مشارکت آن تا یک ماه آینده از طرف این سازمان یا سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌ها اعلام خواهد شد، می‌گوید: مشارکت در احداث نیروگاه ریجکت‌سوز ۳۰۰ تنی خواهد بود تا مواد ریجکتی که دفن می‌شد، وارد این نیروگاه شود و بتوانیم از آن انرژی برق تولید کنیم.
ساکتی با اشاره به اینکه مواد آلی وارد دستگاه هاضم بی‌هوازی می‌شود و از این مواد گاز متان تولید و از این گاز، برق تولید خواهد شد، خاطرنشان می‌کند: طی یک سال گذشته مذاکرات متعدد و جلسات فنی پیرامون این موضوع برگزار شده و در حال حاضر به جمع‌بندی رسیده است.
وی ادامه می‌دهد: امیدواریم این اتفاق مهم برای اصفهان رقم بخورد، چراکه مهم‌ترین مزیت آن دفن نکردن مواد ریجکتی و تولید انرژی از آن است، همچنین مواد آلی که به‌صورت روباز از آن‌ها کمپوست تهیه می‌شود، با این تکنولوژی در راکتورهای سربسته قرار خواهد گرفت و علاوه‌بر این، گاز تولیدی متان نیز در توربین‌های مخصوص تبدیل به انرژی برق خواهد شد.
ساخت دستگاه هاضم ۵ تنی با فناوری هایتک برای نخستین‌بار در سطح کشور، در شهر اصفهان انجام می‌شود
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان اضافه می‌کند: قرارداد بازیافت پسماند ساختمانی نیز سال گذشته منعقد شده است و در حال حاضر به‌دنبال تحویل زمین و تجهیز کارگاه آن هستیم؛ آغاز عملیات ساخت سایت بازیافت پسماند ساختمانی ۱۸۰۰ تن به‌صورت روزانه تا یک ماه آینده کلید خواهد خورد.
ساکتی با بیان اینکه تهران دارای یک دستگاه زباله‌سوز ۲۰۰ تنی است، همچنین شمال کشور در شهر نوشهر یک سایت ۲۰۰ تنی وجود دارد، ادامه می‌دهد: در حال حاضر اصفهان نیز برای نخستین بار در این زمینه اقدام کرده است؛ در مطالعات انجام شده در خصوص استفاده از تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین برای امحا و دفن پسماند، سازمان پسماند شهرداری اصفهان یک سبد تکنولوژی را در برنامه خود قرار داده است که مواردی چون ریجکت‌سوز و هاضم را شامل می‌شود.
وی می‌افزاید: برای توسعه دانش و فناوری‌ها نیز طراحی یک هاضم ۵ تن را در دستور کار قرار دادیم که طراحی آن به پایان رسیده است و در صورتی‌که بتوانیم یک دستگاه هاضم ۵ تن به‌صورت جداگانه بسازیم تکنولوژی و فن‌آوری آن نیز که دانش هایتک است برای نخستین‌بار در کشور از سوی سازمان پسماند شهرداری اصفهان اتفاق خواهد افتاد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر سازمان انرژی‌های تجدید پذیر در کشور فعال شده و این مهم به‌طور قطع می‌تواند در کاهش دفن مواد ریجکتی مؤثر باشد.
به گزارش پردیسان آنلاین، روزانه بیش از ۵۸ هزار تن پسماند عادی در ایران تولید می‌شود که فقط ۲۰ درصد آن بازیافت و حجم بسیار زیادی از آن در اطراف شهرها و روستاها یا حتی دریاها و جنگل‌ها دفن می‌شود؛ بی‌توجهی به این موضوع مشکلاتی جدی از جمله آلودگی هوا، خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی را در کشور به وجود آورده است، از این‌رو رویکرد مدیریت شهری برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست، تولید ثروت از زباله‌ها است تا بتوان از این تهدید به عنوان فرصت بهره برد؛ از این میان اصفهان از گذشته تاکنون در این حوزه سرآمد بوده و تاکنون در زمینه تولید برق و انرژی از پسماندها تلاش‌های بسزایی انجام داده است.
گزارش از: ریحانه راهپیما
Wednesday, 1 May , 2024