این اختلال، پیچیده و وخیم است که مشکلات زیادی را برای رشد کودک در حیطه‌های مختلف رشد (شناختی، اجتماعی، عاطفی) ایجاد و کودک و خانواده را دچار انواع چالش‌ها می‌کند.

این اختلال یکی از انواع اختلالات دوران کودکی است اختلالی که رشد و گسترش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی فرد را مختل و در سه سال اول زندگی بروز می‌کند که شاخص اصلی آن نقص در ارتباط و تعاملات اجتماعی و بروز رفتارهای کلیشه‌ای و خزانه رفتاری، حرکتی و محدود است.

خانواده‌های اتیسم سال‌های زیادی‌ است که به خاطر نگاه سنگین جامعه در قرنطینه هستند؛ ‎ویروس نگاه ما خیلی وقت است که آنها را خانه‌نشین کرده است و شاید این روزها به خاطر شرایط قرنطینه‌ خانگی بهتر از گذشته حال خانواده اتیسم و بیماران خاص را درک کنیم.

خانواده‌های دارای فرزندان اتیسم، قرنطینه‌ای دوباره را این روزها با شیوع ویروس کرونا تجربه می‌کنند؛ خانواده‌هایی که با روش‌های آموزشی این کودکان به صورت تخصصی آشنا نیستند و قرنطینه دوباره کودکانشان در روند رشد آنها تاثیرگذار خواهد بود.

در این میان معلمانی هم بودند که آموزش‌های تک نفره را به صورت مجازی و تلاش شبانه‌روزی در اختیار خانواده‌ها قرار دادند تا کودکان دارای اتیسم از آموزش عقب نمانند.

این شرایط می‌تواند منجر به ایجاد رفتارها و عادت‌هایی شود که بیانگر پیش‌بینی شرایط پسا کرونا در مدرسه و محیط‌های آموزشی است.

کرونا و خانه‌نشینی کودکان اتیسمی

محمد امین یکی از کودکان اتیسمی با درجه خفیف است که با شیوع ویروس کرونا خانه‌نشین شده و مادرش از شدید شدن رفتارها و پرخاشگری کودکان مبتلا به اتیسم در دوران قرنطینه برایمان سخن گفت.

او گفت که بسیاری از کودکان دارای اتیسم به دوره‌های کاردرمانی و ماساژ نیاز دارند که در خانه قابل انجام نیست.

وی اظهار داشت: انرژی این کودکان در خانه تخلیه نمی‌شود و نیاز به آموزش همراه با بازی دارند.

این مادر ادامه داد: اطلاع خانواده‌ها در ارتباط با کودکان اتیسمی بسیار کم است به همین خاطر بسیاری از خانواده‌ها دوران طلایی درمان را از دست می‌دهند.

وی گفت: مراکز شبانه‌روزی نگهداری از این کودکان یکی از ضروریات در خراسان جنوبی است.

مادر کودک اتیسمی افزود: پیگیری‌های زیادی از سوی خانواده‌ها صورت می‌گیرد اما به ظاهر پیگیری‌ها نتیجه نمی‌دهد.

وی تصریح کرد: کودکان دارای اتیسم در خراسان جنوبی هیچ جای تفریحی ندارند، پارک اختصاصی ندارند و نگاه سنگین جامعه به این خانواده‌ها در اماکن عمومی دیگر همچون پارک‌ها ما را خانه‌نشین کرده است.

وی از مسوولان خواست نسبت به تقویت مراکز مشاوره ویژه خانواده‌های اتیسمی اقدام کنند و از اقدام دبستان فرشتگان بابت آموزش انفرادی دانش‌آموزان به صورت مجازی تقدیر کرد.

اتیسم و اهمیت آموزش انفرادی

مدیر دبستان فرشتگان اتیسم بیرجند گفت: هرچند دانش‌آموزان دارای اتیسم ویژگی‌های مشترکی دارند اما هیچ‌گاه ۲ فرد دارای اتیسم کاملا مثل همدیگر نیستند بنابراین هنگام آموزش باید با توجه به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان عمل  کنیم و آموزش خود را به صورت انفرادی انجام دهیم.

فاطمه احمدپور افزود: دانستن خصوصیات مشترک به ما معلمان کمک می‌کند که نیازهای عمومی این گروه را درک کنیم اما مهم آن است که این اطلاعات را با شناخت از علاقه‌ها، توانایی‌ها و شخصیت هر فرد، ترکیب کنیم.

وی بیان کرد: از این رو برنامه آموزشی هر دانش‌آموز باید با در نظر گرفتن مجموع این شرایط، برنامه‌ریزی شود که از جمله روش‌های تدریس ویژه دانش‌آموزان اتیسم، ABA ، TEACCH ،PECS، FLOOR TIME و SOCIALSTORIES است.

وی گفت: تدریس به دانش‌آموزان دارای اتیسم، از ظرایف و پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است و ضمن تلاش و حوصله فراوان، نیازمند ذهنی خلاق، چشمانی تیزبین و قلبی سرشار از محبت و اعتقاد است.

مدیر دبستان فرشتگان اتیسم افزود: اعتقاد به اینکه این دانش‌آموزان همانند دیگران قادر به یادگیری، پیشرفت و برقراری ارتباط و در بروز استعدادهای خود بیش از هر دانش‌آموز دیگر نیازمند کمک صبورانه معلمان هستند مهم است.

وی اظهار داشت: تمامی دانش‌آموزان مبتلا به اتیسم در رفتار، تمرکز کردن و برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند و نسبت به تغییر مقاومت می‌کنند.

احمدپور گفت: این برهه زمانی پرفشار و استرس، کە بر مردم ما تحمیل شدە ‌است، چە بسا خانواده‌هایی که دارای کودکان سالم هستند، جدای از زندگی روزمرە در چارچوب خانە، کنترل و مدیریت استرس و نگرانی خود و فرزندانشان تبدیل به معضلی ناخوشایند شده‌اند.

این معلم معتقد است: خانواده‌هایی که دارای فرزند طیف اتیسم هستند با توجه به روند قرنطینه‌، بیشترین استرس و نگرانی را در زمینه‌های مختلف تجربه می‌کنند ‌شاید این شرایط بر بروز پرخاشگری و رفتارهای کلیشه‌ای این کودکان افزوده است.

وی ادامه داد: بنابراین از همان روزهای آغازین دوران قرنطینه بانگاهی تخصصی و واقع‌بینانه شرایط این عزیزان مد نظر قرار گرفته و با استفاده از کادر مجرب آموزشی و توانبخشی راهکارهای عملیاتی برنامه‌ریزی شده و به مرحله اجرا درآمده است.

به اعتقاد وی ایجاد گروه‌های مختلف آموزشی، مشاوره‌ای و توانبخشی متناسب با نوع طیف این کودکان در شبکه‌های اجتماعی و ارایه متدهای روز آموزشی و درمانی، تماس صوتی، تصویری با خانواده‌های دارای کودک طیف اتیسم و برقراری ارتباط با دانش‌آموز اتیسم به صورت مجازی و ارایه خدمات مشاوره‌ای به والدین با توجه به شرایط موجود از مهمترین راهکارها در دوران قرنطینه است.

وی گفت: هرچند مجموعه همکاران مرکز آموزشی فرشتگان اتیسم بیرجند تمام تلاش خود را برای پیشبرد اهداف آموزشی و توانبخشی دانش‌آموزان اتیسم به‌کار بسته‌اند اما شرایط کنونی محدودیت‌هایی را برای کودکان مهیا ساخته که بر روند درمان وآموزش آنها تاثیرگذار است.

احمدپور ادامه داد: محدودیت در برقراری ارتباط روزانه، محدودیت‌ بازی در فضاهای اختصاصی مجموعه و فعالیت‌های جانبی، محدودیت در ارتباط چهره به چهره با متخصصان آموزشی و توانبخشی و محدودیت در تحرک و ورزش کردن از مهمترین محدودیت‌ها در این دوره زمانی است.

وی گفت: از آنجا که افراد اتیسم بعد از تشخیص دچار سردرگمی برای سیر درمان و توانبخشی می‌شوند و با توجه به رشد روزافزون افراد این طیف وجود چنین مرکزی که از زمان تشخیص تا پایان عمر این افراد را تحت پوشش قرار دهد و شامل خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی و مشاوره‌ای باشد ضروری است.

وی یادآور شد: تخصیص بیمه‌های دولتی و تکمیلی لازم به افراد دارای اتیسم با توجه به بالا بودن هزینه‌های دارویی و توانبخشی، نبود مراکز نگهداری شبانه‌روزی یا حداقل ساعتی ویژه افراد اتیسم برای افراد بدون سرپرست و افرادی که به هر دلیل نگهداری آنها در منزل مقدور نیست بسیار لازم است.

احمدپور اظهار داشت: بعضی مواقع افراد دارای اتیسم در مراکز شبانه‌روزی کم‌توان ذهنی نگهداری می‌شوند که با توجه به تفاوت اختلال، اغلب دچار صدمات جبران ناپذیری خواهند شد.

وی گفت: وجود مرکز ویژه حرفه‌آموزی و کسب مهارت‌آموزی ویژه دانش‌آموزان اتیسم در کنار آموزش‌های کلاسیک، امکانات آموزشی و توانبخشی کافی و نیروی انسانی توانبخشی، تخصیص سالن‌های ورزشی و تفریحی و حداقل یک پارک با نام اتیسم از مهمترین نیازها است.

وی افزود: از آنجاییکه تجربه ثابت کرده ورزش برای بهبود افراد دارای اتیسم بسیار موثر است و اغلب سالن‌های ورزشی از پذیرش آنان امتناع می‌ورزند لذا اختصاص ساعتی مشخص برای استفاده فرزندان دارای اختلال اتیسم می‌تواند باری از مشکلات خانواده‌های دارای فرزند اتیسم بردارد.

مدیر دبستان اتیسم در بیرجند گفت: کمبود فضای مناسب آموزش استثنایی ویژه اتیسم و کمبود امکانات ویژه اتیسم یکی از مهمترین مشکلات است اما در مهر ۹۸ کلنگ زمین اتیسم با همت خیران در مرکز استان زده شد که امیدواریم زودتر به نتیجه برسد.

وی افزود: با توجه به اینکه اتیسم مقوله نسبتا جدیدی است، لزوم آگاهی و اطلاع‌رسانی در جامعه از طریق رسانه‌ها ضرورت دارد زیرا وقتی جامعه با کودک اتیسم و ویژگی‌های او آشنا باشد والدین اتیسم از نگاه سنگین اطرافیان هراس نداشته و با آرامش خاطر بیشتری کودک در خودمانده خود را وارد اجتماع خواهند کرد.

تسریع در ساخت مرکز تخصصی آموزشی و توانبخشی

رییس اداره آموزش و پرورش استثنایی خراسان جنوبی هم گفت: با مشارکت یک خیر (دکتر گنجی) در ۲۳ آبان ۹۸ کلنگ ساخت اولین مرکز تخصصی آموزشی و توانبخشی اتیسم در مرکز استان به زمین زده شد که امیدواریم با توجه به نیاز استان سریعتر به بهره‌برداری برسد.

مرضیه با اطمینان افزود: در اولین نشست شورای آموزش و پرورش سال ۹۸ خراسان جنوبی دستور کار ساخت مدرسه اتیسم از سوی اداره آموزش و پرورش استثنایی مطرح  و از سوی استاندار خراسان جنوبی ساخت مرکز مصوب شد.

وی گفت: پس از آن با پیگیری‌های اداره کل نوسازی و آموزش و پرورش استثنایی و تامین زمین از سوی آموزش و پرورش منطقه این پروژه با اعتباری بالغ بر ۲۰ میلیارد ریال و مساحت زیربنای فضای آموزشی ۶۴۰ مترمربع و دارای ۶ کلاس درس، اتاق مسوول فنی و روان‌شناس، اتاق ارزیابی مجهز به دوربین مدار بسته، فضای کاردرمانی، فضای گفتاردرمانی، سالن گروه درمانی، شن درمانی، فضای مناسب فعالیت‌های هنری و ورزشی و سرویس بهداشتی مخصوص کودکان اتیسم خواهد بود.

با اطمینان اظهار داشت: بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده، مقرر شده است مدرسه ۶ کلاسه ویژه دانش‌آموزان اتیسمی با مشارکت یک خیر و اداره کل نوسازی مدارس استان احداث شود و در گام اول ۶۷۰ میلیون تومان توسط خیر برای این پروژه اختصاص داده شده است.

وی تصریح کرد: اولین مرکز آموزشی اتیسم( فرشتگان ) در استان خراسان جنوبی در مهرماه ۹۶ راه اندازی شد هم اکنون در سطح استان یک آموزشگاه (فرشتگان ) به ۲۵ دانش‌آموز دارای اختلال طیف اتیسم خدمات آموزشی، پرورشی و توانبخشی ارایه می‌دهد.

رییس اداره آموزش و پرورش استثنایی خراسان جنوبی افزود: دانش‌آموزان مبتلا به اختلال طیف اتیسم در کنار درمان دارویی با وجود نیروهای متخصص از خدمات آموزشی کاردرمانی ذهنی، گفتاردرمانی و بازی درمانی بهره‌مند می‌شوند.

وی گفت: فضای ساختمان فعلی دارای پنج کلاس و یک اتاق کاردرمانی و گفتاردرمانی است که با مشارکت اداره کل نوسازی، استانداری و خیرین تجهیز شده است.

با اطمینان بیان کرد: با توجه به اینکه مرکز ضمیمه ساختمان آموزشگاه شریفی پناه (عادی)  است و استانداردهای لازم برای مدرسه اتیسم را ندارد از همان ابتدا مسوولان آموزش و پرورش استثنایی پیگیر ساخت مرکز مستقل بودند که در حال حاضر اقدامات ساخت آن آغاز شده است.

وی شناسایی و ارایه خدمات آموزشی و توانبخشی به دانش‌آموزان طیف اتیسم برابر ظرفیت موجود، جذب و آموزش همکاران توانمند و علاقه‌مند فعالیت در حوزه کار با کودکان اتیسم، جذب نیروهای طرحی توانبخشی در سال‌های اخیر، آموزش همکاران و ایجاد شرایط شرکت آنان در کارگاه‌ها و جذب اعتبار برای خرید تجهیزات آموزشی و توانبخشی از سوی استانداری، اداره کل نوسازی مدارس و بنیاد برکت را از اقدامات آموزش و پرورش استثنایی استان درخصوص اتیسم بیان کرد.

 رییس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز دوشنبه (۲۲ اردیبهشت) اعلام کرد: تاکنون ۱۰۹ هزار و ۲۸۶ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۴۵ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۶۶۸۵ نفر رسید.

کیانوش جهانپور درباره آخرین آمار ابتلای قطعی به ویروس کرونا و موارد فوت ناشی از آن در کشور افزود: در ۲۴ ساعت گذشته تا ظهر امروز (۲۲ اردیبهشت) بر اساس گزارش آزمایشگاه‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی ۱۶۸۳ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد و با در نظر گرفتن موارد جدید، مجموع بیماران مبتلا به کووید- ۱۹ در کشور به ۱۰۹ هزار و ۲۸۶ نفر رسید.