به گزارش سرویس ترجمه پردیسان آنلاین، مدیریت پسماند شهری یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار در جهان امروز است. افزایش جمعیت شهری، تغییر سبک زندگی و مصرف بالاتر، تولید حجم عظیمی از زباله‌ها را به دنبال دارد که اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند به آلودگی هوا، آب و خاک، بروز بیماری‌های واگیردار و تخریب منابع طبیعی منجر شود. به همین دلیل، تدوین و اجرای راهکارهای جامع و نوین مدیریت پسماند، برای حفظ سلامت عمومی و تضمین آینده‌ای پایدار در شهرها ضروری است.
هند به‌عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان، با افزایش سریع جمعیت شهری و صنعتی‌شدن گسترده، با چالش‌های بزرگی در زمینه مدیریت پسماند روبه‌رو است. حجم روزافزون تولید زباله‌های جامد شهری، نبود زیرساخت‌های کافی برای جمع‌آوری، تفکیک و بازیافت و همچنین مشکلات مربوط به دفن غیراصولی زباله، از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی در شهرهای هند به‌شمار می‌آید. این مسائل ضرورت به‌کارگیری رویکردهای نوآورانه و تقویت ظرفیت‌های مدیریت پسماند را بیش از پیش روشن می‌سازد.
بعضی شهرهای هند با شناسایی اهمیت موضوع، گام‌های جدید و مؤثری در مدیریت پسماند برداشته‌اند. این شهرها با اجرای پروژه‌های فناورانه، توسعه زیرساخت‌های بازیافت، تبدیل زباله به انرژی و تقویت مشارکت جامعه و بخش خصوصی، تلاش می‌کنند نه‌تنها حجم زباله تولیدی را کاهش دهند، بلکه منابع جدید انرژی و فرصت‌های اقتصادی پایدار خلق کنند. نمونه‌های موفق این اقدامات در شهرهایی همچون جبالپور، میرابهایاندار و ناگپور نشان‌دهنده تحولات مثبت در این حوزه است که می‌تواند الگویی برای سایر مناطق هند باشد.
جبالپور و نیروگاه تبدیل پسماند به انرژی
شهر جبالپور واقع در ایالت مادیا پرادش، یکی از شهرهای هند است که با چالش‌های جدی در زمینه مدیریت پسماند روبه‌رو شده است. افزایش سریع جمعیت و توسعه شهری، موجب شده است زیرساخت‌های جمع‌آوری و دفع زباله به‌شدت تحت فشار قرار گیرند. بسیاری از محله‌های این شهر با مشکلاتی همچون جمع‌آوری ناکافی زباله، رهاسازی غیر اصولی آن و کمبود ایستگاه‌های بازیافت روبه‌رو هستند که مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی فراوانی را به دنبال دارد.
شهرداری جبالپور برای مقابله با این چالش‌ها، در سال ۲۰۲۵ برنامه‌ای جامع برای بهبود سیستم مدیریت پسماند تدوین کرده است. یکی از بخش‌های مهم این برنامه، توسعه زیرساخت‌های جمع‌آوری زباله است که شامل افزایش تعداد خودروهای جمع‌آوری، تجهیز آنها به فناوری‌های نوین همچون داده‌های جغرافیایی (GPS) برای بهینه‌سازی مسیرها و آموزش پرسنل است. شهرداری قصد دارد تعداد ایستگاه‌های بازیافت و مراکز تفکیک زباله را افزایش دهد تا مواد قابل بازیافت از زباله‌های تر و غیرقابل بازیافت جدا شوند.
یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری در جهت افزایش مشارکت شهروندان، برگزاری کمپین‌های آموزشی گسترده در محلات مختلف است. این کمپین‌ها با هدف افزایش آگاهی عمومی در زمینه تفکیک زباله از مبدأ، نحوه صحیح دفع پسماند و تشویق به استفاده از روش‌های کاهش تولید زباله برگزار می‌شوند. همکاری با سازمان‌های مردمی محلی نیز بخشی از این استراتژی است تا فرایند آموزش و اطلاع‌رسانی به‌صورت مؤثر انجام شود.
جبالپور با راه‌اندازی یک نیروگاه تبدیل پسماند به انرژی به ظرفیت پردازش روزانه ۴۵۰ تن زباله، به یکی از پیشگامان مدیریت پسماند در هند تبدیل شده است. این نیروگاه قادر است با ظرفیت ۱۱.۵ مگاوات، برق مورد نیاز حدود ۱۸ هزار خانه را تأمین کند. نیروگاه جبالپور با استفاده از فناوری‌های پیشرفته بر پایه تکنولوژی «هیتاچی» به‌طور مؤثر به کاهش حجم پسماند در محل‌های دفن کمک می‌کند و بهره‌وری بالایی در تبدیل پسماند به انرژی دارد. بر اساس گزارش‌ها، این نیروگاه می‌تواند سالانه حدود ۳۷ هزار تن انتشار کربن را کاهش دهد.
نیروگاه جبالپور از فناوری سوزاندن توده‌ای (mass-burning) برای تبدیل پسماند به انرژی استفاده می‌کند. در این فرایند، پسماندهای شهری بدون تفکیک به‌صورت مستقیم سوزانده می‌شوند تا گرما تولید و به انرژی الکتریکی تبدیل شود. این روش به‌ویژه در مناطقی مؤثر است که تفکیک پسماند در سطح خانگی انجام نمی‌شود. با این حال، ترکیب پسماندهای خشک و تر می‌تواند بر ارزش حرارتی پسماند تأثیر منفی بگذارد.
یکی از دستاوردهای مهم این نیروگاه، بهبود کیفیت هوا در مناطق اطراف است. پیش از راه‌اندازی این پروژه، آتش‌سوزی‌های غیرمجاز در محل‌های دفن زباله موجب انتشار دودهای سمی و افزایش آلودگی هوا می‌شد که با تولید انرژی از پسماند به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است، همچنین این نیروگاه موجب کاهش وابستگی شهر به سوخت‌های فسیلی شده و گام مهمی در جهت توسعه پایدار انرژی برداشته است.
این پروژه با مشارکت شهرداری جبالپور و بخش خصوصی اجرا شده است و نمونه‌ای موفق از همکاری بین دولت و بخش خصوصی در حوزه مدیریت محیط زیست محسوب می‌شود. بهره‌برداری و نگهداری از نیروگاه موجب ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در حوزه فناوری‌های سبز و خدمات محیط زیستی شده است که به رشد اقتصادی منطقه نیز کمک می‌کند.
سرمایه‌گذاری اولیه در این پروژه حدود ۶۵۰ میلیون روپیه (حدود ۷.۵ میلیون دلار آمریکا) برآورد شده است. انتظار می‌رود این پروژه سالانه درآمدی بالغ بر ۳۵۰ میلیون روپیه (معادل ۴ میلیون دلار آمریکا) تولید کند. نیروگاه جبالپور به‌عنوان یکی از پروژه‌های موفق تبدیل پسماند به انرژی در هند، تأثیرات مثبت قابل‌توجهی بر محیط‌زیست و جامعه داشته است. با پردازش ۲۱۹ هزار تن پسماند در سال، از دفن زباله در ۴.۴ هکتار زمین جلوگیری می‌شود که گام مؤثری در بهبود کیفیت هوا و کاهش فشار بر منابع طبیعی است.
افزون بر این موارد، شهرداری جبالپور در نظر دارد برنامه‌هایی برای مدیریت پسماندهای خطرناک و الکترونیکی تدوین کند، چرا که نبود مدیریت مناسب این نوع پسماندها می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی باشد. در این راستا، همکاری با مراکز تخصصی و تدوین قوانین سختگیرانه‌تر مد نظر قرار گرفته است. شهرداری برای بهبود وضعیت مدیریت پسماند در شهر، تأکید ویژه‌ای بر شفافیت و گزارش‌دهی دوره‌ای دارد. این اقدام می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی و جذب حمایت‌های مالی و فنی از دولت‌های مرکزی و ایالتی منجر شود تا جبالپور بتواند به‌تدریج به استانداردهای بین‌المللی مدیریت پسماند نزدیک شود.
میرابهایاندار؛ فناوری و مشارکت اجتماعی
میرابهایاندار شهری واقع در ایالت اوتار پرادش است که طی سال‌های اخیر تمرکز ویژه‌ای بر نوآوری در مدیریت پسماند داشته است. یکی از پروژه‌های برجسته این شهر، راه‌اندازی سیستم مدیریت پسماند هوشمند با بهره‌گیری از اینترنت اشیا در سال ۲۰۲۵ است. این سیستم مجهز به سنسورهای هوشمند در سطل‌های زباله است و وضعیت پر بودن آنها را به‌صورت لحظه‌ای به مرکز فرماندهی ارسال می‌کند. این فناوری به بهینه‌سازی مسیرهای جمع‌آوری و جلوگیری از انباشت زباله در نقاط مختلف شهر کمک قابل‌توجهی کرده است.
در کنار این فناوری، میرابهایاندار با توسعه برنامه‌های آموزشی، تلاش دارد تا فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ را بین شهروندان نهادینه کند. این برنامه‌ها در قالب کارگاه‌های آموزشی در مدارس، محلات و سازمان‌های محلی برگزار می‌شود و هدف آنها ارتقای آگاهی نسبت به اهمیت بازیافت، کاهش تولید زباله و حفظ محیط زیست است.
یکی دیگر از اقدامات مهم این شهر، توسعه زیرساخت‌های بازیافت و کمپوست‌سازی است. با توجه به حجم بالای پسماندهای آلی در میرابهایاندار، ایجاد واحدهای کمپوست به کاهش حجم زباله‌های دفنی و تولید کود طبیعی کمک کرده است. این کود به کشاورزان محلی عرضه شده و حلقه‌ای مثبت میان مدیریت پسماند و توسعه کشاورزی پایدار شکل گرفته است.
استفاده از کود طبیعی علاوه‌بر اینکه به بهبود کیفیت خاک و افزایش بازدهی محصولات کشاورزی کمک می‌کند، موجب کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی نیز می‌شود. با تبدیل پسماندهای آلی به کود، نیاز به دفن این نوع پسماندها کاهش و در نتیجه، مشکلات زیست‌محیطی ناشی از دفن زباله‌ها کاهش پیدا می‌کند.
ناگپور؛ پروژه‌های بزرگ و چالش‌های
ناگپور یکی از کلان‌شهرهای مهم ایالت ماهاراشترا است که با برنامه‌های کلان و چالش‌های مالی در حوزه مدیریت پسماند روبه‌رو است. این شهر با جمعیتی بیش از ۲.۵ میلیون نفر، حجم عظیمی از پسماند روزانه تولید می‌کند که مدیریت آن نیازمند زیرساخت‌ها و منابع مالی گسترده است. ناگپور با اجرای طرح نوآورانه «زباله به هنر» گامی مؤثر در فرهنگ‌سازی و ارتقای آگاهی عمومی در زمینه بازیافت و کاهش پسماند برداشته است. این پروژه با هدف تبدیل محل‌های دفن زباله به فضاهای جذاب و کاربردی، با استفاده از مواد بازیافتی، یک محل دفن زباله قدیمی را به محل نصب سازه‌های هنری در فضای باز تبدیل کرده است.
در این طرح، انواع مختلف زباله‌های قابل بازیافت، از جمله پلاستیک‌ها، فلزات، شیشه و چوب جمع‌آوری می‌شوند و پس از فرآوری به قطعات هنری و دکوراتیو تبدیل می‌شوند. این نصب‌ها علاوه‌بر جنبه زیبایی‌شناسی، پیام‌های آموزشی و فرهنگی درباره اهمیت بازیافت، حفاظت از محیط زیست و نقش هر فرد در کاهش تولید زباله را منتقل می‌کنند. این پروژه نمونه‌ای بارز از پیوند میان هنر و محیط زیست است که توانسته توجه شهروندان را به سمت مدیریت بهتر پسماند جلب کند.
اجرای این طرح با مشارکت سازمان‌های محلی، هنرمندان، گروه‌های داوطلب و شهرداری ناگپور انجام شده است. پروژه «زباله به هنر» زمینه‌ساز ایجاد اشتغال‌های سبز برای هنرمندان محلی و فعالان محیط زیست شده است. این رویکرد نوآورانه موجب شده است شهروندان نه‌تنها نسبت به اهمیت تفکیک زباله حساس‌تر شوند، بلکه با اشتیاق بیشتری در برنامه‌های بازیافت مشارکت کنند.
مواد بازیافتی پس از جمع‌آوری به کارگاه‌های ویژه منتقل می‌شوند تا تیم‌های متخصص آنها را به قطعات قابل استفاده هنری تبدیل کنند. فرایند استفاده مجدد از پسماند، علاوه‌بر کاهش حجم پسماند دفنی، مصرف منابع طبیعی برای تولید مواد اولیه جدید را کاهش می‌دهد و به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند.
احداث کارخانه پردازش پسماند با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز در منطقه بندوادی از جمله دیگر پروژه‌های مهم شهرداری است. هدف این کارخانه که با همکاری بخش خصوصی ساخته می‌شود، کاهش حجم زباله‌های دفنی و تولید کمپوست و سوخت زیستی است. اجرای این پروژه می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش آلودگی هوا داشته باشد و خطر آتش‌سوزی در محل‌های دفن زباله را کاهش دهد که یکی از معضلات بزرگ ناگپور است. افزون بر این، تولید سوخت زیستی و کمپوست به ایجاد چرخه اقتصاد سبز کمک می‌کند و فرصت‌های شغلی جدید در این حوزه ایجاد می‌شود.
شهرداری ناگپور تلاش می‌کند با افزایش مشارکت شهروندان و تشویق آنها به تفکیک زباله از مبدأ، فشار بر سیستم جمع‌آوری و دفع پسماند را کاهش دهد. برگزاری کمپین‌های آموزشی، نصب ایستگاه‌های بازیافت و افزایش تعداد خودروهای جمع‌آوری از جمله راهکارهای عملی در این مسیر است. ناگپور در حال بررسی راهکارهای مالی نوآورانه همچون مشارکت بیشتر بخش خصوصی و استفاده از فناوری‌های نوین برای بهینه‌سازی فرایندهاست. استفاده از مدل‌های همکاری عمومی‌خصوصی و جذب سرمایه‌های سبز می‌تواند به تأمین مالی پروژه‌ها کمک کند و شرایط را برای مدیریت پایدار پسماند در این کلانشهر بهبود دهد.
