پردیسان آنلاین | «احمد سلمان رشدی» در خانواده‌ای مسلمان در هند به دنیا آمد، در ۱۳ سالگی به انگلستان مهاجرت کرد و تبعه انگلستان شد. سلمان رشدی که تا پیش از انتشار کتاب «آیات شیطانی» ۴ رمان و ۲ فیلمنامه منتشر کرده بود، عضو هیئت انستیتو فیلم انگلستان، عضو هیئت مشاورین انستیتو هنرهای معاصر و عضو انجمن سلطنتی ادبیات انگلستان است. رشدی اولین بار با نوشتن کتاب «بچه‌های نیمه‌شب» به شهرت رسید و جایزه بوکر را دریافت کرد. داستان‌های سلمان رشدی اغلب در سبک رئالیسم جادویی نوشته شده‌اند که گونه‌ای مبتنی بر حضور شخصیت‌ها و رخدادهای غیرواقعی در بستر واقعیت است.

فتوای امام خمینی، پایان زندگی رشدی

سال ۶۷ سلمان رشدی با کتابش، یک بار دیگر در ایران خبرساز شد. این بار اما، صحبت از کتابی بود که سراسر آن اهانت به پیامبر اسلام(ص) بود. کتاب توهین‌آمیز و ضداسلامی «آیات شیطانی» علاوه بر آنکه اعتراضات فراوانی در سراسر جهان برانگیخت، به زندگی آرام سلمان رشدی نیز پایان داد. یکی از درونمایه‌های اصلی داستان آیات شیطانی مبتنی بر افسانه دروغین «غرانیق» است که در برخی کتب از جمله تاریخ طبری ذکر شده و مسلمانان در طول تاریخ همواره آن را دروغین خوانده‌اند.

کمتر از یک ماه پس از انتشار آیات شیطانی، ورود و فروش آن در هند ممنوع شد. کشورهای بنگلادش، سودان، آفریقای جنوبی و سریلانکا نیز انتشار آن را ممنوع اعلام کردند.

اما این همه ماجرای اعتراض به نویسنده این کتاب سخیف و موهن نبود. امام خمینی رحمهالله‌علیه در ۲۵ بهمن ۱۳۶۷ بی آنکه نامی از نویسنده «آیات شیطانی» ببرند، فتوای ارتداد و اعدام سلمان رشدی و ناشران مطلع از آن را صادر فرمودند: «مولف کتاب آیات شیطانی که علیه اسلام و پیامبر و قرآن تنظیم و چاپ و منتشر شده است، همچنین ناشرین مطلع از محتوای آن محکوم به اعدام می‌باشند.»

در پیام امام(ره) همچنین تاکید شده بود: «از مسلمانان غیور می‌خواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعا آن‌ها را اعدام نمایند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر کس در این راه کشته شود شهید است ان‌شاءالله.»

صدور فتوای اعدام سلمان رشدی، زندگی او را وارونه ساخت و با اعلام آمادگی مسلمانان نقاط مختلف جهان، وزارت کشور انگلستان مسئولیت حفاظت از جان سلمان رشدی را بر عهده گرفت.

خدمتکاری که مصطفی مازح را لو داد

فتوای امام(ره) بازتاب‌های رسانه‌ای بسیار یافت و اقدامات بسیاری در عمل به این فتوا انجام شد. «مصطفی محمود مازح»، جوان لبنانی‌الاصل که تبعه فرانسه هم بود، را می‌توان اولین کسی دانست که برای اجرای این فتوا تلاش کرد و در ۱۴ مرداد ۱۳۶۸ یعنی کمی بیش از ۶ ماه پس از صدور فتوای امام خمینی رحمهالله‌علیه، به محل اختفای سلمان رشدی وارد می‌شود.

مصطفی با شناسایی هتل محل اقامت سلمان رشدی، قصد اقامت ۴ روزه در آن هتل می‌کند. در روز سوم پس از آن‌که از یک زن خدمتکار درباره رفت و آمدهای سلمان رشدی سوالاتی می‌کند، مورد سوءظن قرار می‌گیرد و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی انگلستان وارد هتل می‌شوند. او گرچه به دلیل انفجار زودهنگام بمب موفق به اجرای فرمان امام نشد، اما آغازگر حرکتی در جهت مبارزه همه جانبه مسلمانان جهان با توهین به اسلام و پیامبر عظیم‌الشان آن شد و سبب شد تا موج ممنوعیت انتشار آیات شیطانی، کشورهای دیگری همچون کنیا، تایلند، تانزانیا، اندونزی، سنگاپور و حتی ونزوئلا را هم دربربگیرد.

جوانی ۲۲ ساله که شیفته امام خمینی بود

مصطفی محمود مازح چند بار به ایران سفر کرده بود و به امام خمینی رحمهالله‌علیه عشق می‌ورزید. وصیت‌نامه مازح به خوبی می‌تواند این شیفتگی و شیدایی را نشان دهد: «هرگز روزهای مقدس زندگی با تو را فراموش نخواهیم کرد. دستورات تو را در هر زمان و مکان اجرا خواهیم کرد. شجاعت تو در برابر دشمنان را همیشه به یاد خواهیم آورد. در روز برگزاری نماز در قدس شریف، تو را به یاد مردم جهان خواهیم آورد.»

مصطفی، آن‌چنان که از سنگ قبر او پیداست، یک روز پس از شهادت ۲۲ ساله می‌شده است. خانواده او پس از ۸ ماه تلاش و پیگیری توانستند پیکر او را از انگلستان به خاک لبنان منتقل کنند. مصطفی در سال ۱۳۶۹ شمسی و مصادف با دوم ماه مبارک رمضان در یکی از روستاهای جنوب لبنان در حالی به خاک سپرده شد که پیش از شهادت با دختری از اهالی جبل عامل عقد ازدواج بسته بود؛ عقدی که تنها ۱۵ روز طول کشید و هیچ گاه به ازدواج نینجامید.

محمود حسین مازح، پدر مصطفی که خود در روستای «طیرفلسین» در جنوب لبنان متولد شده، می‌گوید که برای تجارت ساکن آفریقا بوده و مصطفی در «گینه کوناکری» متولد شده است. مصطفی ۵ برادر و ۲ خواهر داشته و آخرین فرزند خانواده بوده است.

ناشرانی که به سزای کارشان رسیدند

در راستای اجرای حکم امام خمینی درباره همه کسانی که دستی در انتشار این کتاب داشته‌اند، در سال ۱۹۹۱ میلادی، هیتوشی ایگاریشی مترجم ژاپنی آیات شیطانی در توکیو با ضربات چاقو کشته شد. مترجم ایتالیایی کتاب هم در میلان مورد حمله قرار گرفت. ناشر نروژی کتاب، در سال ۱۹۹۳ مورد حمله قرار گرفت.

«عزیز نسین» مترجم ترکی کتاب در هتلی در شهر سیواس ترکیه مورد حمله قرار گرفت اما توانست از هتل فرار کند. سردبیر مجله خلق چاپ سلیمانیه که بخشی از ترجمه کردی این کتاب را در سال ۲۰۱۰ منتشر کرد، هدف حمله مسلحانه قرار گرفت. برمک بهداد، مترجم کردی کتاب هم به طور پنهانی زندگی می‌کند؛ چرا که علاوه بر فتوای امام خمینی رحمهالله‌علیه، برخی از روحانیون سلیمانیه و اربیل، حکم قتل وی را صادر کرده‌اند.

حتی اگر زاهد زمان شود …

پس از صدور فرمان امام مبنی بر وجوب قتل سلمان رشدی، به تدریج شایعاتی به گوش رسید که حاکی از لغو حکم اعدام در صورت عذرخواهی او بود. امام خمینی رحمهالله‌علیه در واکنش به اینگونه شایعات در ۲۹ بهمن ۱۳۶۷ پیامی صادر و تاکید فرمودند: «سلمان رشدی اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال و تمامی همّ خود را به کار گیرد تا او را به درک واصل گرداند.»

سلمان رشدی ۱۹ فوریه ۱۹۸۹ برابر با ۳۰ بهمن ۱۳۶۷ بیانیه‌ای منتشر کرد و گفت: «به عنوان نویسنده کتاب آیات شیطانی، متوجه شده‌ام که مسلمانان در بسیاری از نقاط جهان با انتشار رمان من آزرده و ناراحت شده‌اند. من عمیقا متاسفم از اینکه این کتاب پیروان مخلص اسلام را آزرده است. زندگی در جهانی که بسیاری از ادیان در آن حضور دارند، به ما یادآوری می‌کند که باید به حساسیت‌های آنها احترام بگذاریم.» عذرخواهی از ترس جان اما فایده‌ای نداشت و سلمان رشدی همچنان در زندانی بزرگتر از سلول‌های انفرادی و در ترس هر روزه از مرگ نفس می‌کشد.