به گزارش پردیسان آنلاین؛درسالهای اخیر نحوه مدیریت مواد درریختنی و زائد دریک برنامه ریزی دقیق و با تدوین استراتژیهای لازم به تولید زباله کم تر و جمع آوری صحیح با توجه به وجود انواع پسماندهای خطرناک حمل و به دفع صحیح آن ختم می شود.

بازیافت برنامه ایی است که از نظر هزینه منجر به صرفه جویی شده و با توجه به مقررات زیست محیطی و کاهش بودجه شهرداریها تمایل به بازیافت می بایست در سیستم های مدیریتی بیش از بیش در افکار عمومی هدایت شودطبق آمارها بخش عمده ایی از پسماندهای شهری در ایران دفن شده و بخش بسیار ناچیز آن بازیافت می شوند در حالی که مدیریت پسماندهای شهری در دیگر کشورهای در حال توسعه به سمت تفکیک از مبدا و بازیافت خرکت کرده است.

برای استفاده اقتصادی از پسماندهای شهری در کلان شهری مانند قم باید مشارکت عمومی مردم با فرهنگ سازی و یک برنامه حمایتی برای برنامه های بازیافت برای افزایش فرهنگ استفاده از پسماند شهری و بازیافت تدوین شود.

در ایران روزانه بیش از ۲۵ هزار تن زباله در شهرها تولید می‌گردد که هر روز با هزینه‌ای حدود ۲۲ میلیون تومان به‌وسیله ۵۳۰ شهرداری کشور جمع‌آوری می‌شوند.

طی سال جاری ۲ هزار میلیارد ریال صرفا برای جمع‌آوری پسماند شهری و رُفت‌وروب در شهر در نظر گرفته‌شده است که با توجه به این که شهر قم یک شهر گردشگر پذیر و زائر سرا است مشارکت مردم در جمع آوری مناسب زباله و آن هم در ساعات مشخص برای حفظ سیما و منظر شهر قم امری ضروری است.

حال جدای از چالش کلان شهر قم با دفع پسماند شهری و یا صنعتی قم مانند دیگر استانهای کشور بیش از دو سالی است که درگیر یک بیماری اپیدمی و کرونا است که زمینه تولید زباله های خطرناک عفونی را فراهم کرده است اما طبق گفته های مدیران شهری قم تنها کلان شهری است که توانسته پسماندهای بیمارستانی را در دوران کرونا مدیریت سالم سازی کند.

کلان شهری مانند قم که هم مقصد گردشگری است و هم جایگاه ویژه ایی در زمینه صنعتی دارد واز سویی با توجه به وجود مراکز درمانی متعدد میزبان گردشگرانی است که برای گرفتن خدمات درمانی و پزشکی به این شهر سفر می کنند و آن روی سکه در کنار بحران کرونا که پایان آن مشخص نیست توجه به مدیریت خدمات شهری و از آن جمله دفع بهداشتی مواد زائد تولیدی، مهمترین مشکلات بهداشتی این شهر به شمار می رود.

برای بررسی وضعیت پسماندهای پزشکی با توجه به بحران کرونا و آمار بستریهای موجود به سراغ مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم رفته و روند دفع این پسماندها جویا شدیم.

سالم سازی پسماندهای پزشکی در قم

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم معتقد است که شهر قم تنها کلان شهری است که در کشور توانسته پسماندهای خطرناک پزشکی را مدیریت و به سمت سالم سازی آن قدم بردارد و در این زمینه بیان می کند: در حال حاضر قم تنها شهری بوده که همه پسماندهای پزشکی آن بی‌خطر سازی و سپس دفن می‌شودزباله‌های ویژه و عفونی و پزشکی از طریق ناوگان جداگانه‌ای جمع‌آوری و در کلیه مراحل، پسماندها بیدارسازی و دفع می‌شود.

سید عبدالله میر ابراهمی عنوان می کند: بخشی از این پسماندها درون بیمارستان‌ها سالم سازی می‌شوند در در حال حاضر ۹ بیمارستان از ۱۰ مجموعه درمانی قم تجهیزات بی‌خطر سازی دارند و ناوگان جداگانه‌ای این زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنندهم چنین بخشی از درمانگاه‌ها و مطب‌ها که تجهیزات بیدارسازی ندارند، پسماند آن‌ها نیز پس از جمع‌آوری بیدارسازی می‌شود، در حال حاضر نیز تنها شهری هستیم که همه پسماندهای پزشکی را بی‌خطر سازی و سپس دفن می‌کنیم.

جمع آوری ۶ تن زباله پزشکی و عفونی در روزگار کرونایی

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم در ادامه به بحران کرونا و افزایش پسماندهای پزشکی در شهر قم اشاره و می گوید: بیش از ۶ تن پسماند پزشکی در ایام پیک کرونا به‌طور روزانه جمع‌آوری می‌شود در شرایط کرونا گاهی این میزان به ۱۱ تن نیز رسیده است.

میر ابراهیمی تاکید می کند: در حال حاضر با برنامه‌ریزی صورت گرفته، پسماندهای بی‌خطر بیمارستان‌ها مانند بخش آشپزخانه که نگرانی بهداشتی نداشته جداگانه دفن می‌شوند و بخش‌های آزمایشگاهی و درمانی تفکیک‌شده تا مدیریت بهتری روی آن انجام شود.

این مسئول از شهروندان قمی درخواست دارد که پسماند دارویی ناشی از درمان کرونا هرکدام از اعضای خانواده خود را جداسازی کنند و در این زمینه می افزاید: در روزهای گذشته با شیوع پیک کرونا و به‌تبع آن افزایش استفاده از داروها و اقلام پزشکی به‌ویژه در منازل، شهروندان باید این پسماندها را دیگر پسماندها جداسازی کنند افرادی که در منزل بیمار دارند باید مراقب پسماندهای خطرناک و ویژه باشند و با رعایت مسائل بهداشتی این زباله‌ها را در کیسه‌های دربسته تحویل دهند.

اما از این نکته هم غافل نشویم هرچند دست اندرکاران امر جمع آوری و دفع پسماندهای شهری و پزشکی در شهرداری درامر سالم سازی پسماندهای عفونی و پزشکی تلاش و مدیریت خوبی دارند اما هستند شهروندانی که ماسک و دستکش را در شهر را رها می کنند آلودگی اقلام بهداشتی زیاد بوده و متأسفانه رهاسازی و بی خطرسازی این اقلام می‌تواند منجر به درگیری کارکنان مدیریت شهری شود.

۴۹ غرفه پسماند خشک در قم فعالیت دارند

سید عبدالله میرابراهیمی با اشاره به فعالیت‌های غرفه‌های دریافت پسماند خشک اظهار داشت: این غرفه‌ها مراکز ثابتی برای شهروندان هستند تا پسماندهای خشک در منازل را به‌صورت تفکیک‌شده در ساعات ۸ تا ۱۲ و ۱۵ تا ۱۹ عصر تحویل دهند.

وی با بیان اینکه سعی شده تا با پراکندگی مناسب این غرفه‌ها، همه جغرافیای محیط شهری را پوشش دهیم و این غرفه‌ها در دسترس شهروندان باشد گفت: در حال حاضر ۴۹ غرفه پسماند خشک در سطح شهر فعال است.

سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم ادامه داد: امیدواریم در سال جاری ۷ غرفه سیار و ۳ غرفه پسماند خشک ثابت به مجموعه اضافه کنیم که درمجموع به ۵۹ مورد می‌رسد.

وی با بیان اینکه این غرفه‌ها بر اساس تقاضا و مشارکت شهروندان در مسیرهای دسترسی ایجاد می‌شود خاطرنشان کرد:‌ تلاش‌های زیادی در سال‌های گذشته برای فرهنگ‌سازی تفکیک از مبدأ در شهر قم انجام‌شده است که خوشبختانه میزان مشارکت مردمی در این زمینه افزایش‌یافته است.

هزینه سالانه ۲ هزار میلیارد ریال برای جمع آوری پسماند کلان شهرقم

 مدیرکل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری قم با اشاره به میزان اعتبارات و بودجه ایی که برای جمع آوری زباله و پسماند شهری هزینه می شود می گوید:  روزانه ۷۰۰ تُن زباله با ۱۵۰ ماشین‌آلات از سوی بخش خصوصی از سطح مناطق ۸ گانه و ۲۶ ناحیه شهری قم جمع‌آوری می‌شود و برای این امر سالانه ۲ هزار میلیارد ریال هزینه می شود.

سید محسن میرهادی می افزاید: جمع‌آوری زباله‌های شهری از ساعت ۲۱ آغاز و تا ۶ روز بعد توسط ناوگان مکانیزه پسماند جمع‌آوری و برای دفع به سایت البرز در ۱۵ کیلومتری قم منتقل می‌شودطی سال جاری ۲ هزار میلیارد ریال صرفا برای جمع‌آوری پسماند شهری و رُفت‌وروب در شهر در نظر گرفته‌شده است.

به گفته وی، در این بین بیرون گذاشتن زباله‌های خانگی در خارج از نوبت جمع‌آوری سبب برهم خوردن سیما و منظر شهری و نارضایتی مردم می‌شود وتا پایان سال ۹۷ و به دلیل وجود چنین معضلی ۲۰ درصد زباله‌های شهری در حدود ۱۴۰ تُن در ساعت روز جمع‌آوری می‌شد که از همان زمان مبحث فرهنگ‌سازی در بین ۲۰۰ هزار تَن از شهروندان آغاز و هم‌اکنون نیز جمع‌آوری زباله‌ها در طول روز به ۱۲ درصد و ۸۴ تُن کاهش‌یافته است.

اما وجود یک منطقه ۱۸ هکتاری در شهر قم و در نزدیکی سلفچگان برای دفع پسماند از چالش های زیست محیطی مهمی است که شهر قم با آن روبرو است و با توجه به بی نظمی هایی که اخیرا در آن ایجاد شده است برخی پسماندها از دیگر استانهای کشور هم در این منطقه دفع می شود .

چالش با پسماندهای صنعتی

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم می گوید: فضای روشنی از وضعیت پسماندهای ویژه و صنعتی در استان وجود ندارد و این حوزه دارای پیچیدگی هایی است اجرای طرح پژوهشی مطالعه میزان پسماندهای صنعتی در استان با اعتباری بالغ بر ۳۵۰ میلیون ریال توسط دانشگاه علوم پزشکی قم در حال انجام است.

سید رضا موسوی مشکینی می افزاید: در این زمینه منطقه ۱۸ هکتاری که از سال ۸۱ به شرکت شهرک‌های صنعتی سلفچگان واگذار شد، اخیراً در زمینه پسماندها و چالش‌های آن با معاونت دادستانی و خود مدیران شرکت شهرک‌های صنعتی جلساتی داشته‌ایم که این منطقه در اختیار شرکت شهرک‌ها قرار گرفت و در طول این دهه با فراز و نشیب‌ها و تغییر ساختار مدیریتی روبرو شد؛ در حالی که در گذشته فعالیت مناسبی در زمینه پسماند داشت.

به گفته وی؛ در منطقه سلفچگان هیچ مجوزی برای ورود و خروج پسماند چه از استان قم و چه از استان‌های دیگر وجود ندارد، ولی متأسفانه در حال فعالیت است و امیدواریم تصمیمات خوبی با جلسه‌ای که با معاونت دادستانی و هیئت مدیره منطقه صنعتی سلفچگان داشتیم؛ اتخاذ شود.