به گزارش پردیسان آنلاین، پارک‌های موضوعی به مجموعه‌های تفریحی و گردشگری گفته می‌شود که بر اساس یک موضوع خاص طراحی شده است و فضای آن‌ها را به گونه‌ای ساخته‌اند که بازدیدکنندگان را در داستانی منحصربه‌فرد غوطه‌ور کند؛ از قلعه‌های افسانه‌ای گرفته تا دنیای آینده‌نگرانه، هر پارک داستان خاص خود را دارد که در جزئیات معماری، لباس کارکنان و حتی موسیقی پس‌زمینه منعکس می‌شود.
یکی از مهمترین ویژگی‌های پارک‌های موضوعی، جاذبه‌های تعاملی و سواری‌های هیجان‌انگیز آن‌ها است؛ این جاذبه‌ها بیشتر از تکنولوژی‌های پیشرفته همچون واقعیت مجازی و جلوه‌های ویژه استفاده می‌کند تا حس واقعی بودن را به اوج برساند؛ به‌عنوان مثال در بعضی پارک‌ها می‌توانید وارد دنیای فیلم‌های محبوب شوید و تجربه‌ای نزدیک به حضور در صحنه‌های فیلم داشته باشید.
پارک‌های موضوعی نه‌تنها برای سرگرمی، بلکه برای آموزش نیز طراحی می‌شود؛ بسیاری از این پارک‌ها بخش‌هایی دارد که بازدیدکنندگان به‌ویژه کودکان، می‌توانند به شیوه‌ای جذاب درباره تاریخ، علم و فرهنگ بیاموزند؛ نمونه‌هایی همچون پارک‌های دایناسوری یا فضاپیماهای آموزشی، یادگیری را با سرگرمی ترکیب کرده‌اند.
علاوه بر جاذبه‌های دیدنی، تجربه غذا و خرید در پارک‌های موضوعی نیز بسیار متفاوت است؛ رستوران‌ها و فروشگاه‌ها به شکل داستان‌محور طراحی شده‌اند و غذاهایی متناسب با تم پارک ارائه می‌دهند؛ به‌عنوان مثال در پارک‌های با طرح قرون وسطایی، غذاهایی به سبک جشن‌های آن دوران سرو می‌شود که حس حضور در گذشته را تقویت می‌کند.
پارک‌های موضوعی به‌عنوان مقاصدی مناسب برای خانواده‌ها شناخته می‌شود؛ فضاهای ایمن، برنامه‌های سرگرم‌کننده برای تمام سنین و تجربه‌ای مشترک از شادی، آن‌ها را به انتخابی ایده‌آل برای تعطیلات خانوادگی تبدیل کرده است؛ این پارک‌ها با ارائه تجربه‌های منحصربه‌فرد و طراحی‌های خلاقانه می‌تواند مقصدی جذاب برای شهروندان هر شهری باشد.
پارک‌هایی همچون «لگولند دانمارک» با ترکیب دنیای لگو و سواری‌های هیجان‌انگیز، تجربه‌ای متفاوت را برای کودکان فراهم می‌کند؛ این پارک‌ها با طراحی دنیای کوچک لگویی، از جمله برج ایفل و ماجراهای نینجاها، فضایی خیال‌انگیز و آموزنده را ایجاد کرده است، همچنین هتل‌های موضوعی داخل پارک، تجربه غوطه‌ور شدن کامل در داستان‌های این دنیا را برای بازدیدکنندگان تکمیل می‌کند.
امروزه در سراسر دنیا کشورهای مختلفی از جمله ایران، با توجه به نیازهای مردم به تفریح و گذراندن اوقات فراعت، اقدام به احداث پارک‌های موضوعی و تفرجگاه‌های بزرگ شده است که امروزه نقش بسیار مهمی را در صنعت گردشگری و اکو توریسم دارد؛ این پارک‌ها علاوه بر لذت و تفریح برای تمام افراد جامعه می‌تواند جنبه آموزشی نیز داشته باشد و به اقتصاد کشور کمک کند، از این‌رو شایسته است که با بررسی طراحان و برنامه ریزان و با مشارکت مردمی با اهداف کلی و بر اساس دیدگاه‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، تفریحی، بهداشتی و اقتصادی به‌عنوان یک بستر مناسب برای افزایش سطح کیفی به‌صورت جامع مورد بررسی و مطالعه قرار دهیم تا برنامه‌ریزی و طراحی این پارک‌های موضوعی و تفرجگاه علاوه بر تفریح و آموزش زمینه‌ساز حس اعتماد به نفس، شکوفایی و بالندگی در جامعه شود.
شهرها، از جمله عمده‌ترین زمینه‌ها برای عرضه و تقاضای مظاهر نوین هستند و فشار وارد کردن به آن‌ها، فشاری است که به تمام جوانب فرهنگی، هنری، اجتماعی، تاریخی، علمی و نگرش زندگی جمعی وارد می‌شود، بنابراین آنچه که می‌تواند از آثار مخرب این فشارها بکاهد، کاربرد برنامه‌ریزی و طراحی فضاهای شهری بر اساس ادراک الگوها و فرایند فضاهای حمایت کننده از موضوعات فرهنگی، علمی و تاریخی و طراحی‌های حامی محیط زیست و مظاهر و آرایه‌های فرهنگی و عناصر هویت بخش به فضاهای شهری است.
ایمنی به‌عنوان مهمترین شاخص کیفیت در پارک‌های موضوعی، نقشی اساسی در جذب مخاطبان ایفا می‌کند؛ این پارک‌ها با ترکیبی از وسایل بازی متنوع، نمایش‌های زنده، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها، محیطی پویا و سرشار از تنوع ایجاد می‌کنند؛ از ویژگی‌های بارز پارک‌های موضوعی، توانایی آن‌ها در برانگیختن تخیل، انتقال حس شوق و نشاط اجتماعی و ارائه محتوای آموزشی به‌صورت غیرمستقیم است؛ بازدیدکنندگان در این فضاها، گذشته، حال و آینده را به شکل هم‌زمان تجربه می‌کنند و در فضایی تخیلی، اما مبتنی بر واقعیت قرار می‌گیرند.
تأثیر اقتصادی پارک‌های موضوعی نیز قابل‌توجه است؛ این مراکز تفریحی با جذب میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی، می‌توانند به رونق صنعت گردشگری، افزایش درآمدهای مالیاتی و ایجاد فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم منجر شوند، علاوه بر آن می‌توانند به‌عنوان پیشران توسعه شهری عمل و چهره مقصدهای گردشگری را دگرگون کنند؛ سرمایه‌گذاری در این حوزه، نیازمند مطالعات دقیق، شناخت کامل از نیازهای بازار و برنامه‌ریزی‌های جامع برای تأمین مالی و اجرای پروژه است.
موفقیت در توسعه پارک‌های موضوعی، نیازمند الهام‌گیری از الگوهای موفق جهانی و بومی‌سازی خلاقانه آن‌ها است؛ طراحی این پارک‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که تمام عناصر آن، از تم اصلی تا جزئی‌ترین فضاها، با موضوع انتخاب‌شده هماهنگی داشته باشد.
توسعه زیرساخت‌ها و ارائه خدمات باکیفیت، از دیگر عوامل کلیدی در موفقیت این پروژه‌ها محسوب می‌شود؛ تلفیق جذابیت‌های بصری، خلاقیت‌های هنری و فناوری‌های نوین در کنار توجه به نیازهای بازدیدکنندگان، می‌تواند پارک‌های موضوعی را به کانون‌های مهم گردشگری و فرهنگی تبدیل کند.
لزوم ایجاد بازیکده‌های شبانه در شهر اصفهان
مهدی بقایی، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان در این‌باره به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: در سال‌های گذشته شهرداری اصفهان به ایجاد پارک‌های موضوعی پرداخته است؛ پارک‌هایی نظیر پارک علمی، پارک صوت، پارک حروف و اوریگامی از جمله پروژه‌هایی است که در راستای ایجاد فضاهای تفریحی و آموزشی طراحی و اجرا شده‌اند و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
وی می‌افزاید: در مسیر توسعه فضاهای تفریحی، گام جدیدی برداشته‌ایم که فراتر از پارک‌های موضوعی متداول است و با عنوان «بازیکده‌های شب» معرفی شده است؛ یکی از نمونه‌های این طرح، بازیکده نور است که به‌تازگی ایجاد شده و هدف آن، فراهم آوردن فضای تفریحی مناسب برای خانواده‌ها و نوجوانان، به‌ویژه در ساعات شب است.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان با بیان اینکه در سال‌های اخیر، بعضی بازیکده‌های خاص همچون پیک‌بال، میز فوتبال، بازی‌های نشانه‌گیری و پینگ‌پنگ‌های ویژه به فضای شهری اضافه شده است، عنوان می‌کند: این بازی‌ها اغلب با رویکرد ورزشی طراحی شده و مناسب گروه سنی نوجوانان است؛ این اقدام در راستای پر کردن خلأ تفریحی برای این رده سنی بود، چرا که پیش‌تر بازی‌های شهری اغلب برای خردسالان تعریف شده بود.
بقایی با اشاره به اینکه پروژه‌هایی همچون «باغ گل رز نوری» در ناژوان و «کوه نور صفه» در راستای توجه به پارک‌های موضوعی اجرا شده است، ادامه می‌دهد: م» دل اجرایی ما در زیباسازی شهری به این شکل است که هر سال یک بازیکده جدید طراحی و هم‌زمان با ایام نوروز در معرض استفاده عموم قرار داده می‌شود؛ آیتم‌هایی که با استقبال بیشتری از سوی شهروندان مواجه شود، در سال‌های بعد به‌صورت گسترده در مناطق مختلف شهر تکثیر خواهند شد.
وی اضافه می‌کند: سال جاری نیز یک بازیکده نور با ۱۵ آیتم متنوع طراحی شده است که به‌زودی در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت؛ هدف از اجرای این طرح، پاسخ به نیازهای تفریحی خانواده‌ها و ایجاد فضاهای نشاط‌آور در ساعات شبانه، به‌ویژه در شب‌های تابستانی اصفهان است که سنت پارک‌گردی شبانه در میان شهروندان رواج دارد.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان می‌گوید: این پروژه هم‌اکنون طراحی و ساخته شده و آماده بهره‌برداری است؛ به‌محض اجرای آزمایشی آن، گزارش کاملی از میزان استقبال و جذاب‌ترین آیتم‌ها ارائه خواهیم کرد تا بتوانیم برای سال آینده، این طرح را به شکل گسترده‌تری در مناطق مختلف شهر توسعه دهیم.
لزوم توجه به اقلیم و فرهنگ محلی در طراحی پارک‌های موضوعی
علی‌اکبر سالاری‌پور، استادیار گروه شهرسازی در این‌باره به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: با توجه به اهمیت نقش و جایگاه مدیریت کلان‌شهری در ایجاد بستری مناسب و امن در راستای توسعه اقتصادی شهر، افزایش میزان مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و افزایش سرانه رشد اقتصادی محلات، انجام فعالیت‌های عمرانی که البته باید با نگاه به تاریخ و فرهنگ جامعه هدف انجام شود، بسیار مهم و حیاتی است.
وی با بیان اینکه ایجاد پارک‌های موضوعی یکی از راهکارهای جدید به‌شمار می‌رود، می‌افزاید: در سرتاسر جهان پارک‌های موضوعی با توجه به رویکرد آن‌ها به دسته‌های متفاوتی همچون تفریحی، نوستالژی، تاریخی و به‌ویژه برای کودکان طراحی می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد که با کمک آن‌ها می‌توان مفاهیمی همچون معرفی آثار هنری، آداب و رسوم بومی یک شهر یا کشور، معرفی و تبلیغ یک شرکت یا آموزش مسائل اخلاقی و اصول شهروندی را به سادگی به بازدید کنندگان نشان داد.
استادیار گروه شهرسازی با بیان اینکه رشد و توسعه پارک‌های موضوعی تحت تأثیر مستقیم محصولات و ابتکارات جدید و تجربیات جدید بازدید کنندگان است، گفت: امروزه رشد و پیشرفت تکنولوژی موجب گسترش این گونه پارک‌ها در جهان شده است؛ از جمله مهمترین این پارک‌ها می‌توان به «دیزنی‌لند» و پارک «هری پاتر» در آمریکا، پارک «چالزدیکنز در انگلستان» و «بالیود پارک در امارات» اشاره کرد.
سالاری‌پور خاطرنشان می‌کند: در برنامه‌ریزی پارک‌های موضوعی توجه به بخش خصوصی و همراهی بخش عمومی بسیار مهم است؛ در این میان چند سالی است که مدیریت شهری اصفهان نیز گام‌های مؤثری را در این راستا برداشته است که می‌توان به احداث موفقیت‌آمیز شهر رویاها، آکواریوم، باغ پرندگان و خزندگان در اصفهان یا پارک ژوراسیک در تهران و پارک پروفسور بازیما در مشهد اشاره کرد.
وی تصریح می‌کند: هرچند در هزارتوی ذهن مدیران و پدیدآورندگان این مکان‌های دیدنی و جذاب دنیایی از اهداف و مقاصد مادی و معنوی نهفته است، اما در نهایت غایت تمام آن‌ها جذب گردشگر و القای حس شادی در آن‌ها است.
استادیار گروه شهرسازی خاطرنشان می‌کند: جهت‌گیری توسعه پارک‌های موضوعی در شهرها به سمت کوچک‌سازی است که عملی‌تر و دستیابی به موفقیت آن آسان‌تر است؛ هرچند پارک‌های موضوعی کوچک از نظر محتوای پارک کمتر غنی است، اما نیاز به سرمایه‌گذاری کمتر دارد و دوره ساخت کوتاه‌تری را نسبت به پاک‌های بزرگ دارا است.
سالاری‌پور ادامه می‌دهد: کوچک‌سازی پارک‌های موضوعی به‌معنای کاهش ظرفیت معنایی موضوع نیست، بنابراین برای بهبود کاربرد آن هنوز کاوش عمیق مضامین مورد نیاز است؛ بیشتر ساخت‌وسازهای فضاهای شهری با محدودیت‌های سرمایه، مقیاس، نوع امکانات و سطح فنی روبه‌رو است، بنابراین لازم است از منابع غنی در فرهنگ محلی استفاده کامل شود.
وی می‌گوید: احداث پارک‌های موضوعی با رعایت اولویت‌ها هم‌زمان می‌تواند به مدیریت بهینه منابع شهر و موفقیت روزافزون در حوزه توسعه خلاق شهری منجر شود، بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از احداث پارک‌های موضوعی با رویکرد خلاق نسبت به کاربست معیارهای تحقیق‌های صورت گرفته با توجه به ابعاد محیط زمینه اقدام شود، چراکه اقتصاد یکی از مؤلفه‌های مهم در پارک‌های موضوعی است که رابطه تنگاتنگ با سه مؤلفه محیط و منظر، برندسازی مکان و سلامت دارد.
استادیار گروه شهرسازی با بیان اینکه درباره مؤلفه محیط و منظر باید به این نکته اشاره کرد که دقت در شرایط محیطی و اقلیم محل طرح از جمله بافت تاریخی فرهنگی و گردشگری با توجه به معیارهای مد نظر بسیار حائز اهمیت است، همچنین استفاده از مصالح منطبق با اقلیم و فرهنگ یکی از زیر معیارهای مهمی است که بر آن تاکید می‌شود، ادامه می‌دهد: رعایت شاخص‌هایی همچون مبلمان و فضای عمومی همچون فضای بازی کودکان ایجاد فضاهای شاد و خاطره‌انگیز با انتخاب درست نور و رنگ در طراحی که می‌تواند با تلفیق از نورپردازی مناسب در شب همراه باشد بسیار مهم و اثربخش است.
سالاری‌پور بیان می‌کند: درباره مؤلفه برندسازی نیز باید تاکید کنم در برندسازی مکان ایجاد امنیت محیطی در فضای پاک شاخصی است که در ایجاد احساس آرامش و رضایتمندی در بازدیدکنندگان مؤثر است، در این راستا نورپردازی در شب علاوه بر ایجاد زیبایی و لطافت به تقویت احساس امنیت و آرامش منجر می‌شود.
وی می‌افزاید: درباره مؤلفه سلامت که یکی از مهمترین ویژگی‌های پارک‌های موضوعی به‌شمار می‌رود، توجه به این موضوع بسیار حائز اهمیت است که با رعایت شاخص‌ها و معیارهای بهداشتی چه در زمان طراحی و ساخت و چه در زمان بهره‌برداری می‌تواند در موفقیت طرح بسیار مؤثر باشد، بنابراین فضاهای باز و بسته باید به گونه‌ای طراحی شود که در تمام فصول امکان بهره‌برداری فراهم باشد و امکان دسترسی مناسب توسط افراد سالمند و ناتوان به میزان رضایتمندی گردشگران می‌افزاید.
به گزارش پردیسان آنلاین، مدیریت مؤثر پارک‌های موضوعی شامل جنبه کلیدی از جمله مدیریت عملیات، تجربه مشتری، نوآوری و ارزیابی عملکرد است که باید مورد توجه مدیران و بهره‌برداران این قبیل پارک‌ها قرار گیرند و برای هر یک از آن‌ها طرح یا برنامه مدون و عملیاتی داشته باشند.
با توجه به روند رو به رشد صنعت گردشگری و تقاضای روزافزون مردم برای تفریحات خانوادگی، سرمایه‌گذاری در پارک‌های موضوعی فرصت مناسب و جذابی برای سرمایه‌گذاری است، اما با وجود این جذابیت‌ها، سرمایه‌گذاران در کشورهای در حال توسعه و کشوری همچون ایران باید با شناخت کافی، توجه به شرایط اقتصادی، وضعیت بازار و نوسان‌های آن و جو سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر کشور و در نظر گرفتن تمام جنبه‌ها و ملاحظات لازم، پای در این عرصه بگذارند تا سرمایه‌گذاری و کارآفرینی موفق و هوشمندانه را در این قبیل تأسیسات و فضاهای تفریحی، سرگرمی و گردشگری نیز تجربه کنند.
