تاریخ را که ورق بزنی، یادگاران از روزهای عزا در همه جای شهر قم دیده می‌شود، از خانه‌های قدیمی که وقف شده‌اند برای عزاداری سیدالشهدا(ع) تا هیئت‌های چند صد ساله و تکیه‌هایی به قدمت یک تاریخِ عاشورایی.
به گزارش پردیسان آنلاین از قم، غافله‌ای از دل تاریخ این روزها با صدای زنگ کاروان به قم رسیده است، دوباره کوی و برزن این شهر در غمی غریب فرو رفته و جرس فریاد «حی علی العزاء» برآورده است؛ زن و مرد و پیر و جوان بر سر در خانه دل‌هایشان پرچمی مشکی آویخته‌اند.
قم شهری که روزگاری در مقصد کاروان خواهر خورشید قرار گرفت، به خوبی می‌داند داستان هجرت خواهر و عشق برادر از کجا آغاز شده است.
این شهر مامن عاشقان حسین (ع)، زینب (س) و خانه امن محبان اهل بیت (ع) است و این روزها از هر گوشه کشور و دنیا خود را برای اقامه عزا به شهر کریمه رسانده‌اند.
تاریخ را که ورق بزنی، یادگاران از روزهای عزا در همه جای شهر قم دیده می‌شود، از خانه‌های قدیمی که وقف شده‌اند برای عزاداری سیدالشهدا همچون خانه برقعی، خانه روحانی و خانه ضاد تا هیئت‌های چند صد ساله و تکایایی که مهر شناسنامه محبان اهل بیت (ع) بر پیشانی آن‌ها حک شده است.
دسته عزاداری ۱۵۰ ساله تکیه آسید حسن، دم‌های پرشور تکیه شاه خراسان، شور و هروله هیئت چهل اختران در ظهر عاشورا، آیین طویریج کربلایی‌های مقیم قم، آئین مشعل‌گردانی نجفی‌های مقیم قم، عزاداری صبح زود گذرخان، دیگ‌های عظیم نذری در محلات قدیمی شهر، نوحه و گریه نیمه شب در امام زادگان شهر شهره است.
این روزها از هر کوی و برزنی در شهر قم ندای عاشقی به آسمان می‌رود و برای وصف این شور و ارادت باید کتاب‌ها نوشت.
محرم و صفر در قم داستان هزار و یک شبی است که عاشقان سیدالشهدا (ع) در طول قرن‌های متمادی با تأسی از همان یک نیم روز پرآشوب آفریده‌اند، این داستان اما نقطه اوجی به نام روز عاشورا دارد، روزی که در آن عزاداران در اطراف حرم مطهر فاطمه معصومه (س) شور و ولوله‌ای به پا می‌کنند.
شور می‌زنند؛ می‌دوند؛ هروله می‌کنند؛ کاه به سر می‌ریزند و به سر و صورت می‌زنند؛ دلتنگی عزاداران در روز عاشورا به اوج می‌رسد و بی‌تابی‌ها تا شام غریبان ادامه دارد؛ دل آسمان هم این روزها تنگ است و زمین خون می‌گرید.
گویا این مردم همچون اهالی حرم بی تاب آن سردار یکه‌تاز ظهر عاشورا هستند، همان یکه‌سواری که پس از خداحافظی جان‌سوز با خانواده و عزیزانش، پا در مسیر جوانمردی و رشادت گذاشت تا خونش به ریسمانی برای اهل حق در تمام طول تاریخ بدل شود.
«بلندمرتبه شاهی ز صدر ِ زین افتاد
اگر غلط نکنم عرش بر زمین افتاد»
عزاداری تاسوعا و عاشورا یک حرکت جمعی عظیم است، یک خیزش اجتماعی عظیم و اصیل که هر سال تازه و پرشور با تمام انگیزه و شوق متولیان و مخاطبان تکرار می‌شود و هرکس در این حرکت بزرگ نقشی دارد.
یکی دیگ عزا را به جوش می‌آورد، آن یکی کفش‌ها را جفت می‌کند، دیگری مسئولیت خودش را در دعوت و پذیرایی از کودکان و جوانان برای تربیت نسلی حسینی تعریف می‌کند و آن دیگری با خط و رنگ، نقش‌های عاشورایی بر پرچم‌های عزا می‌زند.
یکی روز عاشورا جاروبی به دست می‌گیرد و بی دریغ به نظافت مسیر عزاداران می‌پردازد و آن دیگری مشک آبی به دست گرفته است و تشنگان را سیراب کرده و با خود زمزمه می‌کند:
«زان تشنگان هنوز به عَیّوق می‌رسد
فریاد العطش ز بیابان کربلا»
آئین روضه‌های خانگی در شهر قم هنوز پس از قرن‌ها پررنگ و با نشاط است، از این مجالس بی ریا شهدا و صالحان بسیاری برای پایداری در مسیر حق تربیت شده‌اند.
آئین‌ها و رسوم این مجالس در این سال‌ها چندان دستخوش تغییر نشده است و حداکثر اخلاص در حداقل تشریفات را می‌توان در همین مجالس کوچک خانگی دید که بعضی به واسطه وقف صاحبانش به مجالسی تاریخی و چند صد ساله تبدیل شده‌اند.
عنصر مهم دیگر خیزش محرم و صفر در قم مجالسی است که در بیوت علما برگزار می‌شود، مجالسی که علم و شور در آن‌ها با هم آمیخته شده است و طلاب و عموم مردم چه برای کسب معرفت و چه برای اشک ریختن در غم‌های آل رسول (ص) در آن گردهم جمع می‌شوند.
مساجد از اصلی‌ترین عناصر برپایی مجالس عزا هستند که در کنار هیئت‌های بزرگ و پرجمعیت، نقش محوری خود را حفظ کرده‌اند، مساجدی که هریک با ظرفیت خیران محل و با همکاری اهالی، مجالس گسترده‌ای برپا می‌شود و با حضور پررنگ تمام خانواده‌ها یک مکتب تربیتی تمام عیار را به نمایش می‌گذارند.
خیمه امام حسین (ع) این روزها به پهنای یک شهر گسترده شده و بر ذهن و زبان پیر و جوان، مفاهیم بلند عاشورایی را به پرواز درآورده است.
از دل این مجالس، خیمه و همدلی‌ها قرار است نسلی پرورش یابد که با مدد از نام حسین (ع) و مکتب عاشورا، نقش دیگری بر پرده روزگار پیش رو ترسیم کند و عدل و حق را به جای ظلم و تاریکی بر مسند عالم نشاند.
Wednesday, 17 July , 2024