پردیسان آنلاین – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می‌کند.

آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری‌بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آن‌ها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی که پس از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.

«خاطره‌بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر پردیسان آنلاین آن را دنبال کنید.

در هفتاد و دومین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ یکی از موسیقی تیتراژهای مجموعه تلویزیونی «لحظه گرگ و میش» به نویسندگی مونا انوری زاده و همایون اسعدیان، تهیه کنندگی و کارگردانی همایون اسعدیان و خوانندگی محمد معتمدی رفتیم که در قالب قطعه مستقل از ملودی اثر به نام «حالاکه می‌روی» با شعری از محمد مهدی سیار و آهنگسازی فرید سعادتمند پیش روی مخاطبان قرار گرفت. قطعه‌ای که یکی از سه اثر در نظر گرفته شده با کلام برای سریال بود اما به قدری مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت که محمد معتمدی و یارانش در آن دوران تصمیم گرفتند که نام تازه‌ترین آلبوم این خواننده را به همین نام انتخاب کنند.

قبل از رجوع به کلیت موسیقی تیتراژ ابتدایی سریال «لحظه گرگ و میش» بد نیست، نیم نگاهی به مجموعه داستانی «لحظه گرگ و میش» داشته باشیم که اولین بار در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ از آنتن شبکه سوم سیما به مخاطبان ارائه شد.

داستان این مجموعه که در قالب پنجاه قسمت پیش روی مخاطبان قرار گرفت، روایتگر فراز و فرود خانواده‌ای اصیل و ایرانی در طول سه دهه است که با محوریت زندگی تنها دختر خانواده یاسمن از دههٔ ۶۰ با حوادث گوناگونی از قبیل جنگ، تحولات اقتصادی و اجتماعی آغاز و تا زمان معاصر ادامه پیدا می‌کند. در این بین هم مطابق انچه از سریال‌های ایرانی سراغ داریم خرده داستان‌ها و روایت‌هایی اتفاق می‌افتد که بنا به ذوق و سلیقه کارگردان و تیم نویسندگی دربرگیرنده جذابیت‌هایی بود و توانست این مجموعه داستانی را تبدیل به یکی از سریال‌های پرمخاطب نیمه دوم دهه نود سیما کند.

المیرا دهقانی، فاطمه گودرزی، فرید سجادی حسینی، شهره سلطانی، حسام محمودی، پانیذ برزعلی، علیرضا کمالی، نیما نادری، ناصرسجادی حسینی، حمید جانانه، پاشا رستمی، رها خدایاری، مهتاب اکبری، سیامک احصایی، مریم حاجی زاده، لیلا بلوکات، آیدا نامجو، محمدرضا مالکی، زهره ساداتی، ایلیارمومن، معین ضرابی، فراز مدیری، اروین گالستیان، مدیا ذاکری، ماهان نصیری، رضا حجری، کریم قربانی، فرشید زارعی فرد ازجمله هنرمندانی بودند که در این سریال تلویزیونی به عنوان بازیکر حضور داشتند.

محبوبیت و ساختار محتوایی و فنی این سریال به گونه‌ای بود که به واسطه تجربیات ارزنده همایون اسعدیان در مدیوم سینما و تلویزیون توانست جوایز متعددی را در رویدادهای مختلف مرتبط با تلویزیون از آن خود کند. جوایزی که برخی از آنها اگرچه با حواشی متعددی هم رو به رو شد اما هرچه بود موجب ایجاد شرایطی شد که این سریال به عنوان یکی از محبوب ترین مجموعه‌های داستانی سیما لقب بگیرد.

اما فارغ از آنچه در قالب محتوا می‌توان به آن اشاره داشت، موسیقی تیتراژ مجموعه تلویزیونی «لحظه گرگ و میش» به خوانندگی محمد معتمدی بود که به واسطه ترانه و موسیقی و خواننده توانست تبدیل به یکی از پرشنونده ترین موسیقی‌های مربوط به سریال‌های تلویزیونی دهه نود شود. موسیقی یا بهتر بگوییم موسیقی‌هایی که در قالب تیتراژ ابتدایی، میانی و انتهایی مجموعه تولید و در فواصل مختلف پخش این سریال پیش روی مخاطبان و شنوندگان قرار گرفت.

ترانه‌های «حالا که می‌روی» با ترانه محمد مهدی سیار و آهنگسازی فرید سعادتمند به عنوان تیتراژ ابتدایی، «آرام من» با شعر مسعود کرامتی و میکس و مستر نوید صالح زاده به عنوان موسیقی با کلام میانی، «پاییز» با شعر و آهنگ مسعود کرامتی به عنوان موسیقی با کلام میانی و «نفرین (سنگ قبرآرزو)»، با آهنگسازی پرویز مقصدی، شعری از پرویز وکیلی و بازخوانی محمد معتمدی به عنوان موسیقی تیتراژ پایانی از جمله آثاری بودند که در سریال مورد استفاده قرار گرفتند.

همایون اسعدیان تهیه کننده و کارگردان سریال تلویزیونی «لحظه گرگ و میش» چندی پیش بود که در گفتگو با برنامه «گراما فیلم» شبکه آی فیلم درباره موسیقی تیتراژ ابتدایی این سریال گفته بود: اساساً ذهنیتی اسعدیان: ذهنیتی برای ساخت موسیقی تیتراژ ابتدایی سریال نداشتم که بتواند در قالب یک اثر با کلام به مخاطبان ارائه شود. اما وقتی به مرحله مونتاژ سریال رسیدیم ذهنم درگیر این موضوع شد که اگر بتوانم ترانه سرای خوبی پیدا کنم می‌توانم از این ترانه برای ساخت موسیقی تیتراژ ابتدایی اثر کارهایی را انجام دهم برای ساخت موسیقی تیتراژ ابتدایی سریال نداشتم که بتواند در قالب یک اثر با کلام به مخاطبان ارائه شود. اما وقتی به مرحله مونتاژ سریال رسیدیم و ابراهیم حقیقی تیتراژ را ساخت، ذهنم درگیر این موضوع شد که اگر بتوانم ترانه سرای خوبی پیدا کنم می‌توانم از این ترانه برای ساخت موسیقی تیتراژ ابتدایی اثر کارهایی را انجام دهم.

وی ادامه داد: روزی مهدی آذرپندار (مدیر وقت گروه فیلم و سریال شبکه سوم سیما) از من پرسید که آیا برای تیتراژ انتهایی سریالم موسیقی با کلامی دارم؟ که من پاسخ دادم: بله. او دوباره پرسید برای تیتراژ ابتدایی چطور؟ که در جوابش گفتم: «دنبالش هستم اما هنوز چیزی پیدا نکردم». آذرپندار سه فایل موسیقی به من تحویل داد و پیشنهاد کرد تا این سه قطعه موسیقایی را گوش کنم.

اسعدیان در ادامه توضیحات خود گفت: من به استودیو آمدم و این سه تک آهنگ را که محمد معتمدی خوانده بود گوش کردم. آثاری که هنوز در بازار موسیقی هم منتشر نشده بود و مربوط به آلبومی بود که تهیه کننده‌اش تمایل داشت قبل از ورود به بازار، در موسیقی سریالی پیش روی مخاطبان قرار گیرد. اولین قطعه را که شنیدم دیدم آنچنان که باید مورد توجهم قرار نگرفت؛ اما دومین اثر (حالا که می‌روی) را که گوش دادم، دیدم انگار این قطعه را برای سریال ما ساختند.

کارگردان سریال «لحظه گرگ و میش» افزود: بلافاصله به اتاق مونتاژ رفتم و از بچه‌ها خواستم تا این فایل را بر روی یکی از سکانس‌های مورد نظرم بگذارند. وقتی این اتفاق افتاد همه تصور کردند که من تا به امروز به آنها کَلَک زده‌ام که موسیقی این صحنه را نداشتم. چرا که محتوای قطعه عین به عین و به صورت اتفاقی اصل جنس موسیقی بود که برای آن سکانس مد نظرم بود.

وی در ادامه این گفتگو بود که توضیح داد: بعد از مدتی تصمیم گرفتم تا این موسیقی را به عنوان موسیقی تیتراژ ابتدایی کار انتخاب کنم. بر همین اساس به مهدی آذرپندار تماس گرفتم و گفتم قطعه دوم بسیار برای تیتراژ مناسب است. به این ترتیب به محمد معتمدی تماس گرفتم و از او برای حضور در دفترم دعوت کردم. پس از اینکه ماجرا را با وی در میان گذاشتم، خواستیم تا علاوه بر اجازه استفاده این موسیقی در تیتراژ ابتدایی، وی به عنوان خواننده قطعات بخش‌های میانی سریال و همین طور موسیقی تیتراژ انتهایی نیز حضور داشته باشد.

اسعدیان تاکید کرد: آنچه در موسیقی قطعه «حالا که می‌روی» وجود داشت دربرگیرنده ویژگی‌هایی بود که واقعاً حیف بود از آن برای استفاده از یک سکانس بهره ببریم. برای همین تصمیم گرفتم از این قطعه برای تیتراژ ابتدایی استفاده شود که بتواند در ۵۰ قسمت به صورت مستمر توسط مخاطب شنیده شود و به نوعی تبدیل به تابلوی سریال «لحظه گرگ و میش» شود. زیرا وصف حال عاشقانه ای است که خیلی از خاطرات را در ما زنده می‌کند. نکته مهم اینکه من اصلاً دنبال یک ترانه قشنگی که به قصه سریال ربطی نداشته باشد، نبودم و حتی به جهت همین وسواس‌ها بود که تا زمان تولید و پخش این سریال تمایلی برای استفاده از موسیقی تیتراژ ابتدایی و انتهایی هم نداشتم. اما همواره علاقه مندم تا در متن سریال‌ها و فیلم‌هایم از ترانه با کلام همواره استفاده کنم که بتواند با مخاطبان همذات پنداری داشته باشد.

این کارگردان شناخته شده عرصه سینما و تلویزیون در بخش دیگری از این گفتگوی تصویری بود که درباره موسیقی تیتراژ ابتدایی هم گفت: قبل از ساخت موسیقی تیتراژ ابتدایی کار، من روی موسیقی تیتراژ انتهای سریال هم فکرهایی داشتم و با هم فکری‌هایی که توسط من و فرهاد اسعدیان شکل گرفت تصمیم بر این شد تا قطعه مربوط به آرتوش را با بازخوانی و تنظیم جدید به محمد معتمدی بسپاریم تا آن را بازخوانی کند. چرا که او از جمله خوانندگانی بود که در حوزه موسیقی پاپ هم فعالیت‌های ارزنده‌ای انجام داده بود.

فرهاد اسعدیان آهنگساز سریال «لحظه گرگ و میش» هم درباره موسیقی تیتراژ انتهایی اثر که بر اساس ترانه‌ای قدیمی به خوانندگی مرحوم آرتوش و تنظیم جدید با صدای محمد معتمدی پیش روی مخاطبان قرار گرفته، اینگونه توضیح داد: داستان ساخت موسیقی تیتراژ انتهایی سریال هم از آنجا شروع می‌شود که در بخشی از سریال شخصیت حامد نوار کاستی را به یاسمن می‌دهد که در آن ترانه‌ای از مرحوم آرتوش وجود داشت. وقتی یاسمن این قطعه را در ضبط می‌گذارد ترانه پخش می‌شود. همین حس و حال داستانی فیلم منجر می‌شود که همایون اسعدیان تمایل پیدا کند تا این قطعه به عنوان تیتراژ انتهایی هم مورد استفاده قرار بگیرد.

وی افزود» طبیعتاً شکل موسیقی سریال به گونه‌ای بود که می‌بایست روی این قطعه خوانده شده توسط آرتوش تنظیم جدید روی خواننده‌ای جدید صورت می‌گرفت، اما با توجه به اینکه قطعات مرتبط با موسیقی تیتراژ ابتدایی و همچنین تک آهنگ‌های میانی سریال با صدای محمد معتمدی ضبط شده بود و او به اعتقاد من خواننده بسیار خوب و توانمندی هم هست بازهم به این سمت سوق پیدا کردیم که وی این ترانه را هم بازخوانی کند و به عنوان خواننده تیتراژ انتهایی سریال معرفی شود. تنها کاری که باقی می‌ماند تنظیم موسیقایی اثر برای ارکستر زهی بود که در این زمینه دستیارم امیر محمد نظر خیلی خوش سلیقه کار را انجام داد.

برای شنیدن ترانه «آرام من» اینجا، برای شنیدن ترانه «پاییز» اینجا و برای شنیدن ترانه «نفرین» یا «سنگ قبر آرزو» اینجا را کلیک کنید.