به گزارش پردیسان آنلاین/زهرا ملکوتی شاد؛ گاها در خیابان‌ها و معابر عمومی شاهد افرادی هستیم که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به تکدی‌گری مشغول هستند، این افراد معمولا با استفاده از روش‌های مختلف سعی در جلب توجه مردم دارند و ریشه‌کنی این معضل نیازمند همکاری دستگاههای مختلف و فرهنگ‌سازی است.
با گذشتن از هر گذر دستی به سویم دراز می‌شود با لهجه‌های مختلف و حتی سن‌وسال‌های مختلف و به بهانه‌های مختلف سد راهم می‌شوند، پیرمردی که با لهجه خاصی درخواست کمک دارد، برای بلیط ماشینی که از آنجا مانده و کیفش را قاپیده‌اند، برای روز دوم سر راهم در همان مکان سبز می‌شود یا مرد دیگری برای خرج داروی مادرش در داروخانه نسخه به دست پول نسخه را می‌خواهد، در حالی که تمام مشتریان همان داروخانه او را بارها دیده‌اند یا جمعی دختر بچه با لباس‌های کثیف و صورت خاک نشسته کنار درِ شیرینی‌فروشی معروف سطح شهر نشسته و تقاضای کیک تولد می‌کنند و از هر دو نفر یک نفر برای آنها کیک و شیرینی می‌خرد.
پیرزنی شیک‌پوش با ماسک در خیابان پرتردد شهر از بیچارگی بچه‌هایش می‌گوید و دست دراز می‌کند یا قیافه‌هایی کاملاً متفاوت از مردم این شهر، در آرامستان در حال تکدی‌گری می‌بینیم، این‌ها تنها گوشه‌ای از چهره تکدی‌گری در قم است، متکدیانی که با هر لباس، سن و جنسی و با هر روشی سعی در گرفتن کمکی از سر دلسوزی از مردم این شهر دارند.
از مردم که جویا می‌شوی، همه آنها را می‌شناسند، متکدیانی که چندین روز یا چندین سال است، همین جا تکدی‌گری می‌کند یا این یکی که خود را به لالی زده و گدایی می‌کند، خانه‌اش کجای شهر است و اینقدر دارایی و درآمد در روز دارد اما باز هم به آنها کمک می‌کنند.
حتی فالگیرها هم این روزها در سطح شهر دیده می‌شوند، افرادی که حتی ظاهر و زبانشان نیز با ما یکی نیست اما انگار شهر ما درآمد خوبی برای این پیشه دارد، از دختر جوانی که به یکی از این متکدیان کمک می‌کند، دلیلش را می‌پرسم که در جواب می‌گوید: آنها کسی را ندارند، هزار تومان برای من چیزی نیست اما برای او خیلی است.
از مرد رهگذری در مورد حضور تکدی‌گران در سطح شهر می‌پرسم، او با گلایه از متکدیان می‌گوید: گاها فردی را می‌بینیم که به نحوی در حال گدایی است، نمی‌دانم چرا تن به کار کردن نمی‌دهند تا پول حلال به دست بیاورند.
این شهروند می‌افزاید: پول بی‌زحمت برای آنها شیرین‌تر است، با چرب‌زبانی از مردم درخواست کمک دارند و مردم هم از سر دلسوزی به آنها کمک می‌کنند، در حالی که طمع آنها روز به روز بیشتر می‌شود و اگر به آنها کمک نشود، تعداد آنها هم زیاد نمی‌شود.
مجازات حبس درانتظار متکدیان
مجازات تکدی‌گردی وفق مواد ۷۱۲ و ۷۱۳ قانون مجازات اسلامی تعزیرات ۱۳۷۵ به این صورت است که هر کس تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرار معاش یا ولگردی کند به حبس از یک تا سه ماه محکوم‌خواهد شد و چنانچه با وجود توان مالی مرتکب عمل فوق شود علاوه بر مجازات مذکور همه اموالی که از طریق تکدی و کلاشی به دست‌آورده است، مصادره خواهد شد.
در ماده ۷۱۳ نیز هر کس طفل صغیر یا غیر رشیدی را وسیله تکدی قرار دهد یا افرادی را به این امر بگمارد به سه ماه تا دو سال حبس و استرداد همه اموالی که از طریق به دست‌آورده است، محکوم خواهد شد.
فرهنگ‌سازی؛ کلید اصلی مبارزه با تکدی‌گری
مصطفی ملایی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر مقدس قم در گفتگو با خبرنگار پردیسان نوین، به بررسی ریشه‌های تکدی‌گری و راهکارهای مقابله با آن پرداخت.
ملایی با بیان اینکه تکدی‌گری یکی از معضلات جامعه به شمار می‌آید، آسیبهای این پدیده را بر اجتماع و ساختار اقتصادی جوامع متذکر شد و گفت: وجود مجموعه‌های سازمان‌یافته برای درآمدزایی از طریق تکدی‌گری، نیازمند شناسایی و برخورد جدی نهادهای نظارتی است.
تکدی‌گری نتیجه فقر و بیکاری است
وی در ادامه به تأثیر مشکلات اقتصادی بر افزایش تکدی‌گری اشاره کرد و افزود: نبود اشتغال، بیکاری جوانان و کمبود آموزش‌های فرهنگی از عوامل مؤثر بر این موضوع هستند. تکدی‌گری به عنوان یکی از عوامل افزایش حاشیه‌نشینی در اطراف شهرها، نتیجه فقر و نابرابری اجتماعی است.
ملایی علل عمده تکدی‌گری را شامل فقر، بیکاری، مهاجرت از مناطق روستایی، مشکلات جسمی و روحی، اعتیاد، کهولت سن و عدم توانایی در تأمین هزینه‌های زندگی دانست.
وضعیت مناسب ساماندهی متکدیان در قم
وی اقدامات مدیران شهری را در ساماندهی متکدیان مثبت ارزیابی کرد و گفت که در مقایسه با کلان‌شهرها، قم وضعیت بهتری دارد. ملایی توضیح داد: شهرداری قم اقداماتی موثر در جمع‌آوری متکدیان و کودکان خیابانی انجام داده است. اکیپ‌های جمع‌آوری و پیشگیری در سطح شهر، به‌ویژه در مناطق پرتردد و اماکن مقدسه به صورت مستمر فعالیت می‌کنند.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر قم با اشاره به مصوبه شورای عالی اداری برای ساماندهی متکدیان گفت: شهرداری مسئول شناسایی، جمع‌آوری و انتقال متکدیان به مراکز غربالگری بوده و سایر دستگاه‌ها باید در مراحل ساماندهی مشارکت کنند. خوشبختانه با راه‌اندازی مرکز غربالگری در قم، گامهای مؤثری در کاهش این آسیب اجتماعی برداشته شده است.
در بخش دیگری از گفتگو ملایی، فرهنگ‌سازی به عنوان راهکار اصلی برای ریشه‌کنی تکدی‌گری مطرح شد.
وی بیان کرد: فرهنگ‌سازی و همکاری ارگان‌ها در این زمینه ضروری است. برخورد قهری با متکدیان باید وجود داشته باشد، اما اولویت باید به بهبود وضعیت اقتصادی و انجام امور فرهنگی معطوف شود تا بتوانیم ریشه این پدیده را خشک کنیم.
ملایی تأکید کرد: ایجاد شهری مناسب برای زائرین و مجاورین کریمه اهل بیت (س) نیازمند همکاری و همبستگی همه دستگاههای مرتبط است تا فضای مناسبی برای زندگی در قم فراهم شود.
وی با بیان اینکه تکدی‌گری یک معضل پیچیده است که نیازمند توجه جدی جامعه و مسئولان می‌باشد تأکید کرد: برای ریشه‌کن کردن این پدیده در شهر مقدس قم، لازم است فرهنگ‌سازی در راستای عدم کمک به متکدیان و همچنین برخورد قاطع با متکدیان حرفه‌ای از سوی دستگاههای متولی صورت گیرد تا چهره نازیبای شهر از این معضل اجتماعی پاک شود.
ضرورت جلوگیری از مهاجرت‌های بی‌برنامه برای کاهش تکدی‌گری در قم
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر مقدس قم برخی از راهکارهای ساماندهی این معضل را جلوگیری از ورود اتباع به شهرها، تدبیر ساز و کارهای قانونی و مردمی و حمایت از خیریه‌های اقتصادی و درمانی برای کمک به افراد گرفتار و آسیب‌پذیر عنوان کرد.
وی در پاسخ به این سوال که شهروندان چگونه میتوانند در کاهش این معضل کمک کنند، گفت: در حوزه کاهش آسیبهای اجتماعی، نیازمند مشارکت فعال شهروندان هستیم. اگر مردم قبول کنند که تکدی‌گری عملی زشت است و به متکدیان کمک نکنند، قطعاً حل این معضل بسیار سریع‌تر و آسان‌تر انجام خواهد شد.
ملایی همچنین به سازماندهی برنامه‌ها و مراسمات همدلی در حوزه‌های رفاهی و سلامت برای کاهش فشار اقتصادی بر خانواده‌های گرفتار اشاره کرد و افزود: یکی از راه‌های مقابله با تکدی‌گری، جلوگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه و بدون برنامه‌ریزی است که نهایتاً منجر به این پدیده می‌شود. ایجاد کارگاه‌های آموزش فنی‌حرفه‌ای و تسهیلات برای بخش خصوصی نیز می‌تواند موثر باشد.
لزوم توجه به مسئله فرهنگ کار و اهمیت کنترل خانواده‌ها بر فرزندان
وی بر لزوم توجه به مسئله فرهنگ کار و اهمیت کنترل خانواده‌ها بر فرزندان تأکید کرد و افزود: خانواده‌ها خاستگاه تمام هنجارها و ناهنجاری‌ها هستند.
ملایی به اهمیت آگاه‌سازی کمک‌دهندگان نیز اشاره کرد و گفت: باید مردم را متوجه کنیم که به این افراد کمک نکنند، زیرا این موضوع به تداوم تکدی‌گری دامن می‌زند.
این اظهارات ملایی نشان‌دهنده‌ی عزم جدی مسئولان و نیاز به همکاری بیشتر بین مردم و نهادهای دولتی برای مقابله با معضل اجتماعی تکدی‌گری در قم است.
برنامه‌های شهرداری برای کاهش آسیبهای اجتماعی در قم
احمد رضا شفیعی مدیر کل پیشگیری و رفع تخلفات شهری در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار داشت : شهر مقدس قم به لحاظ حساسیت ها و موقیعت خاص مذهبی و جغرافیایی از جمله کلانشهرهای مهم کشور محسوب می شود که سالانه بدلیل وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران بویژه در ایام و مناسبتهای خاص سال قبل اعیاد مبارک شعبانیه و نوروز شاهد حضور میلیونی زائرین و مسافرین از اقصی نقاط جهان در آن هستیم لذا ضرورت توجه ویژه به مباحث خدماتی و رفاهی بخصوص در بحث کاهش تخلفات شهری و آسیب های اجتماعی از جمله مباحث مهم مدیریت شهری می باشد .
وی ادامه داد : بدین منظور با برنامه ریزی منسجم و سیاست گذاری های صورت گرفته و تعاملات ارزنده بین دستگاهی بخصوص در حوزه قضایی و انتظامی با هدف کاهش حداقلی آسیب ها و تخلفات و ایجاد بسترهای مناسب در جهت رفاه و آسایش عمومی و رعایت حقوق عامه و با توجه به تحولات ساختاری و تشکیلاتی اداره کل با استفاده از توان بخش خصوصی و امانی و تکیه بر اصل قانون مداری و اخلاق محوری بحمداله گامهای موثری را در این خصوص در سنوات اخیر شاهد بودیم که نظم و انضباط شهری را در مباحث سد معبر و آسیب های اجتماعی بدنبال داشته است .
مدیر کل پیشگیری و رفع تخلفات شهری در خصوص برنامه ها و سیاست های اجرایی مدیریت شهر در کاهش آسیب های اجتماعی اظهار داشت : یکی دیگر از آسیب ها و مشکلات شهر مقدس قم به لحاظ اهمیت استراتژیک پایگاه عمده مهاجرت پذیری کشور به حساب می آید لذا بدیهی است که ساختار فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی آن گنجایش این حجم بالا را نداشته باشد بنابرین با افزایش این عوامل آسیب های اجتماعی ، فرهنگی با حضور و فعالیت غیر مجاز متکدیان کارتن خوابها کودکان کار و معتادین در شهر نموده و باسوء استفاده از احساسات پاک عمومی ، ناهنجاریهای اجتماعی را مضاعف نماید .
توجه ویژه به متکدیان و کارتن‌خواب‌ها در قم
وی افزود : شهرداری قم بر اساس وظایف ذاتی و مطابق مصوبات شورای عالی اداری کشور نسبت به ایجاد مرکز غربالگری و جمع آوری و انتقال افراد متکدی و کارتن خواب به صورت شبانه روزی اقدام می نماید که در این خصوص با هماهنگی دستگاه محترم قضایی و انتظامی و با آماده باش کامل نیروها و افزایش ساعات فعالیت در کلیه معابر اصلی بخصوص هسته مرکزی فعالیت ویژه خود را به اجرا می گذارد که شهروندان گرامی میتوانند جهت ارائه نظرات و پیشنهادات با سامانه 137 شهرداری تماس حاصل نمایند .
شفیعی در ادامه افزود : یکی از اقدامات ارزنده ای که در سال جاری بر اساس مصوبات استانی در جهت کاهش آسیبهای اجتماعی انجام گردید ادغام مرکز غربالگری متکدیان با معتادین متجاهر استان بود که علاوه بر کاهش هزینه های کلی استان و جلوگیری از موازی کاری بین دستگاهی و افزایش انسجام و مشارکت موثر آن باعث آزاد سازی فضای مرکز غربالگری و تمرکز بهتر در انجام خدمات با هدف ارتقاء سطح سلامت و آسایش عمومی بود .
وی در خصوص اهم برنامه های اجرایی در راستای انتظام بخشی به بوستانها گفت : طرح انتظام بخشی که به منظور تامین نظم و انظباط اجتماعی و افزایش ضریب امنیت در سطح بوستانها و در راستای رفاه و آسایش خانواده های محترم و زائرین و مسافرین گرامی بخصوص در ایام خاص سال و مناسبتها به اجرا در می آید . علاوه بر انجام رسالتهای نظارتی و حفاظتی از اموال عمومی در پارکها با ارتقاء سطح همکاری و مشارکت بین دستگاهی ، دستاوردهای مهمی را در جهت کاهش حداقلی جرائم و تخلفات ، نزاع ، سرقت و ناهنجاریهای اجتماعی در بوستانها به دنبال داشته است .
شهرداری قم به دنبال ایجاد محیطی امن و سالم با مشارکت شهروندان
مدیر کل پیشگیری و رفع تخلفات شهری افزود : واگذاری طرح انتظام بخشی بوستانها به موسسات خدمات حفاظتی و مراقبتی ناجا با هدف بهره گیری از توان بخش خصوصی و با بکاگیری 30نفر از پارکبانان خانم و آقا در راستای انتظام بخشی به 45 بوستان مهم و حساس شهری که زمینه ساز مشارکت موثر در جهت کشف جرائم و تخلفات و جلوگیری از رفتارهای نامتعارف در بوستانها و بالا بردن سطح امنیت و آسایش خانواده ها در بوستانها را به همراه داشته است .
وی در پایان افزود : یقینا مشارکت و همدلی دستگاههای استانی با انجام وظایف قانونی و همچنین رعایت حقوق شهروندی و ارتقاء سطح آگاهی عمومی و مشارکت مسئولانه مردم می تواند عامل موثر و مهم در ایجاد شهری ایمن ، سالم و عاری از تخلف باشد .
