به گزارش پردیسان آنلاین، در جهان به سرعت در حال تغییر و پیچیده امروزی، تاب‌آوری شهری به مفهومی حیاتی در مدیریت شهری تبدیل شده است، چراکه به ظرفیت یک شهر برای بازگرداندن و سازگاری با شوک‌ها و استرس‌های مختلف همچون بلایای طبیعی، رکود اقتصادی و چالش‌های اجتماعی اشاره دارد و شامل توانایی آن برای جذب، بازیابی و تغییر در مواجهه با این چالش‌ها و در عین حال حفظ عملکردهای اساسی و حمایت از رفاه ساکنان خود می‌شود.

تاب‌آوری شهری معمولاً به‌عنوان توانایی قابل اندازه‌گیری هر سیستم شهری با کارکردهای گوناگون و سازوکار آن با محیط و اندرکنش‌های موجود و احتمالی با ساکنانش، برای حفظ تداوم و استمرار عملکرد در سطح مطلوب در طول تمام تنش‌ها و پس از اعمال تغییرات در اثر اعمال آن‌ها، در حالی که سازگاری مثبت و تبدیل به سمت پایداری است، تعریف می‌شود، بنابراین شهر تاب‌آور برای آماده شدن و پاسخگویی به هر نوع مخاطرات طبیعی و انسانی، ناگهانی و کند، مورد انتظار و غیرمنتظره، ارزیابی، برنامه‌ریزی و اقدام می‌کند، همچنین شهرهای تاب‌آور موقعیت بهتری برای محافظت و ارتقای زندگی شهروندان، تضمین دستاوردهای توسعه، ایجاد یک محیط قابل سرمایه‌گذاری و ایجاد تغییرات مثبت دارند.

تاب‌آوری شهرها یکی از مهم‌ترین مباحث در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری است که با توجه به افزایش جمعیت شهرها و بروز بحران‌های مختلف، اهمیت بیشتری پیدا کرده است، همچنین تاب‌آوری در ابعاد مختلفی همچون؛ شهری، زیرساختی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی خلاصه می‌شود که برای افزایش آن می‌توان از راهکارهای مختلفی از جمله برنامه‌ریزی و مدیریت جامع شهری، آموزش و مشارکت عمومی، استفاده از فناوری‌های نوین و همکاری‌های بین‌المللی استفاده کرد.

لزوم تاب‌آوری شهرها در برابر تغییرات اقلیمی

محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار می‌کند: فرهنگ‌سازی لازم باید انجام شود تا تمام شهروندان متوجه تغییرات اقلیمی و اثرات آن شوند، همچنین تلاش کنند تا محیط شهری آن‌ها با اقلیم سازگار باشد.

وی ادامه می‌دهد: در کشور ایران با تغییرات اقلیمی مواجه شده‌ایم و تشخیص شرایط اقلیمی جدید از جمله موضوعات مهم است که باید به یکی از الزامات فرهنگ شهروندی و مدیریت شهری تبدیل شود.

رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه مدیریت شهری نقش مهمی در سازگاری شهر با شرایط اقلیمی دارد، تاکید می‌کند: تاب‌آوری شهرها در برابر تغییرات اقلیمی لازمه ادامه حیات شهروندان است و در واقع آن‌ها شرایط محیطی را باید با اقلیم منطقه خود تنظیم کنند.

نورصالحی می‌گوید: در حال حاضر تمام کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای پیشرفته متوجه تغییرات اقلیمی و اثرات آن در زندگی شهرنشینی شده‌اند.

مدیریت شهری باید برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌هایی برای بررسی شرایط تاب‌آوری شهر در مواجه با تغییرات اقلیمی انجام دهد

وی اضافه می‌کند: تغییر سبک زندگی در جهان، صنعتی شدن شهرها، استفاده بیش از حد از انرژی‌های تجدید ناپذیر از جمله مواردی است که موجب شده است کره زمین تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار گیرد.

رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان خاطرنشان می‌کند: مدیریت‌های شهری و ساکنان آن باید متوجه تأثیرات اقلیمی بر زندگی خود باشند و حداکثر اقدامات از جمله تغییر سبک زندگی برای سازگار با اقلیمی که در آن ساکن هستند را انجام دهند.

نورصالحی می‌گوید: شهروندان و مدیریت شهری باید برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌هایی برای بررسی شرایط تاب‌آوری شهر در مواجه با تغییرات اقلیمی انجام دهد و در تصمیم‌گیری‌های خود به ترکیب جمعیت، افزایش جمعیت، سکونت‌گاه مختلف و مهاجرت توجه کنند تا شهر در برابر تغییرات اقلیمی تاب‌آور شود و شهروندان دچار چالش و بحران نشوند.

تاب‌آوری شهر اصفهان افزایش یافته است

احمدرضا کیانی، مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار می‌کند: ستاد بحران هر منطقه شهرداری این کلان‌شهر به‌همراه نیروی انسانی، تجهیزات مورد نیاز و اقداماتی که باید انجام شود، در آمادگی کامل برای مقابله با حوادث طبیعی است.

وی با اشاره به ظرفیت‌ها و توانایی‌ها برای افزایش میزان تاب‌آوری شهر اصفهان در برابر بارندگی‌ها و در فصل‌های سرد سال اضافه می‌کند: حوزه معاونت محیط زیست و خدمات شهری شهرداری اصفهان در سه بخش نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و فکر افزاری، برنامه‌ریزی‌هایی را انجام داده است.

مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: در حوزه نرم‌افزاری برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است تا پیش از اتفاقات و ورود به زمان بارش‌هایی که از سوی اداره کل مدیریت بحران و هواشناسی اطلاع‌رسانی می‌شود، آمادگی و برنامه‌ریزی لازم را به مناطق و حوزه‌های درگیر اعلام کنیم.

کیانی می‌گوید: در حوزه سخت‌افزاری نیز با توجه به تجربیات گذشته، تجهیزات مورد نیاز در زمان بحران و سیلاب‌های شهری تهیه شده است و علاوه‌بر کف‌کش، خودمکش و سایر ملزومات سخت‎‌افزاری مورد نیاز برای سازمان آتش‌نشانی خریداری و مباحث عمرانی نیز برای رفع نقاط آب‌گرفتگی انجام شده است.

وی ادامه می‌دهد: مجموعه اقدامات و توانایی‌های قابل اندازه‌گیری هر سیستم شهری و ساکنان آن، برای حفظ تداوم کارکردها در طول زمان بحران، تبدیل آن به سازگاری مثبت و میل به سمت پایداری، تاب‌آوری شهری تلقی می‌شود.

برای تاب‌آوری باید به رویکرد انعطاف‌پذیری فضاهای عمومی توجه شود

حسن سجادزاده، دکترای طراحی شهری به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: نیاز است در تمام مراحل تهیه و تدوین طرح‌های شهری، دیدگاه جامعی نسبت به طراحی فضاهای شهری وجود داشته باشد و مدیران در فرایند اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها ویژگی‌های فضا و نحوه دسترسی تمام اقشار جامعه را مدنظر قرار دهند.

وی ادامه می‌دهد: طراحی مطلوب فضاهای عمومی شهر به‌ویژه در سطح محلات موجب شکل‌گیری ارتباطی متعامل و مؤثر میان شهروندان می‌شود.

دکترای طراحی شهری تاکید می‌کند: به‌منظور ارتقای کارکرد فضاهای شهری، نیاز است انعطاف‌پذیری فضاهای عمومی به‌عنوان یک پیوست و معیار مهم در تهیه و اجرای طرح‌های شهری مدنظر قرار گیرد تا زمینه برای تعامل مؤثر میان شهروندان در بستر فضاهای شهری فراهم شود.

فضاهای شهری در کنار انعطاف‌پذیری باید خوانا و باهویت باشد

سجادزاده می‌گوید: فضاهای شهری در کنار انعطاف‌پذیری باید خوانا و باهویت باشد و بنا بر محل قرارگیری در سطوح محلی، منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای یا شهری نیازهای ساکنان و شهروندان را برطرف کند.

وی اضافه می‌کند: فضاهای عمومی باید به اندازه‌ای انعطاف‌پذیر باشد که امکان برگزاری همه آئین‌ها، رویدادها و حوادث در آن وجود داشته باشد و در صورت نیاز کارکرد فضا تغییر کند.

دکترای طراحی شهری خاطرنشان می‌کند: در صورتی که میزان انعطاف‌پذیری فضاهای عمومی افزایش پیدا کند، می‌توان کارکردهای مختلفی را از فضاهای شهری انتظار داشت و در صورت نیاز از یک فضا برای اهداف مختلف استفاده کرد که این خود تاب‌آوری شهر را افزایش می‌دهد.

به گزارش پردیسان آنلاین، ایجاد تاب‌آوری شهری نیازمند رویکردی کل‌نگر و فعال است که جنبه‌های مختلف برنامه‌ریزی و مدیریت شهری را در بر می‌گیرد؛ در واقع شهرها با به‌کارگیری دیدگاه بلندمدت و در نظر گرفتن به‌هم‌پیوستگی عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی می‌توانند راه را برای آینده‌ای تاب‌آور و شکوفا هموار کنند.

شهرها با پذیرش برنامه‌ریزی یکپارچه، مشارکت اجتماعی و سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک می‌توانند ظرفیت خود را برای انطباق، مقاومت در برابر شوک‌ها و ایجاد فضاهای زیست‌پذیر افزایش دهند، همچنین با پیچیده‌تر و نامطمئن‌تر شدن وضعیت جهان، تاب‌آوری شهری نقشه راهی را برای شهرها فراهم می‌کند تا شکوفا شوند و با عبور از چالش‌ها، راه را برای آینده‌ای مرفه و پایدار برای همه هموار کنند.

در این میان نوع نگرش به مقوله تاب‌آوری و نحوه تحلیل آن، از یک طرف در چگونگی شناخت تاب‌آوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر سیاست‌ها و اقدامات کاهش خطرات، خطر و نحوه رویارویی با آن را تحت تأثیر اساسی قرار می‌دهد و در نهایت، توجه به ابعاد مختلف تاب‌آوری و اجرای راهکارهای مناسب، به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و پایداری شهرها کمک خواهد کرد.