این چشمه که وجه تسمیه آن به خاطر جاری شدن آب از داخل حفرهها و لابهلای سنگها همانند عبور آب از منافذ یک غربال است در ۱۰ کیلومتری شمال شرق مهریز قرار دارد و آب آن بر اثر بارش باران به خصوص در ارتفاعات مورد استفاده مردم و کشاورزان قرار میگیرد.
در سالهای اخیر به طور متوسط با فاصله یکسال بعد از هر خشکسالی با بارشهای مناسب شاهد جاری شدن دوباره آب از چشمه، پرشدن دریاچه غربال بیز، جاری شدن آبشار منطقه و سپس سرازیر شدن آن به روستای مدوار و برخی مناطق پایین دست در نزدیکی محله مزویرآباد مهریز هستیم .
آن چه مهم و قابل تامل و دستمایه این گزارش شد این است که به رغم اهمیت حیاتی بودن آب در شرایط اقلیمی منطقه به خصوص در سالهای خشکسالی که حتی مردم مدوار آب آشامیدنی لازم برای شرب ندارند بخش زیادی از آب چشمه به خاطر نبود هیچ برنامه و اقدام مناسب هدر میرود و قابل استفاده و ذخیره برای آینده نیست .
در این خصوص بارها توسط مسوولان به خصوص دهیار و مردم روستا برای بررسی و اجرای طرحهای مناسب برای کنترل آب غربال بیز و ذخیره آن برای سالهای کم آبی پیگیریهای لازم به عمل آمده ولی به رغم اهمیت موضوع هنوز اقدام مناسبی صورت نگرفته و همچنان خواستار تلاش برای حل معضل هستند.
آب چشمه برای سالهای خشکسالی ذخیره شود
یکی از کشاورزان مدوار گفت: یکی از مطالبات مهم مردم این روستاست که با اجرای طرحهای مناسب آبخیزداری و ساخت سد نسبت به مهار آبهای اضافی چشمه که هیچ استفاده نمیشود و هدر میرود اقدام لازم با حمایت مسوولان صورت گیرد .
رضا فلاح افزود: هر سال این درخواست توسط مردم با پیگیری شورای اسلامی به مسوولان شهرستان اعلام میشود ولی تاکنون به رغم اهمیت موضوع هنوز هیچ اقدام عاجلی صورت نگرفته و شاهد هدررفت آب این مایه حیات در شراط کویری منطقه هستیم .
وی اظهار کرد: در برخی سالها در فصل تابستان با خشک شدن چشمه مردم آب برای کشاورزی ندارند ولی اگر برای یک بار توسط مسوولان با اختصاص بودجه به صورت علمی برنامهریزی و اقدام لازم صورت گیرد برای همیشه مشکل کم آبی مردم مرتفع میشود.
۹۰ درصد آب غربالبیز هدر میرود
دهیار روستای مدوار مهریز گفت: حدود ۹۰ درصد آب چشمه غربال بیز هدر میرود و تنها حدود ۱۰ درصد آن به مصرف کشاورزان میرسد و این مشکل همه سال وجود دارد و تاکنون به رغم پیگیری اقدامی برای مهار آب صورت نگرفته است.
محمدرضا شیرزاد افزود: در فصل تابستان با کاهش آب چشمه مردم نه تنها برای کشاورزی که در برخی سالها حتی آب شرب هم ندارند ولی اگر توسط مسوولان نسبت به مهار و کنترل آب چشمه با ساخت سد به خصوص در نزدیکی منطقه اقدام شود مشکل مرتفع میشود.
وی اظهار کرد: اگر برای فقط یکسال در قالب برنامه مشخص علمی با همکاری حتی بخش خصوصی و جلب مشارکت علاقهمندان برای مهار آب منطقه اقدام شود برای همیشه مشکل کم آبی روستائیان در بخش کشاورزی و شرب حل میشود.
۶۰ درصد آب استحصال میشود
مدیر جهاد کشاورزی مهریز گفت: هماکنون حدود ۴۰ درصد آب چشمه غربالبیز برای مصرف کشاورزان استحصال میشود و به پایین دست روستای مدوار پشت بند خاکی معروف به عباسآباد در نزدیکی محله مرویرآباد ذخیره میشود.
محمد جعفری افزود: دبی آب چشمه هماکنون ۷۰۰ لیتر در ثانیه است و قطعا با مهار آن در سطح روستا و نزدیکی غربال بیز میتوان برای طرحهای مختلف کشاورزی مثل پرورش ماهی و غیره استفاده کرد و دولت هم حمایت میکند.
وی اظهار کرد: مهار آبها و ذخیرهسازی آن لازم است و جزو برنامهها است و هرچند اجرای طرحها هزینهبر ولی پیگیری لازم توسط جهاد کشاورزی با همکاری سایر دستگاههای مرتبط در بخش مرکزی و روستاها و همراهی مردم صورت میگیرد .
مجموعه گردشگری غربال بیز مهریز با مساحت ۱۰ هکتار در جوار روستای مدوار و در دامنه کوهی به همین نام قرار دارد و با چشماندازی زیبا و طبیعتی، آب از حفرههای داخل کوه در محل جاری است و به باور مردم منطقه نخستین مجتمع زیستی و سکونتگاه انسان به شمار می رود.
سطح اراضی کشاورزی مهریز ۱۷ هزار و ۵۰۰ هکتار است و حدود ۱۵ هزار بهره بردار در کاشت، داشت و برداشت محصولات باغی و زارعی در این شهرستان فعالیت دارند که ۱۰ هزار هکتار آن باغی و بقیه زراعی است و میانگین سهم هر کشاورز ۱۱ هزار و ۶۶۷ مترمربع است.
مهریز که بنای آن را به مهر نگار دختر انوشیروان ساسانی نسبت میدهند ۶۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی دارد که تاکنون ۱۰۰ اثر در شهرستان آثار ملی کشور و باغ پهلوان پور و قنات حسنآباد دهنو مشیر در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده است.
مرکز شهرستان ۵۵ هزارنفری مهریز در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر یزد قرار دارد.