به گزارش پردیسان آنلاین، بر اساس آمارهای وزارت صنعت، ۲۲ میلیون و ۱۰۸ هزار دستگاه خودرو و موتورسیکلت در کشور وجود دارند که از این تعداد ۵۹ درصد از کل خودروها و موتورسیکلت‌ها شامل ۱۳ میلیون و ۵۱ هزار دستگاه فرسوده هستند.

روند اسقاط و نوسازی خودروهای فرسوده در سال ۱۳۹۷ و پس از توقف واردات خودرو به دلیل نبود منابع مالی برای صدور گواهی اسقاط خودرو متوقف شد. دولت‌های دوازدهم و سیزدهم تلاش کردند این رویه را از طریق خودروسازان ادامه دهند اما آمارها نشان دهنده آن است که خودروسازان موفق نشدند در نبود واردات، سهم خود را برای نوسازی خودروهای فرسوده ایفا کنند.

کاهش مصرف دو هزار لیتر بنزین با اسقاط هر خودرو

افزایش تعداد اتومبیل‌های فرسوده در سال‌های اخیر، رشد مصرف سوخت کشور را به دنبال داشته است تا جایی که بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، اسقاط هر خودرو فرسوده باعث کاهش مصرف دو هزار لیتر بنزین در سال می‌شود که ارزش این میزان بنزین با نرخ صادراتی به ۵۴ میلیون تومان می‌رسد و در این بین سهم موتورسیکلت‌های فرسوده بیشتر از خودروها است.

آمارها حکایت از آن دارد که ۹۰ درصد موتورسیکلت‌ها، ۸۶ درصد مینی‌بوس‌ها، ۸۲ درصد اتوبوس‌های درون شهری، ۵۷ درصد اتوبوس‌های برون شهری و ۴۸ درصد تاکسی‌ها در سن فرسوده قرار دارند و برای کاهش مصرف سوخت و آلودگی شهرها لازم است که این وسایل نقلیه هر چه زودتر نوسازی شوند که این موضوع به تأمین مالی قابل توجهی نیاز دارد.

خروج ۶۰ هزار خودروی فرسوده از چرخه ترافیک

به گفته مهران سالاریه؛ رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده امسال ۶۰ هزار خودروی فرسوده از چرخه ترافیک خارج شده است و با توجه به اینکه سال گذشته نیز بیش از ۷۲ هزار دستگاه خودرو اسقاط شد، می‌توان گفت که در عمر کوتاه شکل‌گیری ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل حدود ۱۳۰ هزار خودرو فرسوده را اسقاط شده است.

وی اظهار امیدواری کرد که امسال رکورد اسقاط در سال ۱۳۹۳ را که ۳۳۰ هزار دستگاه بوده شکست داده و به مرز ۵۰۰ هزار دستگاه برسیم و ادامه داد: برنامه‌های ویژه‌ای برای خودروهای برقی و استفاده از آن در حمل‌ونقل عمومی داریم که آغاز شده است.

رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده طرح‌های ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده را در دو دسته طرح جایگزینی و طرح غیر جایگزینی معرفی کرد و گفت: در صورتی که مالک خودرو فرسوده تصمیم می‌گیرد در طرح‌های نقدی شرکت کند، دیگر نمی‌تواند از تسهیلات طرح جایگزینی استفاده کند بنابراین زمانی که خودرو را تحویل مراکز اسقاط می‌دهد، هزینه خودرو را دریافت می‌کند و کار به اتمام می‌رسد.

وی خاطرنشان کرد: مالک خودرو فرسوده با ثبت‌نام در طرح جایگزینی می‌تواند از تسهیلات طرح‌ها برخوردار شود. ثبت نام در این طرح‌ها نیز از طریق شرکت‌های خودروساز یا سامانه یکپارچه فروش خودرو انجام می‌شود.

به گفته سالاریه خودروسازان طبق قانون موظف هستند ۲۰ درصد از تولید خود را به طرح جایگزینی خودروهای فرسوده اختصاص دهد و اولویت تحویل خودرو نیز باید برای مالکان خودروهای فرسوده در نظر گرفته شود.

کمبود نقدینگی لازم برای خرید خودرو

محمود مشهدی شریف؛ رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو در گفت‌وگو با پردیسان آنلاین اظهار کرد: پس از نزدیک به یک سال تأخیر، آئین نامه اسقاط خودروهای فرسوده در اردیبهشت ابلاغ و لازم‌الاجرا شد، دولت نیز تا پنجم مرداد فرصت انجام کارهای زیرساختی را داشت که بسیاری از اقدامات قبل از این تاریخ انجام شده و امیدواریم با انجام موارد باقی مانده، به طور کامل مشکلی در این زمینه نداشته باشیم.

وی پیش‌بینی کرد حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده تا پایان سال اسقاط شود و در این باره توضیح داد: مشکلاتی نیز در این زمینه وجود دارد از جمله اینکه خودرو به شدت در حال گران شدن است و هنوز نقدینگی لازم برای خرید خودرو وجود ندارد، نبود طرح‌های جایگزینی با تشویق‌های لازم همچنین چالش‌های زیرساختی در زمینه موتورسیکلت‌های فرسوده نیز در جایگاه بعدی قرار دارند.

رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با اشاره به مشکلات نوسازی موتورسیکلت‌های فرسوده گفت: هنوز ایرادات سامانه به طور کامل برطرف نشده و تعداد زیادی از موتورسیکلت‌ها قابل ثبت‌نام نیستند به همین دلیل آمار اسقاط در زمینه موتورسیکلت قابل توجه نبوده است.

کمبود مشوق برای نوسازی خودروهای دیزلی

مشهدی شریف با انتقاد از کم‌توجهی به خودروهای دیزلی در روند نوسازی خودروهای فرسوده ادامه داد: در جدولی که برای خودروهای دیزلی در نظر گرفته شده، مشوق‌های لازم برای تحویل این خودروها پیش‌بینی نشده است زیرا در خودروهای سواری سه دسته مشوق اعلام شده که برای خودروهای سواری زیر مدل ۷۴ یک گواهی، ۷۴ تا ۷۸ دو گواهی و از ۷۹ به بالا سه گواهی تعیین شده که یک مشوق بسیار خوبی برای اسقاط خودروهای سواری بود.

وی تعداد گواهی که در نظر گرفته شده برای خودروهای دیزلی را قابل قبول ندانست و گفت: این موضوع مانع از آن است که صاحبان دیزل خودروی خود را تحویل دهند و مبلغ قابل توجهی برای نوسازی دریافت کنند مشکل دیگر محل مصرف گواهی دیزل است زیرا بیشتر کسانی که با استفاده از بند ۳ ماده ۳۰ کامیون‌های سه سال کارکرد وارد کشور کرده بودند از گواهی اسقاط استفاده می‌کردند.

رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با اشاره به آئین‌نامه جدید درباره گواهی اسقاط خودروهای دیزلی تصریح کرد: بر اساس این آئین‌نامه برای خودروهای نو ۱۲ گواهی، تا دو سال کارکرد ۱۵ گواهی و تا پنج سال کارکرد باشد ۱۸ گواهی باید تهیه شود و در این میان شاهد برخی ابهامات در آئین‌نامه هستیم.

مشهدی شریف افزود: از جمله ابهامات این است که بر اساس آئین‌نامه باید ۲۵ درصد پرداخت شود یعنی ۱۸ گواهی به ۴ و نیم گواهی تبدیل شود که دقیق مشخص نیست آیا یک کامیون وارداتی با پنج سال کارکرد ۱۸ گواهی نیاز دارد یا یک چهارم آن یعنی چهار و نیم گواهی که این موضوع سبب شده فعلاً گواهی دیزل خریداری نشود و بسیاری از مراکز اسقاط دیزل نیز تمایلی به فعالیت نداشته باشند.

نبود طرح جایگزینی برای موتورسیکلت و اتوبوس‌

وی فرایند اسقاط خودروهای دیزلی را زمان‌برتر از سواری دانست و یادآور شد: مراحل جایگزینی خودروهای سواری یک تا دو هفته طول می‌کشد اما این روند در بخش دیزل سه ماهه است از سوی دیگر نزدیک به ۶ تا ۷ همت اعتبار در صندوق حمایت از صنعت وجود دارد در حالی که هنوز برای نوسازی موتورسیکلت و خودروهای عمومی مانند اتوبوس این طرح‌ها اجرا نشده و شاهد جایگزینی این وسایل نقلیه به ویژه در ناوگان حمل و نقل عمومی نیستیم.

رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو از رشد قابل توجه آمار نوسازی خودروهای فرسوده در سال گذشته خبر داد و گفت: از سال ۹۸ تا ۱۴۰۲ در مجموع ۶۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط شده در حالی که در سال ۱۴۰۲ با ۲۵ درصد رشد نسبت به چهار سال قبل از آن به ۷۲ هزار دستگاه اسقاط رسیدیم و امیدواریم تا پایان مرداد این رقم به عدد ۱۰۰ هزار دستگاه افزایش یابد.

مشهدی شریف با اشاره به شکسته شدن رکورد اسقاط سال گذشته در چهارماهه نخست امسال ادامه داد: نباید انتظار داشته باشیم که از ۷ هزار دستگاه سال ۹۸ به عدد ۵۰۰ هزار دستگاه پیش‌بینی شده در برنامه توسعه هفتم دست یابیم زیرا قیمت خودروها بسیار افزایش یافته است و توان خرید آن وجود ندارد.

وی پرداخت تسهیلات را برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده ضروری عنوان کرد و گفت: به نظر می‌رسد امسال بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط شود که این عدد حدود سه برابر سال گذشته است با ادامه این روند و حمایت دولت جدید کند می‌توان در سال ۱۴۰۴ رکورد سال ۹۳ که حدود ۳۳۰ هزار دستگاه بوده را پشت سر بگذاریم و به هدف ۵۰۰ هزار دستگاه در سال بسیار نزدیک شویم.

رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو یکی از پیامدهای مهم اسقاط خودروهای فرسوده را کاهش مصرف سوخت در کشور معرفی کرد و افزود: یکی از دلایل ناترازی بنزین، خودروهای فرسوده هستند که با سرعت بخشیدن به روند نوسازی آنها مشکل حدود ۹ میلیون ناترازی بنزین نیز به سرعت حل خواهد شد و حتی بخشی از انرژی برای صادرات باقی می‌ماند.

نزدیک به ۷۰ هزار خودروی فرسوده در سال گذشته از رده خارج شد

ابراهیم شجاعت، کارشناس بازار خودرو نیز در گفت‌وگو با پردیسان آنلاین اظهار کرد: نمی‌توان مردم را از استفاده خودروهای فرسوده و وسایل نقلیه غیر استاندارد منع کرد زیرا معیشت آنها وابسته به این خودروها است بنابراین اگر نتوانیم زمین بازی را به گونه‌ای طراحی کنیم که مالکان خودروهای فرسوده بتوانند وسیله نقلیه را متناسب با درآمد خود جایگزین کنند این طرح‌ها به شکست می‌انجامد.

وی با اشاره به از رده خارج شدن نزدیک به ۷۰ هزار خودروی فرسوده در سال گذشته ادامه داد: دلیل اصلی ثبت این آمار آن بود که مالکان خودروهای فرسوده می‌توانستند به شکل ویژه در خرید خودروها از کارخانه شرکت کنند و مابه‌التفاوت قیمت کارخانه با بازار به این روند سرعت بخشید.

کارشناس بازار خودرو خاطرنشان کرد: امسال نیز با تکرار استفاده از گپ موجود میان عرضه و تقاضا همچنین عرضه خودورهای جدید به مشتریان می‌توان به روند جایگزینی شتاب داد البته مشکل اینجاست که قیمت خودروهای داخلی از مبدا کارخانه‌ها به شدت افزایش یافته تا جایی که بسیاری از مردم توان خرید آن را ندارند و استفاده از تسهیلات بانک برای ادامه این روند ضروری است.

افزایش مصرف سوخت و آلودگی

شجاعت یکی از ابزارهای جهانی برای نوسازی خودروهای فرسوده را دریافت مالیات از این وسایل نقلیه معرفی کرد و گفت: مالیات بر مصرف سوخت که به ویژه از خودروهای آلاینده دریافت می‌شود یکی از راهکارهای اصلی کشورهای دیگر برای از رده خارج کردن این وسایل است که دریافت نشدن این مالیات در کنار قیمت پایین انرژی و بنزین در کشور ما باعث می‌شود مالکان خودروهای مستهلک و پرمصرف رغبت به نوسازی آنها نداشته باشند.

وی ایجاد برخی تغییرات در ساختار قوانین حمل و نقل را ضروری دانست و افزود: بخش مهم‌تر این ماجرا نوسازی خودروهای سنگین و تجاری است که هر سال بر میانگین سنی ناوگان حمل‌ونقل عمومی افزوده می‌شود و دلیل آن نیز کمبود تولید و واردات محصولات جدید و قیمت بالای آنها است.

کمبود تولید و مشکلات حمل‌ونقل عمومی

کارشناس بازار خودرو دلیل اصلی مشکلات جدی در زمینه حمل و نقل بین شهری را کمبود تولید خودروهای جدید اعلام کرد و یادآور شد: از سال ۹۷ تاکنون تولید اتوبوس به شدت کاهش یافته است و هر روز دارد این مسئله جدی‌تر می‌شود زیرا بحران‌های زیست محیطی، افزایش مصرف انرژی و کاهش تعداد ناوگان را به دنبال داشته است.

شجاعت ادامه داد: در شرایط کنونی اتوبوس‌های قدیمی به جای از رده خارج کردن، وارد ناوگان شده‌اند که امیدواریم دولت جدید نسبت به مسئله تولید محصولات جدید و مناسب‌سازی شرایط برای خرید اقشار مختلف مردم توجه ویژه‌ای داشته باشد.

وی افزایش تولید را باعث نزدیک شدن قیمت بازار به کارخانه معرفی کرد و گفت: در صورتی که خودرو به اندازه کافی تولید شود و بانک‌ها نیز تسهیلاتی در این بخش پرداخت کنند، نوسازی به صورت خودکار اتفاق می‌افتد بنابراین مهم‌ترین موضوع در این روند افزایش تولید در بخش‌های مختلف صنعتی است، زیرا واردات و همه قوانینی که برای افزایش آن پیش‌بینی شده به دلیل مشکلات ارزی جوابگوی نیاز بازار نیست.

کارشناس بازار خودرو با اشاره به سهم قابل توجه خودروهای فرسوده در ناوگان حمل و نقل توضیح داد: این موضع باعث افزایش مصرف سوخت و آلودگی هوا شده که دلیل اصلی آن فرسودگی خودروهای سنگین شامل اتوبوس‌های درون و برون شهری، کامیون، کامیونت و تریلی‌ها به شمار می‌آید همچنین موتورسیکلت‌های فرسوده در حال تردد در شهرها نیز مشکلات جدی به دنبال داشته‌اند که به مراتب بیشتر از خودروهای سواری است.

در صورتی که خودرو به اندازه کافی تولید شود و بانک‌ها نیز تسهیلاتی در این بخش پرداخت کنند، نوسازی به صورت خودکار اتفاق می‌افتد بنابراین مهم‌ترین موضوع در این روند افزایش تولید در بخش‌های مختلف صنعتی است

شجاعت یکی از موانع سرعت بخشی به نوسازی ناوگان حمل و نقل را چالش‌های تأمین اعتبار برای دولت دانست و افزود: یکی از بهترین راهکارهای موجود، صدور گواهی اسقاط به ازای خودروهای وارداتی است همچنین در بخش تولید نیز گواهی اسقاط دریافت می‌شود که کمک‌کننده خواهد بود به شرط آنکه واردات خودرو به حجم قابل توجهی انجام شود زیرا همه این طرح‌ها مکمل هستند و باید در کنار راهکارهای دیگر اجرا شوند.

به گزارش پردیسان آنلاین، بر اساس آئین‌نامه ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو، سن فرسودگی خودروهای شخصی بنزینی، گازسوز، دوگانه سوز و دیزلی ۲۰ سال، هیبریدی ۲۳ سال و برقی ۲۵ سال در نظر گرفته شده و این سن برای خودروهای عمومی بنزینی، گازسوز، دوگانه‌سوز و دیزلی ۱۲ سال، هیبریدی ۱۵ سال و برقی ۲۰ سال است.

همچنین سن فرسودگی مینی‌بوس‌های دیزلی ۱۲ سال، پایه گازسوز ۱۵ سال و برقی ۲۰ سال، اتوبوس‌های برون‌شهری ۱۵ سال و اتوبوس‌های درون‌شهری دیزلی ۱۰ سال، پایه گازسوز ۱۲ سال و برقی ۲۰ سال تعیین شده است.

بر اساس همین آئین‌نامه، آن دسته از خودروهای فرسوده که در سامانه ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل ثبت‌نام کرده و برای اسقاط، اعلام آمادگی کرده‌اند، حداکثر تا پنج سال و زمان ایجاد شرایط لازم و اعطای تسهیلات مزبور از طریق سامانه از محدودیت‌های مربوط به خودروهای فرسوده، موضوع ماده (۸) قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶، مستثنی هستند. این دسته از خودروها به پلیس راهور معرفی می‌شوند تا از سال آینده توسط سامانه‌های پلیس جریمه و اعمال محدودیت تردد نشوند.