به گزارش پردیسان آنلاین، آلودگی هوا یکی از معضلات اصلی در شهرهای بزرگ و صنعتی است که تأثیرات مخرب آن بر سلامت عمومی و محیط زیست غیر قابل انکار است، مدیریت شهری با برنامه‌ریزی‌های هدفمند و اقدامات کارآمد می‌تواند نقش مهمی در کاهش این پدیده ایفا می‌کند و تا حد زیادی کیفیت هوا را بهبود بخشد.
یکی از اقدامات کلیدی مدیریت شهری شهرها به‌ویژه کلان‌شهرها، توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کارآمد و پاک است که در این راستا ایجاد خطوط مترو، گسترش شبکه اتوبوس‌رانی و استفاده از اتوبوس‌های برقی یا گازسوز به کاهش استفاده از خودروهای شخصی و در نتیجه کاهش انتشار آلاینده‌ها کمک می‌کند.
طراحی مسیرهای ویژه برای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی نیز می‌تواند نقش مؤثری در ترغیب شهروندان به استفاده از شیوه‌های حمل‌ونقل سبز ایفا کندو بهبود کیفیت سوخت و کنترل انتشار آلاینده‌ها از دیگر اقدامات مؤثر است.
مدیریت شهری می‌تواند با همکاری دولت و سازمان‌های مرتبط، استانداردهای سوخت و خودروها را ارتقا دهد و خودروهای فرسوده را از چرخه حمل‌ونقل حذف کند. افزایش فضای سبز شهری نیز نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا دارد. از دیگر اقدامات مؤثر، آگاهی‌بخشی به شهروندان است. برگزاری کمپین‌های آموزشی درباره تأثیرات آلودگی هوا و نقش شهروندان در کاهش آن، می‌تواند تغییرات مثبتی در الگوی رفتاری جامعه ایجاد کند. تشویق مردم به استفاده از خودروهای اشتراکی، کاهش مصرف سوخت و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از دیگر برنامه‌های موفق مدیریت شهری در این زمینه است.
مدیریت شهری ششم اصفهان نیز تاکنون برای کاهش آلودگی هوای این کلان‌شهر که متأثر از عوامل مختلفی همچون احاطه صنایع آلاینده است، اقدامات مختلفی انجام داده است؛ به‌طوری که برای تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقلی اعتبارات ویژه‌ای هزینه کرده است.
در نهایت، استفاده از فناوری‌های نوین نظیر سیستم‌های پایش آنلاین کیفیت هوا و تحلیل داده‌ها می‌تواند به شناسایی مناطق پرخطر و اجرای سیاست‌های هدفمند کمک کند؛ ترکیب این اقدامات می‌تواند نه‌تنها به بهبود کیفیت هوا، بلکه به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان نیز منجر شود.
پایش مستمر آلاینده‌ها اولین اقدام برای مبارزه با آلودگی هوا
سعید ساکت، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به سنجش آلودگی هوا و آگاه‌سازی جامعه نسبت به میزان آلودگی هوا و ترکیب انواع آلاینده‌های موجود در هوا به خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار می‌کند: با توجه به هدف و ماهیت اصلی مرکز پایش کیفیت هوا، این مرکز به‌صورت آنلاین و به‌روز به سنجش پنج آلاینده اصلی) مونوکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد، دی‌اکسید نیتروژن، اوزون و ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵-۱۰ میکرون (با ۱۳ ایستگاه سنجش کیفیت هوا در نقاط مختلف شهر پرداخته است.
وی می‌افزاید: بر اساس چرخه کاهش آلودگی، اولین مرحله در بحث آلودگی هوا پایش مستمر و به‌روز آلاینده‌ها است، زیرا بدون شناخت اولیه در مورد میزان آلودگی و وضعیت شهر نمی‌توان تصمیمی مبنی بر کاهش آن گرفت، بنابراین بر اساس نیاز به تکمیل برخی از ایستگاه‌ها، همچنین تهیه Database کامل و تهیه شاخص‌های آماری مورد نیاز اقدامات زیر در سال گذشته انجام شده است.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان تصریح می‌کند: راه‌اندازی سامانه جدید پایش کیفیت هوا با قابلیت‌های متنوع، تجهیزات پایش آلودگی هوا (دو ایستگاه جدید سنجش کیفیت هوا شامل آنالایزرهای سنجش ذرات معلق یک میکرون، ۲.۵ میکرون و ۱۰ میکرون)، اضافه‌شدن یک آنالایزر سنجش مونوکسید کربن، یک آنالایزر سنجش اکسیدهای نیتروژن، دو آنالایزر سنجش دی‌اکسید گوگرد، چهار آنالایزر سنجش اوزون به مجموعه آنالایزرهای سنجش کیفیت هوا و چهار آنالایزر سنجش آلودگی صوتی خریداری شده و در حال نصب است.
ساکت خاطرنشان می‌کند: با توجه به شرایط جوی و پایداری هوا که در چند سال اخیر موجب به‌وجود آمدن شرایط اضطرار در شهر به‌ویژه در نیمه دوم سال شده است و نیاز به پیش‌بینی چند روزه وضعیت آلودگی هوا، این مرکز پروژه‌ای را با دانشگاه صنعتی اصفهان مبنی بر مدل‌سازی و پیش‌بینی آلودگی هوا تعریف کرده که در حال انعقاد قرارداد هستیم؛ این مهم می‌تواند مدیران و تصمیم‌گیران شهری را در برنامه‌ریزی برای روزهای بحرانی یاری رساند تا بتوانیم برنامه‌ریزی بهتری در راستای کاهش آلودگی هوا و جلوگیری از تشدید شرایط داشته باشیم.
وی ادامه می‌دهد: انجام پروژه پایش آلودگی هوا با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای نیز یکی از نیازهای این مرکز در زمینه پایش یکپارچه محدوده قانونی اصفهان و حومه آن و شناخت منابع آلاینده حاشیه شهر بوده که قرارداد این پروژه نیز با دانشگاه اصفهان در حال تنظیم است.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به جلب مشارکت متخصصان خارج از شهرداری برای ارائه راهکارهای کاهش آلودگی هوا تصریح می‌کند: در این زمینه، تلاش شده تا با استفاده از ظرفیت‌های ممکن، از توان فکری و فناورانه تمام نخبگان علاقه‌مند به موضوع کاهش آلودگی هوا استفاده شود و در همین زمینه در ابتدای سال ۱۴۰۱ فراخوانی برای شناسایی شرکت‌های توانمند دارای محصول مرتبط انجام و در ادامه پیشنهادهای دریافتی (چه از مسیر فراخوان، چه غیر آن) مورد بررسی قرار گرفت.
ساکت می‌افزاید: نانو افزودنی تولید شرکت ایلیا برای کاهش مصرف سوخت خودروهای دیزل، فیلتر رداکس برای کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی اتوبوس‌های دیزلی و فیلتر جذب دوده طراحی شده و با همکاری سازمان خدمات موتوری در مرحله آزمایش عملیاتی است.
وی اظهار می‌کند: همزمان با دعوت از تیم‌های تخصصی دانشگاه‌های بزرگ شهر اصفهان و ارائه ریز مطالعات ثبت شده سنجش آلودگی تمام ایستگاه‌های شهرداری از سال ۱۳۹۷ تاکنون، اهمیت موضوع کاهش آلودگی هوا و جدیت مدیریت شهری در این زمینه، تبیین شده و مطالبه‌ای مبنی بر هدایت پایان‌نامه‌های دانشجویی در این راستا مطرح شد.
ساکت می‌گوید: در کنار آن همکاری با بنیاد نخبگان برای پروژه به‌روزرسانی مطالعات سیاهه انتشار، همچنین سایر پروژه‌های مرتبط با آلودگی هوا انجام گرفت، در سال‌های قبل پروژه تولید نانو امولسیون (سوخت سبز) با محوریت مرکز پایش انجام و به نتایج مثبتی منجر شده بود که به‌دلیل تحریم‌های سال‌های اخیر، منتفی شد.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه معاینه فنی خودرو تصریح می‌کند: تجهیز و راه‌اندازی سه خط مکانیزه معاینه فنی موتورسیکلت تا سال ۱۴۰۱ شهر اصفهان بدون مرکز معاینه فنی موتورسیکلت برای انجام معاینه فنی موتورسیکلت در شهر اصفهان بودیم، تأثیر این اقدام کاهش آلاینده‌های ناشی از تردد موتورسیکلت در شهر اصفهان و انجام تکالیف قانونی واگذارشده است.
وی خاطرنشان می‌کند: مشارکت در راه‌اندازی یک مرکز معاینه فنی خودروهای سبک در محدوده خیابان امیرکبیر در سال ۱۴۰۱( محدوده خیابان امام خمینی و شمال غرب اصفهان فاقد مرکز معاینه فنی بود). تأثیر این اقدام ارتقای کمی و افزایش ظرفیت پذیرش به میزان ۳۰ هزار دستگاه خودرو در سال در دو شیفت کاری است.
ساکت با اشاره به انجام معاینه فنی خودروهای سبک، سنگین و نیمه‌سنگین و موتورسیکلت (۱۴۰۰ لغایت پایان شهریور ۱۴۰۳( ادامه می‌دهد: این موارد شامل ۵۸۹ هزار و ۵۳۶ دستگاه خودروی سبک، ۱۹ هزار و ۱۶۱ دستگاه خودروی سنگین و ۷۴۷۸ دستگاه موتورسیکلت است، تأثیر این اقدام، شناسایی و برطرف شدن ۱۱۷ هزار و ۱۵۵ خودرو سبک دارای نقص فنی و آلایندگی، ۶۸۶۴ خودرو سنگین دارای نقص فنی و آلایندگی و تجهیز و راه‌اندازی اتاق مانیتورینگ که منجر به افزایش نظارت بر مراکز معاینه فنی در راستای ارتقای کیفی خدمات معاینه فنی خودرو می‌شود.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان می‌گوید: با توجه به پیچیدگی بحث آلودگی هوا و تأثیر موارد بسیاری بر افزایش و کاهش آن از جمله (فعالیت روزافزون صنایع خرد و کلان در شهر، تردد خودروها، کیفیت سوخت، کیفیت خودروهای موجود، پایداری هوا، توپولوژی شهر اصفهان و وضعیت خشکسالی و آب و هوایی شهر)، همچنین انجام نشدن تکالیف و راهکارهای اصلی که منجر به کاهش آلودگی هوا می‌شود، همچنین شرایط اقتصادی کشور و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها موجب شده در شرایط فعلی قرار بگیریم.
وی تصریح می‌کند: به‌دلیل ارتقای کیفیت سوخت، کاهش در میزان دی‌اکسید گوگرد را شاهد هستیم، اما در رابطه با آلاینده‌هایی همچون ذرات معلق کمتر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون که به‌عنوان آلاینده اصلی شهر محسوب می‌شود، روند افزایشی را شاهد بوده‌ایم، به‌طوری که روزهای ناسالم تا پنجم آبان ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ با دو روز افزایش شرایط به نسبت بدتری را نشان داده است .(۱۳۴ روز هوای ناسالم در سال ۱۴۰۳ و ۱۳۲ روز هوای ناسالم در سال ۱۴۰۲).
ساکت تاکید می‌کند: نکته بسیار مهم این است که در سال‌های اخیر، فعالیت صنایع بزرگ اطراف اصفهان هیچ کاهشی نداشته، حتی طرح توسعه نیز داشته‌اند، تنها مورد کاهش مربوط به تعطیلی موقت تعدادی کارگاه‌های آجرپزی در پاییز و زمستان گذشته بوده است، همچنین، بنا بر آمار پلیس راهور، حداقل در یک سال و نیم اخیر، به‌طور متوسط هر ماه پنج هزار دستگاه خودروی جدید به‌طور خالص به خودروهای شهر اصفهان اضافه شده است، در نتیجه، منابع تولید آلودگی افزایش یافته و نمی‌توان انتظار خاصی در زمینه کاهش آلودگی هوا داشت.
به گزارش پردیسان آنلاین، مدیریت شهری باید با سیاست‌ها و برنامه‌های جامع، بهبود کیفیت هوا را هدف قرار دهد؛ این اقدامات می‌تواند شامل توسعه حمل‌ونقل عمومی پایدار، ترویج استفاده از وسایل نقلیه برقی، ایجاد فضاهای سبز بیشتر و اجرای برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی باشد، همچنین نظارت دقیق بر منابع آلاینده و تشویق صنایع به استفاده از فناوری‌های پاک نیز از دیگر راهکارهای ضروری در این زمینه است.
با توجه به اهمیت موضوع آلودگی هوا و تأثیرات آن بر زندگی روزمره شهروندان، ضروری است که تمام ذی‌نفعان با هم همکاری کنند تا بتوانند به یک محیط زیست سالم‌تر دست پیدا کنند و آینده‌ای پایدارتر برای نسل‌های آینده رقم بزنند.
