به گزارش پردیسان آنلاین، بیماری‌های عفونی تنفسی شامل مجموعه‌ای از بیماری‌ها هستند که توسط عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی دستگاه تنفسی ایجاد می‌شوند، این بیماری‌ها در فصول مختلف سال شیوع متفاوتی دارند و بعضی از آنها در فصول سرد سال بیشتر دیده می‌شوند، به عنوان مثال، ویروس آنفلوانزا و ویروس‌های کرونا در فصل پاییز و زمستان بیشترین شیوع را دارند و در مقابل، ویروس‌های دیگری مانند رینوویروس‌ها ممکن است در طول سال فعال باشند، اما در فصل بهار و پاییز بیشترین شیوع را داشته باشند.
یکی از ویروس‌های عفونی تنفسی که شیوع فصلی دارد، ویروس هموفیبریتیس محیطی () است، این ویروس عضو خانواده پارامیکسوویریده است و می‌تواند باعث عفونت‌های تنفسی در افراد شود، ویروس HMPV اغلب در فصل زمستان و بهار شیوع بیشتری دارد و می‌تواند علائمی مانند تب، سرفه، تنگی نفس و التهاب حنجره را ایجاد کند و این ویروس می‌تواند برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان و سالمندان، علائم شدیدتری به همراه داشته باشد و منجر به بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه شود.
ویروس HMPV یکی از ویروس‌های ایجاد کننده عفونت‌های تنفسی است که با توجه به گزارش شدن تعداد موارد ابتلای بالا به این ویروس در چین، منجر به نگرانی بسیاری افراد شده است و در بعضی شایعات، وجه تشابه HMPV با کووید ۱۹ مورد توجه قرار گرفته است، باید توجه داشت که ویروس HMPV و ویروس کرونا هر دو عفونت‌های تنفسی ایجاد می‌کنند، اما کرونا، شدت و شیوع بالاتری نسبت به ویروس HMPV دارد و عفونت با این ویروس می‌تواند منجر به بیماری‌های شدیدتری مانند سندرم تنفسی حاد شدید (ARDS) و نارسایی چندعضوی شود، اما در مقابل، عفونت با ویروس HMPV به شکل بیماری‌های خفیف تا متوسط تنفسی بروز می‌کند و علائمی مشابه با سرماخوردگی دارد.
پیشگیری از عفونت‌های تنفسی از جمله HMPV، با رعایت اصول بهداشتی مانند شستن دست‌ها، استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی امکان‌پذیر است و درمان عفونت‌های HMPV شامل اقدامات حمایتی مانند استراحت، مصرف مایعات کافی و استفاده از داروهای تب‌بر و ضد التهاب می‌شود و بنابر اعلام وزارت بهداشت، به منظور رصد و پایش ویروس‌های در گردش بیماری‌های حاد تنفسی، دیده‌وری «مولتی‌پلکس» دانشگاه‌های علوم‌پزشکی تهران، ایران، هرمزگان و شهید بهشتی از مرداد سال ۱۴۰۲ آغاز شده است و در دی سال جاری، ۱۱۹ نمونه از نظر ۲۱ ویروس، تحت آزمایش قرار گرفت.
نتایج نشان‌دهنده این است که ویروس‌های آنفلوانزا با ۲۱ درصد در رأس ویروس‌های در گردش قرار دارند و پس از آن، ویروس‌های خانواده کرونا ویروس با ۶.۷ درصد در جایگاه دوم و RSV با ۵.۹ درصد در رتبه سوم قرار دارند و رینوویروس‌ها نیز با ۵ درصد، جایگاه چهارم ویروس‌های تنفسی در گردش را از آن خود کرده است.
با توجه به نگرانی‌های ایجاد شده درباره ویروس HMPV و شایعات مطرح شده در این‌باره و کاهش ایمنی افراد در مواجهه با ویروس‌ها، با آمیتیس رمضانی، استاد بیماری‌های عفونی، دبیر انجمن متخصصان عفونی کشور، مدیرگروه تحقیقات بالینی انستیتو پاستور ایران و رئیس شبکه بیماری‌های بازپدید و نوپدید کشور گفت‌وگویی داشتیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
پردیسان آنلاین: ویروس HMPV در گروه کدام ویروس‌ها قرار می‌گیرد و وجه تشابهی با سایر بیماری‌ها مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی دارد؟
رمضانی: ویروس HMPV جزو گروه بیماری‌هایی است که علائمی مشابه با سرماخوردگی دارند و از نظر خانواده ویروسی، در کلاسی قرار می‌گیرد که ویروس سن‌سیشیال تنفسی (RSV) جای دارد، این ویروس به طور معمول در اواخر زمستان و اوایل بهار شایع می‌شود و از نظر الگوی انتشار ویروس، با ویروس‌هایی مانند آنفلوانزا مشابه است.
در واقع ویروس HMPV با بیماری‌هایی مانند آنفلوانزا شایع می‌شود و همزمان با آنها در جوامع در گردش خواهد بود، همچنین علائم این ویروس با سرماخوردگی مشابه است، اما گاهی اوقات نیز می‌تواند مشابه با آنفلوانزا باشد.
پردیسان آنلاین: ابتلاء به ویروس HMPV چه علائمی دارد و کدام افراد در برابر HMPV جزو گروه‌های آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند؟
رمضانی: علائم این ویروس اذیت کننده نیست و در بسیاری اوقات افراد ابتلاء به HMPV را به عنوان سرماخوردگی ساده در نظر می‌گیرند و به پزشک مراجعه نمی‌کنند، به طور معمول علائم ابتلاء به این ویروس شامل گرفتگی بینی، سرفه و عطسه است و احتمال دارد افراد علائمی از جمله سردرد را نیز تجربه کنند.
بیشتر افراد در صورت ابتلاء به HMPV، با علائم سرماخوردگی مواجه می‌شوند و تنها در گروه‌های خاص مانند کودکان و افراد کمتر از ۱۴ سال، افراد سالمند و افراد دارای سیستم ایمنی تضعیف شده، این بیماری ممکن است علائم شدیدتری داشته باشد.
هرچه سن افراد کمتر باشد، علائم ابتلاء به HMPV ممکن است شدیدتر باشد، چراکه احتمال مواجهه کودکان با این ویروس به دلیل سن آنها کمتر است و احتمال دارد که بدن آنها به این ویروس ایمنی نداشته باشد.
علائم شدیدتر این ویروس در صورت درگیر کردن برونش و ریه، شامل علائم برونشیت و درگیر شدن گوش می‌شود، اما در حالت طبیعی و در افراد با شرایط معمول، این ویروس عارضه‌ای ندارد.
پردیسان آنلاین: می‌توان انتظار داشت که ویروس HMPV شرایطی مشابه با همه‌گیری بیماری کرونا ایجاد کند؟
رمضانی: ویروس HMPV، ویروسی جدید نیست و این موضوع مهم‌ترین نکته‌ای است که باید به آن توجه شود، این نکته در مقایسه ویروس HMPV با کووید ۱۹ از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه کووید ۱۹، ویروسی ناشناخته بود و در سراسر جهان هیچ‌گاه با این ویروس مواجه نشده بودیم.
علاوه بر ناشناخته بودن کووید ۱۹، بدن افراد به این ویروس ایمنی نداشت و سرعت گسترش کووید ۱۹ بالا بود، با توجه به اینکه بدن هیچ فردی در برابر این ویروس ایمنی نداشت، افراد در معرض ابتلاء به کووید ۱۹ قرار می‌گرفتند، میزان ابتلاء به این ویروس بسیار زیاد بود و شاهد ایجاد پاندمی این ویروس بودیم.
ویروس HMPV، ویروس جدیدی نیست و بسیاری از افراد نیست به این ویروس ایمنی دارند، حداقل ۶۰ سال است که این ویروس در جوامع مختلف در گردش است و حدود ۲۰ سال (از سال ۲۰۰۱) است که از نظر تشخیصی، شناسایی شده است.
پردیسان آنلاین: حساسیت ایجاد شده در روند تشخیص ویروس‌ها چه علتی دارد؟
رمضانی: در حال حاضر نیز کیت‌های تشخیصی و تست‌های شناسایی مولکولی ویروس HMPV در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران در دسترس است و یکی از دلایل اهمیتی که به شناسایی این ویروس و سایر ویروس‌ها داده می‌شود، حساسیت بالای ایجاد شده پس از کووید ۱۹ است.
با توجه به حساسیت ایجاد شده پس از اپیدمی کرونا، پایش، رصد و شناسایی ویروس‌های در گردش، توجه به تغییرات ژنومی ویروس‌ها و جهش‌ها، از اهمیت بالایی برخوردار است و اکنون تست‌های پیشرفته‌تری برای شناسایی ویروس‌ها وجود دارد.
پردیسان آنلاین: مورد ابتلای شدید به ویروس HMPV در کشور گزارش شده است؟
رمضانی: این ویروس در کشورها وجود دارد و ویروس HMPV سال گذشته نیز در کشور شناسایی شده بود، در واقع این ویروس در تمام کشورها وجود دارد، اما با توجه به اینکه علائم شدیدی ایجاد نکرده است، برخی افراد حتی به پزشک نیز مراجعه نکرده‌اند.
بسیاری از افراد که بیماری خود را سرماخوردگی می‌دانند، ممکن است به HMPV مبتلا شده باشند که با اقدامات حمایتی و درمان در منزل و استراحت، بهبود می‌یابند و تاکنون موردی از ابتلای شدید به این ویروس در کشور شناسایی نشده است.
پردیسان آنلاین: طغیان HMPV در کشور چین چه علتی دارد؟
رمضانی: با توجه به اینکه طغیان این ویروس در برخی کشورها وجود دارد، ممکن است رفت‌وآمد مسافران به کشور، میزان ابتلاء به این ویروس را افزایش دهد، اما جای نگرانی وجود ندارد و در کشور چین نیز موارد ابتلاء، کاهشی شده است.
البته باید در نظر داشت که کشورهایی مانند چین در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ نیز سیاست کووید صفر را دنبال می‌کردند و با شناسایی یک بیمار کرونا، تمام افراد را قرنطینه می‌کردند که این موضوع باعث می‌شود ایمنی افراد در این کشورها در برابر ویروس‌ها نسبت به سایر کشورها، کمتر باشد.
پردیسان آنلاین: کاهش ایمنی جمعی در برابر ویروس‌ها و روند افزایشی موارد ابتلاء به بیماری‌ها چه ارتباطی با یکدیگر دارد و چه توصیه‌های بهداشتی باید جدی گرفته شود؟
رمضانی: پس از شرایط اضطراری کووید ۱۹ و کنار رفتن رعایت‌های بهداشتی، با موج شدید آنفلوانزا مواجه شدیم، چراکه در طول همه‌گیری کووید ۱۹، ایمنی جمعی جامعه بسیار کاهش یافته بود و با توجه به کاهش ایمنی افراد، موارد ابتلاء به آنفلوانزا افزایشی شد و وسعت بیماری بیشتر بود.
در واقع هرچه تماس افراد با ویروس‌های در حال گردش در جامعه کمتر باشد، انتظار می‌رود که ایمنی افراد در برابر ویروس‌ها کمتر شود و میزان ابتلاء به بعضی ویروس‌ها روند افزایشی داشته باشند.
باید در نظر داشت که در فصول سرد سال، بسیاری از ویروس‌های تنفسی شایع هستند؛ آنفلوانزا معضل اصلی از اواخر آذر و دی‌ماه بود که اکنون موارد ابتلاء به این بیماری، روند کاهشی را طی کرده است.
برای گروه‌های پرخطر از جمله کودکان، سالمندان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، بیشتر در معرض عفونت‌های تنفسی قرار می‌گیرند و باید توصیه‌های بهداشتی را جدی‌تر بگیرند، از قرارگیری در فضای بسته تا حد امکان پرهیز کنند، شست‌وشوی دست‌ها را جدی بگیرند و در فضاهای بسته، از ماسک استفاده کنند.
