به گزارش پردیسان آنلاین، در سال‌های اخیر، هوشمندسازی نظام مالیاتی به عنوان یکی از اولویت‌های استراتژیک دولت چهاردهم مطرح شده است. با توجه به نیاز به افزایش شفافیت، کاهش فساد و جذب سرمایه‌گذاری، سازمان امور مالیاتی کشور اقداماتی را در راستای استفاده از فناوری‌های دیجیتال و هوش مصنوعی برای مدیریت بهتر منابع مالی و تعیین مودیان شناسایی‌شده انجام داده است.
در سال ۱۴۰۴، هوشمندسازی نظام مالیاتی با هدف افزایش درآمدهای دولت، کاهش فساد و بهبود شفافیت مالی اولویت استراتژیکی دولت قرار گرفته است. ایران با موقعیت‌های جغرافیایی منحصر به فرد و نیاز به دسترسی به فناوری‌های نوین مالی، می‌تواند با جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و همکاری با کشورهای همسایه، زمینه را برای تقویت خودکفایی مالی و مدیریت بهتر منابع فراهم کند. با این حال، نوسانات نرخ ارز، تحریم‌های گسترده و محدودیت‌های زیرساختی مانع از رشد چشمگیر این روابط شده است.
سازمان امور مالیاتی کشور با استفاده از هوش مصنوعی و داده‌های بزرگ، سیستمی را برای شناسایی مودیان جدید و پایش تخلفات ایجاد کرده است. بر اساس گزارش‌های اخیر، ۴۰۰ هزار مودی مشکوک در سال جاری شناسایی شده و درآمدهای مالیاتی ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین، اصلاح قیمت‌ها و ایجاد تعادل میان هزینه تولید و قیمت عرضه یکی از راهکارهای اصلی برای جذب سرمایه‌گذاری خصوصی در این بخش محسوب می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، نوسانات قیمت انرژی و تورم است که هزینه‌های تولید را تحت فشار قرار داده است. همچنین، کمبود زیرساخت‌های دیجیتالی و عدم نظارت دقیق بر قیمت‌های یارانه‌ای، روند هوشمندسازی را کند کرده است. بر اساس گزارش‌های میدانی، کامیون‌داران ایرانی با مشکلاتی مانند گرانی سوخت، افزایش ۱۰۰ درصدی حق بیمه و نبود نظارت بر هزینه‌های تعمیرات روبه‌رو هستند، که می‌تواند راندمان صادرات و حمل‌ونقل را کاهش دهد.
بر اساس گزارش‌های اخیر، جذب سرمایه‌گذاری خصوصی در توسعه سیستم‌های مالیاتی با تخصیص منابع داده مبنا و تضمین حقوق مودیان همراه شده است. این سرمایه‌گذاری با استفاده از الگوهای بین‌المللی و ایجاد شفافیت بیشتر می‌تواند راندمان مالیات‌گیری را افزایش دهد.
حسین رضایی، اقتصاددان دانشگاه تهران، معتقد است: «هوشمندسازی نظام مالیاتی گامی خوب در جهت کاهش وابستگی به روش‌های سنتی است. با این حال، باید با حمایت‌های هدفمند از شرکت‌های محلی و توسعه زیرساخت‌های فنی همراه شود تا بار مالی ناشی از افزایش قیمت‌ها برای گروه‌های آسیب‌پذیر کاهش یابد». همچنین، محمد رضا احمدی، کارشناس مالیاتی، می‌گوید: «استفاده از فناوری‌های بومی می‌تواند به مدیریت بهتر منابع کمک کند، اما نیاز است تا استانداردهای بین‌المللی را رعایت کنیم».
به گزارش پردیسان آنلاین، هوشمندسازی نظام مالیاتی ایران نه‌تنها گواهی بر تعهد کشور به مقاومت در برابر تحریم‌های اقتصادی است، بلکه زمینه‌ای استثنایی برای تبادل دانش فنی، کاهش وابستگی به روش‌های قدیمی و تقویت خودکفایی مالی محسوب می‌شود. با این حال، موفقیت این پروژه‌ها به هماهنگی دقیق در قیمت‌های داخلی و تسریع در پرداخت مطالبات تولیدکنندگان بستگی دارد، زیرا تأخیر در این زمینه می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاران را کاهش دهد. بنابراین، نیاز است تا حمایت‌های هدفمند از گروه‌های آسیب‌پذیر و توسعه زیرساخت‌های فنی تقویت شود. در نهایت، مالیات نه‌تنها یک نیاز اقتصادی، بلکه حقی انسانی است که دسترسی به آن باید از طریق سیاست‌های عادلانه تضمین شود.
