به گزارش پردیسان آنلاین از گلستان، صنعت برق کشور در شرایطی قرار دارد که فرسودگی نیروگاه‌ها، راندمان پایین و ناترازی شبکه تولید و مصرف را به معضلی جدی تبدیل کرده است، بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۱۸ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی کشور با راندمان کمتر از ۳۶ درصد فعالیت می‌کنند و همین موضوع موجب هدر رفت میلیاردها مترمکعب سوخت و افزایش فشار بر منابع ملی شده است.
فرسودگی نیروگاه‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته، کشور را با چالش ناترازی روبه‌رو کرده است، زیرا متوسط عمر بهره‌برداری نیروگاه‌های گازی به ۳۰ سال و نیروگاه‌های بخار به ۵۰ سال می‌رسد، اما اکنون بیش از دو هزار ۲۰۰ مگاوات نیروگاه گازی با عمر بیش از ۳۰ سال همچنان فعال هستند، کارشناسان انرژی تأکید دارند که افزایش راندمان ناوگان نیروگاهی نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است تا بتوان از هدر رفت منابع جلوگیری کرد، چراکه از این طریق فشار بر شبکه‌های برق و گاز کاهش پیدا کرده است و مسیر تأمین پایدار انرژی هموار می‌شود.
به باور این متخصصان، برای جبران کسری برق و مقابله با رشد پنج تا شش درصدی مصرف سالانه، باید علاوه‌بر برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، اقداماتی همچون بازگرداندن سرمایه‌گذاران بزرگ به صنعت برق، اصلاح ساختار اقتصادی و ایجاد نهاد مستقل تنظیمگر بخش برق زمینه توسعه زیرساخت‌ها، ارتقای بهره‌وری و کاهش ناترازی‌ها را فراهم کند، در غیر این صورت، تأمین پایدار انرژی کشور و مدیریت منابع سوختی به‌ویژه در شرایط افزایش مصرف و محدودیت‌های شبکه گاز با چالش‌های جدی و روزافزون روبه‌رو خواهد بود.
بازدهی نیروگاه‌ها، نقطه آغاز تحول انرژی
شهرام صدرا، عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران یکی از منتقدان سیاست‌گذاری غلط در صنعت برق و نیروگاهی است که چندی پیش در این رابطه به رسانه‌ها گفته است: ناوگان نیروگاهی کشور دچار فرسودگی شده، چراکه سرمایه‌گذاری لازم طی سال‌های گذشته صورت نگرفته و امروز کشور را با چالش ناترازی روبه‌رو کرده است.
وی درباره مسئله ناترازی نیز با اشاره به افول سرمایه‌گذاری و در نهایت نبود رشد متناسب زیرساخت‌های حیاتی این بخش با افزایش میزان مصرف تأکید کرده است که به رسمیت شناخته نشدن مالکیت بخش خصوصی در حوزه نیروگاهی و بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران فعلی در نحوه تسویه اقساط معوق تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی و آماده نبودن زیرساخت‌ها برای فعال شدن بورس انرژی از جمله موانعی هستند که در برابر سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی قرار دارند.
بر اساس برآوردهای صورت گرفته اگر راندمان نیروگاه‌های کم‌بازده کشور که میزان تولید آن‌ها کمتر از ۱۹ هزار مگاوات است تا ۳۶ درصد افزایش پیدا کند، رقمی بالغ‌بر چهار میلیارد مترمکعب در مصرف سوخت نیروگاهی صرفه‌جویی خواهد شد، به نحوی که با این میزان سوخت می‌توان بین سه تا شش هزار مگاوات برق جدید تولید کرد، این موضوعی است که کارشناسان هم به آن اذعان دارند.
ناترازی در کوتاه‌مدت رفع نمی‌شود
سیدجمال حسینی، کارشناس اقتصاد در این رابطه به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: این اقدام می‌تواند مسیر صنعت برق را برای افزایش ظرفیت تولید برق بدون ایجاد فشار مضاعف بر شبکه گازرسانی کشور هموار کرده و از واردات سوخت پشتیبان برای تأمین سوخت واحدهای نیروگاهی نیز جلوگیری کند، البته این مهم مستلزم برنامه‌ریزی‌های لازم و تأمین منابع مالی مکفی برای افزایش راندمان نیروگاه‌های کم بازده، همچنین تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی است.
وی ادامه می‌دهد: پیش از هر چیز باید این مسئله را پذیرفت که حل مشکل ناترازی در کوتاه‌مدت با توجه به کمبود حدود ۱۸ هزار مگاواتی برق، طبق گفته مسئولان امکان‌پذیر نیست، اگرچه اقداماتی همچون نصب و راه‌اندازی نیروگاه‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی مصرف و افزایش راندمان می‌تواند بخشی از این کمبود را جبران کند، اما فراموش نکنیم که سالانه با پنج تا شش درصد رشد در بخش مصرف روبه‌رو هستیم و همه این اقدامات در کنار ورود نیروگاه‌های بزرگ حرارتی جدید به مدار می‌تواند در شرایطی خوش‌بینانه بخشی از کسری فعلی را در کنار افزایش مصرف سالانه پوشش دهد.
گذشته از این برخی از مدیران بر این باور هستند که شرایط فعلی کشور، حاصل اقتصاد معیوب صنعت برق و بی‌توجهی به مطالبات بخش خصوصی در این حوزه بوده است.
راه نجات صنعت برق از دل بازدهی و نوآوری
رمضانعلی سنگدوینی، رئیس کمیسیون مشترک صنایع و انرژی مجلس با تأکید بر ضرورت ارتقای بازدهی نیروگاه‌ها و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین نسبت به بهره‌وری پایین و هدر رفت انرژی در بخش‌های خانگی و صنعتی، کشور هشدار می‌دهد و می‌گوید: تداوم این روند منجر به چالش‌های جدی برای تأمین برق و خسارت‌های اقتصادی آن می‌شود.
وی با تأکید بر ضرورت ارتقای بهره‌وری در بخش انرژی می‌افزاید: اگر به برنامه هفتم نگاه کنید، همه این موارد دیده شده و تکلیف مشخصی به وزارتخانه‌های مختلف از جمله وزارت نیرو داده است، یکی از احکام مهم این برنامه، رساندن بازدهی نیروگاه‌ها به ۵۵ درصد است که این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.
رئیس کمیسیون مشترک صنایع و انرژی مجلس خواستار افزایش نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌شود و می‌افزاید: با وجود اهمیت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، هنوز برخی نیروگاه‌ها تک‌محوره بوده و راندمان پایینی دارند، درحالی که دنیا امروز به سمت افزایش راندمان نیروگاه‌ها و استفاده حداکثری از انرژی‌های تجدیدپذیر رفته است، اما ما همچنان در برخی نیروگاه‌ها راندمانی در حد ۲۰ یا ۲۵ درصد داریم و از سر ناچاری به این شیوه ادامه می‌دهیم.
سنگدوینی هدررفت انرژی در بخش خانگی و صنعتی را یکی دیگر از مسائل جدی کشور می‌داند و ادامه می‌دهد: مصرف وسایل سرمایشی و گرمایشی در کشور ما با راندمان پایین صورت می‌گیرد، بخاری‌ها و کولرهایی که در خانه‌ها استفاده می‌شود، موجب هدر رفت انرژی می‌شوند، در حالی که دنیا به سمت تجهیز ساختمان‌ها و واحدهای مسکونی به تجهیزات بهینه و کم‌مصرف حرکت کرده است، انرژی در کشور ما بسیار ارزان است و باید برای آن فکری اساسی شود.
وی با تاکید بر توسعه نیروگاه‌های اتمی در بوشهر می‌افزاید: علاوه‌بر نیروگاه فعال، دو فاز دیگر نیز در حال احداث است که این اقدام می‌تواند بخشی از مشکلات کشور را برطرف کند، همچنین باید از ظرفیت‌های بخش خصوصی در حوزه انرژی به‌طور جدی استفاده شود، چراکه این بخش می‌تواند مسیر نجات کشور در شرایط فعلی باشد.
به گزارش پردیسان آنلاین، صنعت برق کشور اکنون با ترکیبی از فرسودگی نیروگاه‌ها، راندمان پایین، کسری منابع سوختی و ناترازی شبکه تولید و مصرف روبه‌روست، وضعیتی که بدون گرفتن راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت، تأمین پایدار انرژی را تهدید می‌کند، افزایش راندمان نیروگاه‌های کم‌بازده، بهینه‌سازی مصرف، بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر و ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی از جمله اقدامات ضروری برای کاهش هدررفت منابع و پوشش کسری برق سالانه است.
در کنار این، اصلاح ساختار اقتصادی صنعت برق و ایجاد نهاد مستقل تنظیمگر می‌تواند زمینه توسعه زیرساخت‌ها، بازگشت سرمایه و ارتقای بهره‌وری را فراهم کند، در نهایت ترکیب این اقدامات راهبردی نه‌تنها بحران فعلی را مدیریت می‌کند، بلکه مسیر پایداری و توسعه بلندمدت صنعت برق کشور را هموار خواهد کرد.
