به گزارش پردیسان آنلاین؛معابر شهری جزیی از زیرساختها و سیمای بصری هر کلانشهری به شمار می روند در طول تاریخ شهرسازی همواره معابر شهری از اهمیت ویژه ای در شکل دهی ساختار فیزیکی وفضایی شهر برخوردار بودند.

 معابر استاندارد از نیازهای اولیه شهری است که می توانند در تسهیل نمودن ترددها و هم چنین کاهش ترافیک وکاهش خطر تصادفات و هم چنین تنظیم تردد شهری نقش آفرین باشند.

 حال بازگشایی معابر اگر در محدوده بافت تاریخی ان هم با وجود معابر تنگ اتفاق افتد نتایج مطلوب تری به همراه خواهد داشت همگان مطلع هستیم که در بافت و محدوده تاریخی با وجود معابر تنگ تردد به سختی رخ می دهد حال سئوال می شود اگر خدایی نکرده با بحرانی و یا حادثه ای اعم از آتش سوزی و زلزله و غیره مواجه شویم چگونه می توان ساکنان این بافت را در حداقل زمان ممکن نجات داد؟

پاسخ مشخص است با وجود این معابر تنگ امکان تردد حتی آمبولانس ۱۱۵ غیر ممکن است حال چه برسد به ماشین آلات آتش نشانی و خدمات رسان دیگر لذا هرگونه بازگشایی و احداث خیابان جدیدی علاوه بر تسهیل در دسترسی می تواند در رفت و آمد ساکنان و هم چنین نحوه ارائه خدمت در زمان بحران نقش مهمی داشته باشد.

  در طرح تفصیلی هر کلانشهری نقشه راهی برای بازگشایی معابر و خیابانهای جدید دیده شده است به دنبال اصلاحات اراضی در دهه ۴۰ شمسی و رشد جمعیت و به تبع آن رشد شهرها، شهرها شاهد رشد فراوانی در زمینه شهرسازی شدند و به همین دلیل طرح های جامع شهری تهیه و تصویب شدند. اما از آنجایی که این طرح ها به دلیل عدم پرداختن دقیق و صحیح به مشکلات شهری، توانایی لازم را برای حل این مشکلات نداشتند در نتیجه در دهه ۵۰ طرح های تفصیلی تهیه و تصویب شدند.

با توجه به رشد سرانه جمعیت و میزان ترددها مدیریت شهری باید در زمینه  تعریض معابر و بازگشایی خیابانهای جدید به ویژه در مراکز شهرهای بزرگ توجه کند اغلب کارشناسان حمل ونقل و ترافیک، تعریض معابر به صورت کنترل شده و محدود را موجب روانی جریان ترافیک و رفع گره های ترافیکی می دانند.

در کلانشهری مانند قم که بیشترین جمعیت آن شهری است و یک شهر گردشگر و زائر پذیر است توجه به روان سازی تردد ها و هم چنین دسترسی آسان به هسته مرکزی و کاهش ترافیک و تسهیل در ترددها همیشه در محوریت برنامه های مدیریت شهری قرار گرفته است .

طی سال های اخیر شهرداری کلانشهر قم در زمینه ایجاد خیابان‌ها و مسیرها برای تسهیل رفت و آمد شهروندان ورود مطلوبی داشته و در این زمینه پروژه های مهمی را به سرانجام برده است  بسیار پروژه هایی که مدت زمان بسیاری به دلیل مشکلات تملکی و حقوقی بلا تکلیف مانده بود ولی شهرداری عزم خود را جذب و این پروژه ها را با هدف دسترسی و روان سازی ترافیک شهر افتتاح کرد .

نمونه بارز آن پروژه خیابان شهیدان برقعی بود که ۵۰ سال از بلا تکلیفی آن می گذشت اما شهرداری با عزم و اراده  آن را اواخر سال ۱۴۰۰ افتتاح کرد اکنون خیابان شهیدان برقعی حدفاصل چهارراه سجادیه تا خیابان شهید آیت‌الله طالقانی که سال‌ها درگیر تملکات و همراهی مردم بود، بازگشایی شد.

بازگشایی هایی که چشم انداز مطلوبی برای کلانشهر قم به ارمغان دارد

معاون فنی و عمرانی شهرداری قم در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین می گوید: هرنوع بازگشایی و احداث خیابان جدید طبق آیتم هایی در طرح تفصیلی شهر قم دیده شده است که هر ۱۰ سال یک بار بازبینی و در کمیسیون ماده ۵ تصویب می شود که این معابر بر چه اساسی اتفاق می افتد در سرانه تفصیلی در گام نخست سرانه جمعیت و هم چنین مسیرهای دسترسی و حجم تردد مورد بررسی قرار می گیرد و بعدها بررسی می شود که آیا در این موقعیت نیاز به بازگشایی است یا غیر؟

عباس حلوایی می افزاید: در خیابان شهبدان برقعی که اواخر سال گذشته مورد بهره برداری قرار گرفت خیابانی بود که داخل بافت قرار گرفت اگر عکس هوایی این موقعیت را ببینید مشخص می شود که در این محدودیت کوچه های بسیار تنگ و تراکم جمعیت و تردد بسیار وجود داشت  لذا این بازگشایی با توجه به معابر تنگی که در بافت تاریخی وجود دارد می تواند در کاهش تصادفات نقش مهمی داشته باشد .

به گفته وی؛ از دیگر آثار و نتایج مهمی که این پروژه به دنیال داشت کاهش تردد ها و کاهش زمان و حتی کاهش آلودگی های هوا بوده است مهم تر از همه این که دسترسی ویژه و تسهیل در تردد برای اهالی این بافت به دنبال داشته سطح ایمنی بافت را ارتقا داده و می توان به جرات گفت اگر حادثه و یا بحرانی در این بافت رخ دهد با افتتاح این پروژه مهم می توان به بافت دسترسی راحتی داشته باشیم.

این مسئول با بیان این که هر نوع بازگشایی می تواند بسته به نوع کاربری هایی که برای آن تعریف شده اهمیت مهمی در توسعه و دسترسی شهروندان داشته باشد به پروژه فاز سوم بلوار روحانی هم اشاره و عنوان می کند: هرکدام از این بازگشایی ها می توانند اهمیت و نقشی در سطح شهر داشته باشند به عنوان مثال بازگشایی دیگری که از سوی شهرداری انجام شده که در نزدیک بلوار روحانی و با نام «سردار صادقی» بازگشایی شد کاربری آن با نوع کاربری خیابان شهیدان برقعی تفاوت دارد این امر برای دسترسی به ورودی شهر ایجاد شد ما تا چند سال پیش تنها ۷۲ تن داشتیم که مشکلاتی داشت و بعدها با احداث تقاطع مقداد در ۷۵ متری عمار یاسر احداث شد فرصت دیگری برای دسترسی به ورودی شهر ایجاد کردیم.

حلوایی می افزاید: با احداث فاز سوم شهید روحانی  دسترسی مردم بهتر شد و آورده اقتصادی هم به دنبال داشت این ورودی ها  وشریانها هر کدام کاربریهای خاصی برای مردم به دنیال خواهد داشت اینکه شهرداری تا چه میزان می تواند در بازگشایی ها موفق باشد بستگی به تعیین اعتبارها دارد تا در کوتاه ترین زمان اقدام به بازگشایی نماید.

کش و قوسهایی که شهرداری با هر بازگشایی سر وکار دارد

معاون فنی و عمرانی شهرداری قم در ادامه گفت وگوی خود با اشاره به مشکلات و چالش هایی که برای هر بازگشایی به دنبال دارد می گوید: فاز سوم شهید روحانی هم جزو آن دسته پروژه هایی بود که معابر آن ساخته نشده و تملکی صورت نگرفته بود و بیشتر توافقات ملک اتفاق افتاد یعنی اینکه پلاک های بزرگی که ساخته نشده بود و شهرداری و مالکین با هم توافق می کنند قسمتی داخل معبر و قسمتی برای مالک باقی بماند و به رغم اینکه هزینه های سنگینی برای شهرداری صرف می شود خود را مکلف به تعیین تکلیف این پروژه مهم کرده و آن را اواخر سال گذشته افتتاح کرد.

حلوایی می افزاید: پروژه مهم شهیدان برقعی نیز در طرح تفضیلی سال ۷۵ بود واین  پروژه بیش از ۵۰ سال بی تکلیف مانده بود در واقع شهرداری برای این امر ۱۳۰ پلاک را تملک کرد و جزو اولویت های کاری خود قرارداد هم چنین برای آن تنها برای تملک و توافق با مالکان این پلاک ها ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه کرد.

وی عنوان می کند: با توجه به همه این مشکلات و کش و قوس هایی که وجود دارد هر نوع بازگشایی و افتتاح خیابان و یا تقاطع جدید در این  محورها  با توجه به موقعیتی که در آن قرار دارند می توانند اهمیت و توع کاربری های آن هم متفاوت باشد در هر صورت این بازگشایی ها گره گشایی های برای شهر وشهروندان به دنبال خواهند داشت.

چشم انداز آینده شهرداری قم برای ادامه بازگشایی ها

معاون فنی و عمرانی شهرداری قم در پاسخ به این سوال که در آینده قرار است شهرداری بازگشایی ها را ادامه دهد یا خیر ؟ بیان می کند: امسال قرار است ادامه بحث پروژه بلوار جمهوری را ادامه دهیم که بلوار جمهوری را به بلوار آیت الله بروجردی و درادامه به شهرک پردیسان اتصال یافت اما از سمت دیگر آن از خیابان مالک اشتر تا خیابان امام حسین علیه السلام بازگشایی شد و یک بلوار ۴۵ متری با تندروها و کندروهای شکیل احداث شد اما در ادامه قرار است یک زیر گذر احداث شود.

حلوایی خاطر نشان می کند: تا امتداد بلوار یادگار امام که جزو بزرگ ترین بزرگراههای  شهر قم خواهد بود از پردیسان تا بلوار یادگار امام امسال تکمیل و بعدها از بلوار یادگارامام در فاز بعدی تا بلوار امام علی علیه السلام ادامه خواهد داشت که امسال قرار است تعیین تکلیف و به اتمام برسد.

وی می افزاید: هزینه این پروژه تا میدان امام حسین و بلوار یادگار امام تا کنون ۲۲۰ میلیارد تومان هزینه داشته و برآورد ما تا تکمیل پروژه ۳۰۰ میلیارد اعتبار است ولی این میزان اعتبار قطعی نیست چون به شرایط نوع مصالح و هم چنین نرخ شناوری که در تملکات وجود دارد بستگی دارد.

به گفته این مسئول؛ ۱۲ پلاک برای تملک هم باقی مانده است اما برآورد نسبی ما همان ۳۰۰ میلیارد تومان خواهد بود پروژه بعدی که در دستورشهرداری است پروژه عمار یاسر است پروژه ایی که جزو پروژه های مدت دار شهر قم به شمار می رودو بلا تکلیف بوده و فاز ۵ عمار یاسر حد فاصل بلوار معلم تا میدان سپاه پروژه بزرگی است که رها شده بود وبه ۵۵ متری هم شهرت یافته است.

حلوایی اظهار می کند: به صورت محدود ما تملکاتی را انجام دادیم و با توجه به بودجه ای که هر ساله تخصیص می یابد  تملک و فازبندی صورت گرفت. در اولویت اول بلوار معلم تا خیابان بیگدلی در دستور کار قرار گرفته که هم زمان با تملک ادامه احداث تونل در دستور کار قرار دارد  بخش عملیات آن شروع و ۲۰ درصد هم پیشرفت فیزیکی داشته است  با توجه به تملکات عملیات اجرا می شود این محدوده تنها در بخش عمرانی آن ۳ میلیارد تومان هزینه و اعتبار داشته و ۴۰ میلیارد تومان هم هزینه احداث پیش بینی شده است.

وی بیان می کند: امسال ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبارات پیش بینی شده است اما هزینه  تملکات برای شهرداری بسیار بالا است چون شهرداری با توافق با مالک در بحث تملکات ورود می کند توافق هم براساس قیمت گذاری کارشناس دادگستری و با قیمت روز اتفاق خواهد افتاد و امروز با فردا تفاوت دارد هرگونه تملک هم زمان بر خواهد بود .

طرح تفصیلی شهر نقشه راهی برای بازگشایی ها

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم هم در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین می گوید: برای بحث شبکه معابر شهرها توسعه معابر خود را براساس طرح تفضیلی انجام می دهند طبق مطالعات طرح جامع تفصیلی شهر قم فرآیند ۱۱۴ مرحله ای است براین اساس شهر قم به ۳۱۴ ناحیه و زون ترافیکی تقسیم کرده است در هر زون ترافیکی خانه و یا کاربریهای مسکونی وجود داشته باشد در حمل و نقل می گوییم که این کاربریهای مسکونی تولید کننده سفر و ترددها خواهند بود.

سید محمد حسین دهناد می افزاید: در این زوم ها نوع کاربریها مشخص می شود که آیا تجاری و یا اداری و یا مسکونی هستند در طرح جامع تفصیلی نوع کاربریها را شناسایی می کنند و پرسشنامه های اماری  بین افراد شاغل و یا ساکن در این محدودها توزیع می کنند .در سال ۹۷ این اتفاق در قم رخ داد و آمارگیری گسترده ای صورت گرفت و ۱۱ هزار  پرسشنامه در ۱۱۴ زون ترافیکی توزیع شد.

به گفته وی ؛ با توزیع این پرسشنامه ها مشخص می شود که هر زونی چه نوع کاربری باید برای آن در نظر گرفته شود که چه تعداد سفر تولید می کند هر زونی به کجا ختم می شود و این جابه جایی ها با چه نوع وسیله نقلیه ای رخ داده است ؟ طرح جامع برای توسعه معابر پیشنهاد هایی داده است که از مقصدی به مقصدی این زون پاسخگو نیست و با توجه به رشد جمعیت افق هایی در نظر می گیرد.

وی عنوان می کند: بسته سرانه جمعیتی هر ۱۵ سال چشم انداز و افق هایی برای بازگشایی معابر و تقاطع ها در طرح تفصیلی شهر دیده شده است ما برای آینده قرار است همان تقاطع عمار یاسر به سمت خیابان بیگدلی و میدان سپاه ؛ در میدان مطهری خیابان ۲۴ متری و در کوتاه مدت محور زینبیه که برای آن ردیف بودجه دیده و قرار است مورد بهره برداری قرار گیرد.