فراوانی حوادث و سوانح طبیعی، غیرطبیعی و انسان ساخت در کشور، ایران را به یکی از ۱۰ کشور حادثه خیز جهان تبدیل کرده است. اکثر شهرهای کشور در معرض خطرات ناشی از زلزله، سیل و حریق قرار دارند. از این رو مشارکت مردم و مسئولیت پذیری آنها در مواجهه با حوادث بسیار مهم است. چرا که وقتی شهروندان یک شهر خود را در امور مربوط به شهر، به ویژه مسایل ایمنی شریک بدانند، ارائه زمینه های مشارکت و آموزش آسان تر و موثرتر خواهد بود.
به گزارش پردیسان آنلاین/زهرا ملکوتی شاد؛ در جوامع شهری دستیابی به محیطی کاملا عاری از خطر و پیشامدهای احتمالی از حوادث به منظور حفاظت از جان، اموال، خانواده و سایر افراد جامعه، آرزوی دیرینه ای بوده، که بشر برای رسیدن به آن پیوسته در تلاش و تکاپو بوده است. در واقع زندگی شهری در کنار آسایش و رفاهی که برای شهرنشینان فراهم آورده است، در درون خود حوادث و خطرات بسیاری دارد که جان و مال افراد را تهدید می کند.
آتش در کنار خدمت به بشر، سرمایه، تلاش و فرهنگ او را به نابودی کشانده است. افزایش جمعیت، رشد بیش از حد شهرها، در نتیجه افزایش مراکزی که بالقوه خطر حریق دارند از جمله عواملی است که نگرش واقع بینانه به مسایل پیشگیرانه به منظور مقابله با خطرهای احتمالی را مطرح می سازند؛ بنابراین به منظور پیشگیری هر چه توانمند تر از این نوع بحران باید به عنوان اولین و مهم ترین گام در این زمینه به آموزش و مشارکت شهروندان اهمیت به سزایی داد. زیرا ثابت گردیده است که موفق ترین طرح ها در برنامه های گذشته طرح هایی هستند که مردم به نحوی در آن مشارکت دارند، چرا که این برنامه ها و طرح ها را مردم خود اجرا نموده و آن ها را در سرنوشت خود دخیل می دانند؛ بنابراین وقتی شهروندان یک شهر، خود را در امور مربوط به مسایل شهری به ویژه مسایل ایمنی شهری شریک بدانند، ارائه زمینه های مشارکت و آموزش آسان تر و موثرتر خواهد بود.
مجموعه اقداماتی که پیش، هنگام و پس از وقوع بحران با هدف جلوگیری از وقوع مخاطرات یا کاهش آثار زیان بار آن انجام می شود باید به مردم آموزش داده شود به طوری که هنگامی که ایمنی شهر به شهروندان از سوی ماموران آتش نشانی عنوان می شود با واکنش های غیر منطقی آنها مواجه نشوند و فکر نکنند، اینکه مسائل ایمنی از سوی آتش نشانی سخت گرفته می شود غرض ورزی است.
در نگرش سنتی در زمینه مدیریت بحران، تمرکز بعد از وقوع حوادث بود، ولی در حال حاضر و با تغییر این نگرش، همواره باید مجموعه ای از طرح ها و برنامه های عملی، برای مواجهه با تحولات احتمالی آینده در داخل سازمان ها تنظیم شود و مدیران باید درباره حوادث احتمالی آینده بیندیشند و آمادگی رویارویی با وقایع پیش بینی نشده را کسب کنند. یکی از این طرح ها و برنامه های عملی، آموزش و مشارکت شهروندان در برنامه های مختلف ایمنی شهری است.
در سال‌های اخیر، سازمان آتش‌نشانی شهرداری قم با تغییر رویکرد از “مقابله با حریق” به “پیشگیری و آموزش”، گام بلندی در ارتقای ایمنی شهروندان برداشته است. این استراتژی که بر افزایش آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی ایمنی متمرکز است، نتایج چشمگیری داشته؛ به طوری که آمار حوادث مسکونی، تلفات انسانی و خسارت‌های ناشی از آتش‌سوزی در قم روندی کاهشی پیدا کرده است.
کارشناسان معتقدند سرمایه‌گذاری بر آموزش شهروندان، از هزینه‌های سنگین امداد و نجات می‌کاهد و اثربخشی آن در قم به‌وضوح قابل مشاهده است. از برنامه‌های آموزشی در محلات تا همکاری با اصناف و نهادهای عمومی، همه نشان‌دهنده عزم جدی این سازمان برای تبدیل قم به شهری ایمن‌تر است.
شهروندان در گفتگو با خبرنگار پردیسان نوین گفتند : چگونه آموزش‌های پیشگیرانه می‌تواند فرهنگ ایمنی را در جامعه نهادینه کند. شهروندان با بیان تجربیات خود، اثربخشی برنامه‌های آتش‌نشانی را تأیید می‌کنند.
خانم احمدی، ساکن پردیسان در گفتگو با خبرنگار می گوید:تابستان گذشته در یک کارگاه آموزشی آتش‌نشانی شرکت کردم که برای مجتمع ما برگزار شد. همان هفته بعد، وقتی غذا روی گاز سوخت، بلافاصله یاد گرفتم چطور با پتوی نمدار آتش را خاموش کنم. واقعاً این آموزش‌ها زندگی‌ساز است.
آقای مرادی، مدیر یک شرکت صنعتی نیز می گوید : بعد از بازدید مأموران آتش‌نشانی از کارگاه ما و تذکرهای ایمنی، سیستم اطفای حریق نصب کردیم. شش ماه پیش وقتی یک اتصال برق باعث آتش‌سوزی شد، سیستم به موقع فعال شد و از فاجعه جلوگیری کرد..
آقای رضوانی، مغازه‌دار قدیمی گفت: ۳۰ سال در بازار کار می‌کنم. پارسال مأموران آتش‌نشانی آمدند و به ما هشدار دادند سیم‌کشی‌های قدیمی خطرناک است. با تعویض سیم‌ها، هم خیالم راحت شده هم بیمه‌ام را کمتر کردم.
افزایش تجهیزات و آموزش‌های همگانی برای ارتقای ایمنی شهر
حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی استقامت رئیس کمیسیون خدمات شهری و امور زائرین شورای شهر قم در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان نوین با تقدیر از خدمات ایثارگرانه کارکنان آتش‌نشانی گفت: آتش‌نشانان علاوه بر سختی کار، با استرس روانی و خطرات جانی مواجه هستند که خانواده‌های آنان نیز این فشارها را تحمل می‌کنند.
استقامت با اشاره به تلاش‌های آتش‌نشانی در ایام نوروز، اظهار داشت: در نوروز امسال، آتش‌نشانان با حضور مستمر و اقدامات پیشگیرانه مانند توزیع کپسول‌های آتش‌نشانی و آموزش‌های عمومی، نقش مؤثری در کاهش حوادث چهارشنبه‌سوری داشتند.
دو اولویت کلیدی در بودجه جدید
وی از دو برنامه مهم آموزش های شهروندی و نوسازی ناوگان در سازمان آتش نشانی برای سال جدید خبر داد و تصریح کرد: استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای پیشگیری از حوادث در منازل، محل کار و اماکن عمومی و آموزش گروه‌های مختلف از جمله سرپرستان خانوار، مادران و مدیران ادارات یکی از این طرح می باشد.
استقامت با اشاره توسعه شهر و ساخت ساختمان های بلند مرتبه به خصوص در سایت مسکونی شهید رئیسی عنوان کرد: قم یکی از پرتراکم ترین شهرهای ایران از جهت وسعت جمعیت می باشد و با توجه به توسعه خدمات خرید نردبان‌های ویژه ساختمان های بلند الزامی می باشد تا از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کند.
وی افزود: یکی از دیگر از اقدامات مناسب سازمان آتش نشانی در سال جدید علاوه بر خرید خودروهای جدید، جایگزینی با ماشین‌آلات فرسودهدر دستور کار قرار دارد که آمادگی عملیاتی سازمان را بالا می برد و سعی می شود تا ۴ خودرو جدید به ناوگان آتش‌نشانی در نیمه اول سال افزوده شود.
رئیس کمیسیون خدمات شهری با اشاره به رشد جمعیت و طرح‌های عمرانی مانند مسکن ملی در قم، تأکید کرد:با جذب نیروهای تخصصی مطابق ابلاغیه وزارت کشور، توسعه خدمات آتش‌نشانی برای پوشش حوادث غیرمترقبه تسریع می‌شود.
کاهش حوادث و افزایش ایمنی با تمرکز بر آموزش و پیشگیری
علی زندیه مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قم در گفت‌وگوی اختصاصی با پردیسان نوین از کاهش قابل توجه حوادث آتش‌سوزی و تلفات انسانی در سال گذشته خبر داد و گفت: رویکرد اصلی ما در دو سه سال اخیر، آموزش شهروندان و پیشگیری از حوادث بوده که نتایج مثبتی داشته است.
تأکید بر آموزش و پیشگیری
زندیه با اشاره به کاهش حوادث مسکونی، فوتی‌ها و مصدومان، اعلام کرد: هرچه ساختمان‌های ایمن‌تر داشته باشیم و سطح آگاهی مردم را افزایش دهیم، آمار حوادث کاهش می‌یابد و سعی می کنیم تا این روند در سال ۱۴۰۴ با قدرت بیشتری ادامه پیدا کند.
تجهیزات جدید برای بلندمرتبه‌ها
وی با اشاره به رشد بلندمرتبه‌سازی در قم، از برنامه‌ریزی برای خرید تجهیزات ویژه امداد در ساختمان‌های مرتفع خبر داد و گفت:پیگیری خرید نردبان‌های ویژه برای امدادرسانی در بلندمرتبه‌ها در دستور کار است و انشالله در سال جدید محقق می‌شود.
زمان امدادرسانی آتش‌نشانی در قم پایین‌تر از میانگین جهانی
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی قم عنوان کرد: تعداد ایستگاه‌های ما در حال حاضر در سطح شهر قم ۲۵ ایستگاه آتش نشانی هست که با توجه به استاندارد هر ۵۰ هزار نفر یک ایستگاه آتشانی در حال حاضر ما شرایط خوبی داریم.
وی افزود: زمان رسیدن به محل حریق و حوادث طبق استانداردهای جهانی باید ۴ دقیقه باشد که ما حدوداً میانگین سه و نیم دقیقه به محل حادثه می رسیم که از میانگین جهانی هم پایین‌تر هستیم.
زندیه اظهار داشت : در سال گذشته با توجه به افزایش قطعی های برق حوادث آسانسور و آتش‌سوزی‌های صنعتی افزایش یافته است که با همکاری سازمان‌های مربوطه مانند اداره اصناف، برنامه‌ریزی برای کاهش این حوادث در دست اجرا است.
