به گزارش پردیسان آنلاین؛ با رشد و توسعه علم ارتباطات و فناوری‌ها و از سویی پیشرفت علم انتظار می‌رود که زندگی شهرنشینی نیز به‌سمت هوشمندسازی پیش رود امروزه به لطف اینترنت پیشرفت‌های بسیاری در زمینه مدیریت شهری صورت گرفته اما آیا واقعاً شهرهای هوشمند را می‌توان راه‌حلی پایدار برای حل مشکلات شهری دانست؟
شاید برای ما سؤال باشد که ویژگی شهر هوشمند چیست؟ شهر هوشمند در واقع شهری است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای افزایش بهره وری و بهبود کیفیت خدمات دولتی و ارتقای رفاه و خدمات افراد جامعه استفاده می‌کند. شهری که فضای آن کاملاً نوآورانه و با بهره گیری از ارتباطات و بهره گیری از «آی؛ تی» کیفیت و خدمات شهری آن نیز افزایش یابد و از این روش فضایی هم برای بهبود کسب و کارها ایجاد می‌شود.
می‌بایست در یک شهر هوشمند، زیرساختی قوی و بر پایه فناوری ایجاد شود که امکان ایجاد ابتکارات محیطی را فراهم سازد در این شهر حمل و نقل عمومی مؤثر و کارآمد است و برنامه‌های شهری به‌صورت مطمئن و پیشرو انجام‌می‌شود. با توجه به وجود معضلات زیست محیطی و آلودگی و آلاینده‌هایی که شهرها و کلان‌شهرهای ما با آن دست و پنجه نرم می‌کنند شهرهای هوشمند دوستدار محیط زیست هستند و برای حفظ آن و مدیریت منابع انرژی تلاش می‌کنند. افزایش میزان فضای سبز، جلوگیری از جنگل‌زدایی و مقابله با آلودگی‌هوا از جمله اقداماتی است که در زمینه ایجاد محیط هوشمند انجام‌می‌شود.
اما آنچه که در شهرهای هوشمند بیشتر از هر امری مورد تأکید و توجه قرار می‌گیرد هر میزان دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی در این شهرها به‌سمت هوشمندسازی گام بردارند به همان میزان نیز حاکمیت آن به‌سمت شفاف سازی بیشتری سمت و سوء خواهد یافت و در زمینه انرژی نیز به مدیریت بهینه‌ای دست می‌باید.
قدم به‌سمت هوشمندسازی همیشه مورد تأکید دولت‌ها بوده و در این زمینه اقداماتی هم صورت گرفته است اما بهره گیری از یک پنجره واحد برای ارائه خدمات دولتی مورد تأکید دولت سیزدهم قرار گرفته است مجموعه مدیریتی شهر قم در زمینه ارائه خدمات الکترونیکی و سامانه ویژه عملکرد خوبی داشته‌است اما طبق گفته دست اندرکاران فناوری اطلاعات شهرداری وقتی دستگاه‌های خدماتی مانند آب و برق و گاز نیز سامانه جداگانه دارند و خدمات یکپارچه‌ای وجود ندارد مشکلاتی ایجاد می‌شود.
یکی از مأموریت‌های مهم در دولت سیزدهم حکمرانی الکترونیک است که متأسفانه با تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در اجرای آن، تشخیص دستگاه‌های ذیربط و مرتبط با این امر را مشکل ساخته‌است.
معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قم هم تأکید دارد که دولت هوشمند یکی از برنامه‌های اساسی دولت است که در حال اجراست و مردم با یک‌بار مراجعه به پنجره ملی خدمات دولت می‌توانند از بسیاری از خدمات دستگاه‌های دولتی به‌صورت غیرحضوری استفاده نمایند
این مسئول تأکید می‌کند طی سال‌های اخیر برخی از خدمات دستگاه‌های اجرایی الکترونیکی شده و تعداد سامانه‌های موجود شاید این‌قدر زیاد باشد که مردم دچار سردرگمی شوند، لذا ایجاد یک پنجره واحد که همه خدمات را جمع نموده و به‌صورت هوشمند خدمت ارائه کند بسیار مطلوب است.
گلایه قمی‌ها از ضعف خدمات الکترونیکی برخی نهادهای دولتی
محمدعلی آراسته به اهمیت توسعه خدمات الکترونیکی اشاره و می‌گوید: لازم است با توجه به افزایش ارتباطات خدمات خود را به‌طور الکترونیکی به ارباب‌رجوع ارائه دهند این امر می‌تواند در مدیریت زمان ارباب‌رجوع؛ کاهش هزینه کاغذ که در ارائه خدمات به‌صورت سنتی هدر می‌رود تأثیر مثبتی داشته‌باشد در حالی که برخی خدمات اکنون کاملاً الکترونیک و یکپارچه شده است اما باز ضعف‌هایی در این زمینه دیده‌می‌شود.
وی در ادامه می‌افزاید: به‌عنوان مثال دولت نسخه الکترونیک و یکپارچه در حوزه سلامت ایجاد کرد اما بعضاً زیرساخت نامطلوب است و باعث می‌شود بیماران در داروخانه‌ها و حتی مطب‌ها زمان زیادی را صرف کنند تا نسخه آن‌ها تایید و صادر شود و یا درباره بیمه سلامت ارباب‌رجوع با عدم دسترسی سایت و یا پنجره واحد دولت که در این زمینه طراحی شده مواجه می‌شوند اگر خدمات یکپارچه شود برای مردم و هم دولت مطلوب خواهد بود.
خدمات الکترونیکی شهرداری قم مطلوب است اما باید افزایش یابد
یک شهروند قمی درباره خدمات الکترونیکی شهرداری قم بیان می‌کند: به‌تازگی خدمات شهرداری از صدور مجوز تا صدور پروانه و همه الکترونیک شده اما در برخی موارد مانند ارائه سند ملک اندک مشکلاتی وجود دارد هم چنین حمل و نقل عمومی از جمله تاکسی‌های استان هم باید به‌سمت الکترونیکی شدن کامل پیش رود چرا که شهروندان قمی با مشکلات زیادی در حوزه حمل و نقل روبه‌رو هستند در حالی که تأکید شده‌بود تاکسی‌ها کاملاً الکترونیک می‌شوند ولی ما مشکلات زیادی با تاکسی‌ها داریم که مجهز به کارت‌خوان نیستند.
سید علی محمدی می‌افزاید: وقتی سوار تاکسی می‌شویم چالش ما نبود پول نقد از سوی تاکسی‌ها است که مجبوریم هزینه بیشتری را پرداخت کنیم در حالی که باید تاکسی‌ها مجهز به کارت‌خوان و درگاه پرداخت آنلاین باشند که هم برای مردم و هم خود رانندگان تاکسی‌ها مطلوب است.
یک بانوی قمی در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: قم یک شهر گردشگر پذیر است و سالانه زائران داخلی و خارجی زیادی به قم سفر می‌کنند پس چه خوب است تاکسی‌های ما هم الکترونیکی باشند هم چنین در زمینه سامانه ۱۳۷ باید خدمات بیشتری در این سامانه برای جذب گردشگران تعریف شود.

جایگاه مطلوب کلانشهر قم در حوزه خدمات الکترونیکی
معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قم در گفت گویی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین درباره جایگاه قم در حوزه الکترونیکی کردن خدمات می‌گوید: قم در حوزه الکترونیکی پیش گام بوده و سالیان گذشته بسیاری از طرح‌ها در حوزه الکترونیک در قم به‌صورت پایلوت اجرا شده است و به‌دلیل وجود زیرساخت مناسب «آی؛ تی» رتبه خوبی در کشور دارد هم چنین میزان استفاده از اینترنت و کاربران در قم زیاد است و باید گفت قم در حوزه خدمات الکترونیکی جایگاه مطلوبی در کشور به خود اختصاص داده‌است.
سید مهدی قریشی در ادامه اهمیت توسعه خدمات الکترونیکی را افزایش سلامت اداری می‌داند و در این باره می‌افزاید: موضوع خدمات الکترونیک و یا گام برداشتن به‌سمت شهر هوشمند از چند جهت اهمیت دارد اینکه کار مردم تسهیل می‌شود و از رفت وآمدهای بسیار جلوگیری می‌کند و با خدمات الکترونیکی و یکپارچه سازی، سلامت اداری و شفاف سازی نیز افزایش خواهد یافت.
به گفته وی؛ دولت سیزدهم یکی از وعده‌های مورد تأکید آن بحث هوشمند سازی بوده است و اقدامات خوبی هم در این زمینه صورت گرفته است سامانه‌هایی هم در زمان دولت قبلی برپاشده اما به‌دلیل تعدد سامانه‌ها بعضاً مردم در سردرگمی بودند. با توجه به تعدد سامانه‌ها ، دولت سیزدهم به ایجاد یک پنجره واحد هوشمند تأکید دارد لذا در این زمینه برخی دستگاه‌های استانی به سامانه ملی وصل و برخی هم سامانه‌های استانی دارند مانند شهرداری که در زمینه خدمات الکترونیک و سامانه مختص خود ورود خوبی داشته‌است.
قریشی بیان می‌کند: گزارشی که در سطح ملی ارائه شده است تقریباً ۹۰ درصد دستگاه‌ها در زمینه خدمات الکترونیکی ورود کرده‌اند و اندک دستگاه‌هایی هم هستند که مقاومت می‌کنند. سامانه یک بانک اطلاعاتی ملی است ولی شهرداری سامانه مستقل خود دارد استانداری هم از طریق سامانه مختص وزارت‌کشور خدمات الکترونیکی ارائه می‌کند.
نظارت بازرسین بر عملکرد خدمات الکترونیکی دستگاه‌ها
معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قم در بخش دیگری از گفت وگوی خود در پاسخ به این سؤال که نظارت بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی در حوزه خدمات الکترونیکی چگونه است اظهار می‌کند: برای نظارت بیشتر بر ارائه خدمات الکترونیک کارگروه فناوری اطلاعات استان داریم که براساس شاخص‌هایی در حوزه الکترونیکی دستگاه‌ها سنجیده خواهند شد یا در قالب جشنواره‌هایی از جمله جشنواره شهید رجایی دستگاه‌های اجرایی را به‌سمت الکترونیکی کردن خدمات خود تشویق و عملکرد آن‌ها ارزیابی می‌شود ؛ کوتاهی‌ها را تذکر و پیگیری می‌کنیم بازرسانی هم داریم که در زمینه خدمات الکترونیکی نظارت دقیقی بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی دارند.
ارائه خدمات مطلوب شهرداری در حوزه هوشمند سازی
قریشی می‌افزاید: در بحران کرونا با وجود آسیب‌هایی که داشت فرصت مطلوبی هم برای دستگاه‌های دولتی ایجاد شد تا خدمات الکترونیکی توسعه پیدا کند و مردم هم به‌سمت بهره گیری از این خدمات رغبت پیدا کردند. ما در حوزه آموزش و پرورش و آموزش آنلاین در مقاطع مختلف و حتی دانشگاه‌ها جایگاه خوبی پیدا کردیم. شهرداری هم خدمات مطلوبی در حوزه الکترونیک ارائه می‌کند و مردم خدمات خود را با نصب یک نرم‌افزار بر موبایل خود می‌توانند به‌راحتی دریافت کنند.
قم آرام به‌سمت شهر هوشمندسازی گام برمی‌دارد
معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قم در پاسخ به این سؤال که قم چه مقدار با شهر هوشمندچقدر فاصله دارد می‌گوید: قم براساس شاخص‌ها و تعاریف مشخصی که از یک شهر هوشمند براساس معیارهای بین المللی می‌شود فاصله دارد اما با توجه به زیرساخت و امکاناتی که داریم وضعیت قم در وضعیت مناسبی در کشور قرار دارد . در زمینه خدمات الکترونیکی در ابتدا چالشی داشتیم که مردم را چگونه برای الکترونیکی شدن خدمات توجیه کنیم اما به مرور مردم فرهنگ استفاده از خدمات الکترونیکی را یادگرفتند.
به گفته قریشی؛ مشکل دیگری هم که وجود دارد مقاومت‌هایی از سوی دستگاه‌های اجرایی داریم چرا که خدمات الکترونیکی باعث کاهش مراجعه مردم به‌سمت کارکنان دولتی می‌شود.

خدمات شهرداری کاملا الکترونیکی است
رئیس سازمان فناوری و اطلاعات شهرداری قم در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: گام اول برای رسیدن به یک شهر هوشمند این است که ما تمام خدمات خود را الکترونیکی کنیم به‌عبارتی خدماتی که حاصل از فرآیند رویدادهای داخلی شهرداری و کلیه خدمات به‌جای استفاده از سیستم‌های سنتی کاغذی باید فرآیندها در قالب سیستم تعریف شود.
علی مؤمن حجازی می‌افزاید: شهروند قمی وقتی می‌خواهد مجوز پروانه ساختمان بگیرد سیستم دستی دیگر وجود ندارد مدارک ثبتی و سجلی خود را گرفته و پرونده شهرسازی الکترونیکی برای او صادر می‌شود حتی نقشه‌ها و اسناد مرتبط با موضوع صدور پروانه‌ها هم به‌صورت الکترونیکی صادر شده و بعلاوه بر همه اینها سیستم امضاها را الکترونیکی کرده است. شهرداری همه خدمات خود را برای شهروندان خود بر پایه سیستم‌های الکترونیکی ارائه می‌کند.
به گفته وی؛ بزرگ‌ترین مشکلی که ما داریم عدم حاکمیت کامل شهرداری بر حوزه‌های خدماتی شهروندان است برخلاف برخی کشورهای دیگر، شهرداری قم تنها تملک معابر و ارائه خدمات شهری بر عهده دارد اما دستگاه‌هایی هستند که مستقلاً برای شهروندان خدماتی ارائه می‌دهند مانند اداره آب ، برق و گاز؛ و ایده ال این است که همه می‌بایست تحت پنجره یکپارچه‌ای خدماتی را ارائه دهند.
وی در ادامه گفت وگوی خود بیان می‌کند: هم اکنون همه زیرساخت‌ها را برای ارائه خدمات الکترونیکی برای شهروندان در اختیار داریم البته در موضوعاتی که مرتبط با دیگر دستگاه‌های خدماتی و اجرایی است با نواقصی روبه‌رو هستیم به‌عنوان مثال قابلیت استعلام برخط و آنلاین اصالت اسناد ملک برای ما وجود ندارد پیگیر این امر هستیم تا با سازمان ثبت اسناد و املاک کشور این مشکل را برطرف و به نتیجه مطلوبی برسیم.
حجازی معتقد است؛ برای همه خدمات زیرساخت وجود دارد خدمات شهرسازی، پسماند، خدمات شهری ، ایمنی ساختمان و مواردی مانند حساب شهروندی خدماتی هستند که به‌طور الکترونیک در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد.
این مسئول در ارتباط با سامانه ۱۳۷ اظهار می‌کند: سامانه ۱۳۷ در اختیار همه شهروندان ما قرار دارد و با هدف طرح انتقادات و پیشنهادات در زمینه خدمات شهرداری پایه ریزی شده و زیر نظر روابط عمومی شهرداری فعالیت دارد این سامانه از طرق مختلف ارتباطی از جمله تلفن و تارنما انتقادات و پیشنهادها شهروندان را دریافت و پیگیری و بعد دسته بندی و به صاحبان امر ارسال می‌نماید در پایان تا حصول نتیجه پیگیری می‌نماید.