به گزارش پردیسان آنلاین از تهران، بازار نوشت‌افزار تهران در آستانه سال تحصیلی ۱۴۰۴ با ترکیبی از رونق فصلی، چالش‌های تولید، نوسانات قیمت و تغییر رفتار مصرف‌کنندگان روبه‌رو است و با وجود رشد نسبی تولید داخلی و تقاضای فصلی، همچنان چالش‌هایی در حوزه زیرساخت، سیاست‌گذاری، رقابت سالم و اعتماد مصرف‌کننده این بازار را به‌ویژه در آستانه مهر تحت تأثیر قرار داده است.
چنانچه دولت و نهادهای مرتبط بتوانند با اصلاح مسیرهای حمایتی، تسهیل واردات قانونی و تقویت تولیدکنندگان شناسنامه‌دار، مسیر پایداری را برای این صنعت ترسیم کنند، نوشت‌افزار ایرانی می‌تواند نه‌تنها بازار داخلی را پوشش دهد، بلکه در مسیر صادرات فرهنگی نیز نقش‌آفرینی کند.
افت تقاضای بازار داخلی را نمی‌توان تنها به تورم یا افزایش قیمت‌ها نسبت داد، بلکه مجموعه‌ای از عوامل ساختاری و رفتاری در شکل‌گیری آن نقش‌آفرینی می‌کنند، نخست تغییر الگوی خرید خانوارها است که موجب شده است بسیاری از خانواده‌ها به‌جای خرید یک‌باره در شهریور و مهر، اقلام مورد نیاز را به‌صورت تدریجی و در طول سال تهیه کنند.
این رفتار جدید ناشی از فشار اقتصادی و مدیریت نقدینگی خانوار و به‌دلیل افزایش دسترسی به فروشگاه‌های آنلاین است که امکان خرید فوری و جزئی را فراهم کرده‌اند.
نوشت‌افزار در مقایسه با صنایع بزرگ‌تری همچون خودرو و پتروشیمی، گردش مالی کمتری دارد که موجب شده است تا در اولویت‌های حمایتی قرار نگیرد
دوم، افزایش قیمت‌ها در اقلام پایه همچون دفتر، مداد، خودکار و کیف مدرسه است که در بعضی موارد تا ۶۰ درصد رشد داشته‌اند و موجب شده است تا بسیاری از مصرف‌کنندگان به خرید اقلام ارزان‌تر یا با کیفیت پایین‌تر روی بیاورند، این مهم نه‌تنها بر حجم تقاضا تأثیر گذاشته است، بلکه ترکیب سبد خرید را نیز تغییر داده و سهم برندهای داخلی را تحت فشار قرار داده است.
گسترش آموزش دیجیتال و استفاده روزافزون از ابزارهای الکترونیکی همچون تبلت و لپ‌تاپ در مدارس و دانشگاه‌ها نیز بخشی از نیاز به لوازم‌التحریر سنتی را کاهش داده است، به‌ویژه در مقاطع متوسطه و دانشگاهی، استفاده از دفتر و نوشت‌افزار جای خود را به ابزارهای دیجیتال داده و این روند سال ۱۴۰۴ نیز شدت بیشتری پیدا کرده است.
بخش‌هایی از بازار همچون لوازم‌التحریر فانتزی، هنری و خلاقانه با رشد نسبی روبه‌رو بوده‌اند، این محصولات که بیشتر توسط نوجوانان، هنرجویان و طراحان خریداری می‌شود، به‌دلیل جذابیت بصری و کاربردهای خاص سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند و نشان می‌دهد که تقاضا در حال حرکت به سمت مصرف تخصصی‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تر است.
بازار لوازم‌التحریر تهران در سال ۱۴۰۴ با تقاضایی کمتر اما متنوع‌تر روبه‌رو بود و تغییر رفتار خرید، فشار اقتصادی، تحول در آموزش و رشد فروش آنلاین، همگی نشان می‌دهد که این بازار در حال گذار از یک مدل سنتی به سمت الگوی مصرف مدرن‌تر است.
اگر تولیدکنندگان داخلی نتوانند خود را با این تغییرات تطبیق دهند، سهم آن‌ها در بازار به‌تدریج کاهش پیدا خواهد کرد، در مقابل برندهایی که بتواند ترکیبی از کیفیت، قیمت مناسب و نوآوری را ارائه دهند، شانس بیشتری برای رشد در این فضای جدید خواهند داشت.
خانواده‌ها بیشتر به‌دنبال کالاهای اقتصادی‌تر هستند
محسن گلستانی، رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار تهران با اشاره به سهم ۶۰ درصدی تولید داخلی در تأمین نیازهای تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان به خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار می‌کند: ۴۰ درصد باقی‌مانده از جمله اقلام غیرتحصیلی یا فانتزی است که از مسیر واردات تأمین می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بازه زمانی پانزدهم شهریور تا پانزدهم مهر فصل طلایی‌فروش است، عنوان می‌کند: در همین دوره دست‌فروشی‌ها و نمایشگاه‌های غیررسمی با عرضه کالاهای بی‌کیفیت، تاریخ‌مصرف‌گذشته یا قاچاق، به‌ضرر مصرف‌کننده و واحدهای صنفی رسمی عمل می‌کنند.
رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار تهران ادامه می‌دهد: این فروشندگان بدون پرداخت هزینه‌هایی همچون مالیات، بیمه و اجاره رقابت نابرابری را رقم زده‌اند که هم به اعتماد عمومی و هم به اقتصاد صنفی آسیب می‌زند.
گلستانی تصریح می‌کند: برخلاف تصور عمومی، افزایش قیمت نوشت‌افزار نسبت به شهریور سال گذشته کمتر از تورم نقطه‌به‌نقطه بوده است، با این حال به‌دلیل اینکه خرید این اقلام به‌صورت یک‌باره و سالانه انجام می‌شود، خانوارها افزایش قیمت را شدیدتر احساس می‌کنند.
وی با اشاره به تغییر الگوی تقاضا می‌گوید: خانواده‌ها به‌دلیل کاهش قدرت خرید بیشتر به‌دنبال کالاهای اقتصادی‌تر هستند که موجب شده است بعضی برندهای داخلی با کیفیت پایین‌تر سهم بیشتری از بازار را به‌دست بیاورند در حالی که تولیدکنندگان شناسنامه‌دار و باکیفیت نیازمند حمایت برای حفظ جایگاه خود هستند.
رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار تهران تاکید می‌کند: مسیر واردات قانونی بسیار پیچیده و زمان‌بر شده است و تولیدکنندگان و واردکنندگان رسمی برای دریافت ارز و ثبت سفارش با بروکراسی سنگینی روبه‌رو هستند، در حالی که کالای قاچاق به‌راحتی وارد بازار می‌شود.
گلستانی عنوان می‌کند: تا زمانی که مسیر واردات قانونی هموار نشود و حمایت کافی از فعالان رسمی صورت نگیرد، مقابله با قاچاق و ارتقای کیفیت بازار نوشت‌افزار ممکن نخواهد بود.
تأمین ۶۰ درصد نیاز دانش‌آموزان از تولیدات داخلی
مهدی کلانتری، رئیس مجمع ایران‌نوشت نیز به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: در حال حاضر حدود ۶۰ درصد نیاز بازار داخلی توسط تولیدکنندگان ایرانی تأمین می‌شود؛ این رقم در بعضی اقلام به ۸۰ تا ۹۰ درصد نیز می‌رسد، اما میانگین کلی همچنان در سطح ۶۰ درصد باقی مانده است.
وی با اشاره به توانمندی‌های فنی و زیرساختی موجود در کشور خاطرنشان می‌کند: تلاش‌ها برای گسترش دامنه تولید به سایر اقلام نوشت‌افزار ادامه دارد، با این حال تولید اقلام فانتزی همچنان در حاشیه است.
رئیس مجمع ایران‌نوشت تصریح می‌کند: دلیل این موضوع «به‌صرفه نبودن» تولید در تیراژ پایین است، کشورهایی همچون چین با تولید انبوه برای بازارهای چند میلیارد نفری توانسته‌اند بر این حوزه سلطه پیدا کنند، هم بازار داخلی خود را پوشش دهند و هم صادرات گسترده‌ای داشته باشند.
کلانتری با تاکید بر اینکه یکی از مسیرهای نجات صنعت نوشت‌افزار ایران حرکت به‌سمت صادرات است، می‌گوید: صادرات می‌تواند تیراژ تولید را بالا ببرد، بازار را رقابتی‌تر کند و انگیزه سرمایه‌گذاری را افزایش دهد، با این حال تولیدکنندگان داخلی به‌تنهایی قادر به ورود به بازارهای خارجی نیستند و برای توسعه صادرات، نیازمند حمایت‌های دولتی، تسهیل واردات و تجهیزات پیشرفته و ایجاد زیرساخت‌های بازاریابی بین‌المللی هستند.
وی با اشاره به ضعف سرمایه‌گذاری دولت‌ها در این صنعت می‌گوید: نوشت‌افزار در مقایسه با صنایع بزرگ‌تری همچون خودرو و پتروشیمی، گردش مالی کمتری دارد که موجب شده است تا در اولویت‌های حمایتی قرار نگیرد.
رئیس مجمع ایران‌نوشت تأکید می‌کند: با وجود ظرفیت‌های فرهنگی، آموزشی و اقتصادی این صنعت، بی‌توجهی به آن می‌تواند فرصت‌های اشتغال، صادرات فرهنگی و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان را از بین ببرد.
