به گزارش پردیسان آنلاین، باروری ابرها یا Cloud Seeding به مجموعه‌ای از فرایندهای علمی گفته می‌شود که با هدف افزایش بارش، در ابرهای موجود در جو انجام می‌گیرد. در این روش، مواد شیمیایی خاصی مانند یدید نقره، کلرید سدیم یا دی‌اکسید کربن جامد به درون ابرها تزریق می‌شوند تا به عنوان هسته‌های تراکم عمل و قطرات آب را به هم جذب کنند و این فرایند باعث می‌شود که قطرات کوچک بخار آب به اندازه‌ای بزرگ شوند که بتوانند به شکل باران یا برف از ابرها فرو بریزند. باروری ابرها به طور معمول با استفاده از هواپیما، موشک یا ژنراتورهای زمینی انجام می‌شود و بسته به نوع ابر و شرایط جوی، روش‌های مختلفی برای اجرای آن وجود دارد.
نقش باروری ابرها در مقابله با خشکسالی
یکی از مهم‌ترین کاربردهای باروری ابرها، مقابله با خشکسالی و کمبود منابع آبی در مناطق خشک و نیمه خشک است. کشورهایی که با کاهش بارندگی و افت سطح آب‌های زیرزمینی مواجه هستند، از این فناوری برای افزایش بارش و تأمین منابع آبی استفاده می‌کنند. باروری ابرها می‌تواند به‌طور مستقیم در پر شدن سدها، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و بهبود وضعیت منابع آب سطحی مؤثر باشد. در شرایطی که تغییرات اقلیمی موجب کاهش بارندگی شده است، این فناوری به عنوان یک ابزار مکمل در مدیریت بحران آب شناخته می‌شود.
تأثیر باروری ابرها بر کشاورزی و امنیت غذایی
کشاورزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی و تأمین‌کننده امنیت غذایی، به شدت وابسته به منابع آبی است. در مناطقی که بارندگی ناکافی است، باروری ابرها می‌تواند با افزایش رطوبت خاک و تأمین آب مورد نیاز محصولات، به افزایش بهره‌وری کشاورزی کمک کند. این فناوری به کشاورزان امکان می‌دهد تا در فصل‌های بحرانی نیز بتوانند کشت و زرع خود را حفظ کنند. همچنین با کاهش وابستگی به منابع آب زیرزمینی، فشار بر سفره‌های آبی کاهش می‌یابد و پایداری کشاورزی در بلندمدت تضمین می‌شود.
کاهش خطر آتش‌سوزی‌های جنگلی با باروری ابرها
در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی‌های گسترده در جنگل‌ها و مراتع به یکی از چالش‌های زیست‌محیطی تبدیل شده است. باروری ابرها می‌تواند با افزایش رطوبت در مناطق مستعد آتش‌سوزی، احتمال وقوع این حوادث را کاهش دهد. این روش به‌ویژه در فصل‌های گرم و خشک که خطر آتش‌سوزی بیشتر است، کاربرد دارد. با اجرای پروژه‌های باروری در مناطق جنگلی، می‌توان از گسترش آتش‌سوزی‌ها جلوگیری کرد و خسارات زیست‌محیطی و اقتصادی ناشی از آن را به حداقل رساند.
کنترل تگرگ و مه در مناطق صنعتی و فرودگاهی
یکی دیگر از کاربردهای باروری ابرها، کنترل پدیده‌های جوی مانند تگرگ و مه است. در مناطق صنعتی یا فرودگاه‌ها، وجود مه غلیظ یا تگرگ شدید می‌تواند ایمنی حمل‌ونقل را تهدید کند. با استفاده از باروری ابرها، می‌توان اندازه تگرگ را کاهش داد یا مه را پراکنده کرد تا دید بهتر و شرایط ایمن‌تری برای پروازها و حمل‌ونقل زمینی فراهم شود. این کاربرد به‌ویژه در کشورهایی که فرودگاه‌های پرتردد دارند، اهمیت زیادی دارد.
افزایش تولید برق آبی با باروری ابرها
تولید برق آبی یکی از منابع مهم انرژی تجدیدپذیر در بسیاری از کشورها است. باروری ابرها با افزایش بارش در مناطق بالادست سدها، موجب بالا رفتن سطح آب مخازن می‌شود و در نتیجه، ظرفیت تولید برق آبی افزایش می‌یابد. این موضوع نه‌تنها به تأمین انرژی پایدار کمک می‌کند، بلکه وابستگی به سوخت‌های فسیلی را نیز کاهش می‌دهد. در کشورهایی که با کمبود برق مواجه هستند، باروری ابرها می‌تواند به عنوان یک راهکار مکمل در مدیریت انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
تجربه کشورهای پیشرو در باروری ابرها
کشورهایی مانند چین، امارات متحده عربی، آمریکا، روسیه و هند از جمله پیشگامان استفاده از فناوری باروری ابرها هستند. این کشورها با سرمایه‌گذاری در تجهیزات پیشرفته مانند هواپیماهای مجهز، رادارهای دقیق و سامانه‌های پیش‌بینی جوی، توانسته‌اند پروژه‌های موفقی در زمینه افزایش بارش اجرا کنند؛ به عنوان مثال، امارات با اجرای پروژه‌های باروری در مناطق بیابانی، توانسته است بخشی از نیاز آبی خود را تأمین کند و از وابستگی به منابع آب وارداتی بکاهد.
روش‌های علمی باروری ابرها
باروری ابرها به سه روش اصلی انجام می‌شود: روش ایستا (Static)، روش پویا (Dynamic) و روش هیگروسکوپیک؛ در روش ایستا، مواد شیمیایی به‌طور مستقیم به ابرهای موجود تزریق می‌شوند تا فرایند تراکم قطرات آب تسریع شود. در روش پویا، تمرکز بر تغییر ساختار ابرها و افزایش جریان‌های صعودی است تا شرایط بارش فراهم شود. روش هیگروسکوپیک نیز با استفاده از ذرات نمک، به افزایش اندازه قطرات آب کمک می‌کند. انتخاب روش مناسب بستگی به نوع ابر، دمای محیط، رطوبت نسبی و سایر عوامل جوی دارد.
ملاحظات زیست‌محیطی و چالش‌های اخلاقی
اگرچه باروری ابرها فواید زیادی دارد، اما نگرانی‌هایی درباره تأثیرات زیست‌محیطی آن نیز مطرح است. استفاده از مواد شیمیایی مانند یدید نقره ممکن است در بلندمدت بر خاک، آب و اکوسیستم‌های طبیعی اثر بگذارد، همچنین برخی کارشناسان معتقدند که تغییرات مصنوعی در الگوهای بارش می‌تواند موجب اختلال در تعادل طبیعی اقلیم شود و از سوی دیگر، مسائل اخلاقی مانند مالکیت بارش و تأثیر آن بر کشورهای همسایه نیز مطرح است که نیازمند تدوین قوانین بین‌المللی و نظارت دقیق است.
آینده باروری ابرها در مدیریت منابع آبی
با توجه به افزایش جمعیت، تغییرات اقلیمی و بحران جهانی آب، باروری ابرها به عنوان یک فناوری نوین در مدیریت منابع آبی مطرح است. توسعه این فناوری می‌تواند به کشورها کمک کند تا با کمترین هزینه، بیشترین بهره‌برداری از منابع جوی داشته باشند، همچنین با پیشرفت‌های علمی در زمینه نانوتکنولوژی و هوش مصنوعی، دقت و اثربخشی پروژه‌های باروری ابرها افزایش یافته و امکان اجرای آن در مقیاس وسیع‌تر فراهم شده است. آینده این فناوری وابسته به همکاری‌های علمی، سرمایه‌گذاری‌های دولتی و پذیرش اجتماعی آن خواهد بود.
