به گزارش پردیسان آنلاین؛ کلانشهر قم که خواستگاه انقلاب است و حق بزرگی گردن هرکدام از مسئولان این نظام دارد.قم مادر انقلاب است اما با توجه به ظرفیت ها وجایگاه بالایی که در کشور و دنیای جهان اسلام دارد در دل آن پروژه های مهم و بزرگی وجود دارد که با گذشت یک دهه هنوز با آمدن و رفتن دولت های پی در پی تعیین تکلیف نشده اند از فرودگاه قم گرفته ومنوریل که مانند جنازه ای که صاحب نداشته باشد تا مترو و یا به اصطلاح قطار شهری نیمه تمام و رها که عزمی برای تکمیل آن نیست.
سال ۱۴۰۰ در نخستین سال از فعالیت دولت سیزدهم که سفرهای استانی در اوج برنامه های این دولت بود در سفر هیئت دولت به قم مهم ترین خواسته قمی ها تعیین تکلیف این پروژه ها به ویژه قطار شهری بود پروژه ای که در جدول مصوبات استانی رئیس جمهور قرار گرفت و شخص رئیس جمهور بر اجرا و تعیین تکلیف آن قول هایی داده بود.

” حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در نشست خبری با اصحاب رسانه که در پایان سفر دو روزه به قم برگزار شد، اظهار داشت: درباره مترو برخی خط‌های آن آماده شده و تجهیزات از طریق تهران تامین شود؛ دولت هم این مساعدت را دنبال می‌کند.”

متروی قم پروژه‌ای که حدود ۱۳ سال از مراحل احداث آن می‌گذرد و در چند سال اخیر چندین بار اخبار مربوط به تست گرم و راه‌اندازی آن به گوش رسید وقمی ها را در شوک سوار شدن بر واگن های این قطار و رهایی از بار ترافیکی که با هر مناسبت کوچک و بزرگی کل شهر را قفل می کند قرار داد اما با گذشت ۶ سال از ماجرای تست گرم وغیره هنوز متروی قم بر ریل وعده های مسئولان شهری و ملی در تاخت وتاز است انگار حرکت قطار شهری قم نیاز به عصای موسی دارد.
حال در این گزارش به یک سری وعده و وعیدها و کش و قوس های مسئولان بلندپایه تا مسئولان اجرایی اشاره و آخرین وضعیت تعیین تکلیف این پروژه تاریخی که باید دیگر آن را در زمره آثار تاریخی و میراث شهر قم قرار داد نیز بررسی می شود.
طی سفر اخیر معاون اجرایی رئیس جمهور به قم وجلساتی که با استاندار فعلی سید محمد آقامیری صورت گفته به نظر تعیین تکلیف پروژه های مهم فرودگاه و منوریل و مترو بررسی و قول داده شده بود آخر آذرماه تعیین تکلیف می شوند.
شهرداری قم از چند سال قبل به دنبال خرید یا قرض گرفتن چند رام قطار برای انجام این تست در مترو قم بوده است؛ آبان ۱۴۰۰ «علیرضا زاکانی»، نماینده سابق مردم قم و شهردار فعلی تهران، در حاشیه بهره‌برداری از ۱۱۰ دستگاه اتوبوس از قرض دادن دو رام قطار به قم خبر داد و گفت: «رام‌های قطاری که داده می‌شود به صورت امانی و برای تست گرم خطوط مترو است و به تهران بازمی‌گردد.
اما این موضوع با مخالفت‌های گسترده‌ای حتی در شورای شهر تهران روبه‌رو شد و استاندار قم این موضوع را منوط به طرح در شورای شهر تهران و تصویب آن عنوان می کند. قمی‌ها که از قرض گرفتن واگن از نماینده سابق خود ناامید شدند، به سراغ دیگر کلان‌شهر‌ها مانند مشهد می روند.
دی ماه ۱۴۰۱ نیز سردار احمد وحیدی، وزیر کشور درباره تامین واگن متروی قم خبر‌های مثبتی داد و گفت: «قطار شهری قم به پیشرفت مطلوبی رسیده است و اکنون به دنبال تامین واگن از دیگر شهر‌ها هستیم، در این راستا ۶۰۰ میلیارد تومان از سوی وزارت کشور پیش‌بینی و قرارداد تامین ۵۰ واگن امضا شده است.» تعداد عنوان شده توسط وزیر کشور در مصاحبه اخیر شهردار قم ۵ عدد اضافه شد و علت آن تغییر و تحول در ذی‌حسابی وزارت کشور عنوان شد.

سنگ اندازی هایی که برای تامین واگن قطار شهری قم وجود دارد
وقتی پای صحبت های رهبری می نشنیم همیشه از حمایت بر تولید داخل تاکید دارند در حالی که تولید واگن در داخل کشور مهیا است اما متاسفانه قمی ها برای تامین واگن برای قطار شهری خود حتی از استان های مجاور و واگن های تولید داخل با سنگ اندازی های فراوانی روبرو هستند که آدم را یاد این ضرب المثل می اندازد«از ماست که برماست» شاید اگر بودجه کافی برای تامین واگن از خارج کشور و بدون نوسانات ارزی مهیا بود شاهد این مشکلات نبودیم این تمام ماجرای قطار شهری قم نیست.

درب بسته استانداری قم در پاسخگویی به رسانه ها

پردیسان آنلاین از رسانه هایی است که براساس تعهد و وظیفه رسانه ای خود گزارش های متعددی از پروژه های شهری و حتی قطار شهری در شماره های قبلی داشته و مدام پیگیر مطالبات به حق مردم استان است تماس های متعددی را برای بررسی آخرین وضعیت پروژه متروی شهری قم با معاونت هماهنگی امور عمرانی از درگاههای متعددی هم چون روابط عمومی استانداری و تماس با خود معاون داشته اما مثل همیشه این معاونت از پاسخ دادن امتناع کرده و حاضر به پاسخگویی نبوده است.

از مصاحبه با معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم مایوس و به سراغ مدیرعامل قطار شهری قم می رویم تا درباره مشکلات و وضعیت مترو یا همان قطار شهری قم گفتگو کنیم.

دورنمایی از سرگذشت متروی قم
مدیر عامل قطار شهری قم با اشاره به وضعیت قطار شهری قم می گوید: قطار شهری قم در ۲ خط طراحی شده که مناقصه آن در سال ۹۰ به مبلغ ۸۶۰ میلیارد تومان به قرار گاه خاتم الانبیا واگذار شدطبق مصوبه شورای فنی این پروژه در یک فازبندی مشخصی باید تکمیل می شد.
محمدرضا انگشت باف در ادامه می افزاید: فاز اول محدوده ایستگاه میدان مطهری و کشاورز بود که ۴ ایستگاه عبوری طراحی شد که مسیر آن هم صدرصد پیشرفت دارد. در سال ۹۷ و ۹۸ و ۹۹ اقدامات اولیه برای راه اندازی طبق مصوبه شورای شهر را پیش بردیم اما در سال ۹۸ درخواست تجدید نظر درباره نرخ پیمان را داشتیم ومتناسب با درخواست ما مصوبه صادر نشد.
به گفته وی؛ در سال ۱۴۰۱ شورای فنی قانع شد و درخواست شهرداری قم را پذیرفت و مصوبه ای صادر شد که مورد تایید همه دست اندرکاران متروی قم بود در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ مترو پیشرفت خوبی پیدا کرد ایستگاه مطهری هم با پیشرفت های فیزیکی خوبی روبرو شد و پل های برقی این ایستگاه نصب و برای میدان کشاورز نیز پل های برقی در حال آماده سازی است.
وی می افزاید: نصب کامل تهویه برای مترو تا ۲۵ بهمن ماه امسال تکمیل می شود در زمینه امنیت آن نیز اقدامات خوبی صورت گرفته و حتی تایید پدافند غیر عامل را دریافت کردیم.
انگشت باف عنوان می کند: قرارداد اول سیگنالیک در فاز اول ۴۵۰ میلیارد تومان و فاز دوم ۲۶۰ میلیارد تومان بسته شده و ایستگاه مطهری ۹۷ درصد پیشرفت فیزیکی و ایستگاه کشاورز ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و نمایندگان وزارت کشور هم بازدید هایی داشتند

روایتی از پیگیری مدیریت شهری برای واگن مترو
مدیر عامل قطار شهری قم در ادامه به سرنوشت خریداری واگن برای متروی قم اشاره و می گوید: در بحث واگن قرار داد متروی قم با برگزاری مناقصه به خاتم الانبیا واگذار شد و مسئولیت تهیه واگن نیز به این قرارگاه واگذار شد و کارفرما که قطار شهری است هیچ تعهدی در زمینه تهیه واگن نداشت قرارگاه با هدف حمایت از تولید ملی مایل بود از شرکت های تولید داخل واگن تهیه کند.

قرارداد با روسیه وبی نتیجه بودن آن
مدیرعامل قطار شهری قم در ادامه به قرارداد با یک شرکت روسی اشاره و می گوید: یک سری مذاکرات شهرداری انجام داد یکی شرکت در روسیه بود سال ۹۶ خط اعتباری بین ایران و روسیه ایجاد شد که مذاکراتی صورت گرفت و طی بازدید از این شرکت مقرر شد واگن از این شرکت خریداری شود که برای هر واگنی یک میلیون و ۳۷۰ میلیون یورو قیمت گذاری شده بود و قیمت ها بسیار بالا بود.
انگشت باف می افراید: طی بررسی شرکت چینی همان واگن را با نرخ ۹۰۰ میلیون یورو آمادگی داشت در اختیار ما قرار دهد که اختلاف قیمت با شرکت روسی بسیار بالا بودوزارت کشور با یک شرکت چینی به نام پوشن وارد مذاکره شد در سال ۹۷ موافقت هیات وزیران را گرفتیم.

قرارداد برد برد شهرداری برای تهیه واگن ها
مدیرعامل قطار شهری قم به قرارداد شهرداری برای تهیه واگن با یک شرکت چینی اشاره می کند که برای شهرداری قم به دلیل این که واگن ها رایگان در اختیار قم قرار می گرفت قرار دادی برد برد بود.
وی در این باره عنوان می کند: موفق شدیم با پیگیری نمایندگان قرارداد رایگان تامین واگن مترو از سوی شهرداری برای متروی قم را دریافت کنیم چرا که وزارت کشور با این شرکت قرار داد بسته بود و دولت مکلف به تامین هزینه واگن ها بود و تمام ۶۶ میلیون یورو دولت پرداخت می کرد.

نیاز به اعتبار ۶۰۰ هزار میلیارد تومانی برای تجهیز خط دوم مترو
مدیرعامل سازمان قطار شهری قم با اشاره به نیاز مالی برای احداث خط دوم متروی قم می گوید: احداث خط دوم متروی قم به طول ۲۸ کیلومتر، ۶۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و برای حفاری تونل متروی قم ۱۰ میلیون یورو هزینه شده است مالکیت دستگاه حفاری TBM طبق قرارداد برای قرارگاه بوده و شهرداری قم برای خرید آن باید ۶.۵ میلیون یورو پرداخت می کرد که امکان پذیر نبود.
مدیرعامل سازمان قطار شهری قم در ادامه می افزاید: در صورت تامین واگن بصورت امانی از شهرهای دیگر و پس از گذراندن ۲ ماه تست گرم، امکان راه‌اندازی قطاری شهری تا پایان سال بعد وجود دارد. انعقاد قرار خرید این تجهیزات توسط وزارت کشور با شرکت سازنده نهایی شده‌است که علی رغم آمادگی کلی فاز نخست خط یک مترو قم، برای ارتقای ایمنی و تکمیل زیرساخت های لازم، ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
انگشت باف در ادامه اظهار می کند: برای تکمیل فاز دوم خط یک متروی قم، ۹ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است حفاری ۲ کیلومتر از مسیر متروی قم در محدوده مسجد جمکران هنوز انجام نگرفته و حفاری هر کیلومتر قطار شهری قم ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
وی معتقد است؛ همچنین احداث هر ایستگاه مسافرگیری نیز ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار لازم دارد که با احداث سه ایستگاه مسافرگیری، ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار باید تامین شود همچنین برای خرید ۱۶ دستگاه پله برقی فاز یک متروی قم، ۵۰ میلیارد تومان هزینه شده‌است.
مترو قم الگوی حمایت از تولید داخل در کشور
سید امید خداشناس با اشاره به آخرین وضعیت پروژه مترو اظهار داشت: توسعه مسیر خط یک مترو قم به سمت ایستگاه مسجد مقدس جمکران، همزمان با راه‌اندازی فاز نخست هدف اصلی مجموعه مدیریت شهری است.
وی در رابطه با اسناد بالادستی پروژه گفت: مطابق مصوبات شورای عالی فنی کشور، اجرای پروژه خط یک مترو قم در دو فاز تعریف شده و به بهره‌برداری خواهد رسید که بر همین اساس و با توجه به محدودیت منابع و مشابه با افتتاح سایر خطوط قطار شهری در کلان‌شهرهای کشور به‌صورت فازبندی، فاز نخست پروژه مترو قم نیز به طول ۶ کیلومتر و با ۶ ایستگاه(۲ ایستگاه مسافرگیر و ۴ ایستگاه عبوری) حدفاصل ایستگاه شهید مطهری تا شهدای کامکار و دپو پارکینگ تکمیل و راه‌اندازی می‌شود.
معاون بهره‌برداری و تجهیزات سازمان قطار شهری قم در مورد پیشرفت فاز نخست مترو نیز افزود: در راستای مصوبات و برنامه‌ریزی صورت گرفته ۲ ایستگاه شهید مطهری و کشاورز به‌صورت کامل ساخته‌شده و تجهیزات مورد نیاز این ۲ ایستگاه، مسیر و ایستگاه‌های عبوری تأمین و نصب شده است.
وی در مورد تلاش برای بومی‌سازی صنعت ریلی کشور یادآور شد: برای پیشبرد این فاز علیرغم رعایت اصول فنی و استانداردهای داخلی و بین‌المللی، سازمان قطار شهری قم به‌عنوان نخستین بار در سطح کشور حمایت از تولید داخل و شرکت‌های توانمند کشور را در دستور کار قرارداده تا ضمن بهره‌گیری از تجهیزات با کیفیت و مناسب در پروژه مترو قم، مسیر داخلی سازی و استفاده از تولیدات ایرانی را برای سایر متروهای کشور هموار کند.
خداشناس در مورد تأمین ناوگان و سیگنالینگ مورد نیاز مترو قم ابراز کرد: در حال حاضر وزارت کشور به‌عنوان متولی تأمین ناوگان قطار شهرهای کشور، قرارداد تأمین ۵۰ دستگاه واگن را برای مترو قم منعقد نموده و مراحل طراحی آن رو به اتمام است و همچنین تأمین، نصب و راه‌اندازی سیگنالینگ نیز به‌عنوان مهم‌ترین سامانه از نظر فنی و ایمنی در زمان شروع بهره‌برداری توسط سازمان قطار شهری قم در حال پیگیری بوده و در صورت اخذ مصوبه شورای اسلامی شهر قم، نسبت به عقد قرارداد با شرکت ذیصلاح اقدام خواهد شد، تا با توجه به ارتباط بسیار زیاد این سامانه با سیستم کنترلی و ایمن راهبری قطار، هم فرایند طراحی و ساخت واگن‌ها تسریع شود و از ابتدای راه‌اندازی ضمن حفظ جان مسافرین و پرسنل خود، نگهداری مناسب از سرمایه‌های شهر، نیز صورت پذیرد.
وی در پایان اضافه کرد: به موازات آمادگی کامل برای راه‌اندازی فاز نخست خط و فراهم کردن شرایط تست گرم و سپس بهره‌برداری، سازمان قطار شهری با یک برنامه‌ریزی مناسب تمامی توان خود را برای بازنگری طراحی ایستگاه‌ها با هدف بهینه نمودن و کاهش هزینه‌ها و برگزاری مناقصات جهت حفاری تونل مابین A2 به A1، احداث ایستگاه میرزای قمی(مقابل بیمارستان نکویی)، میدان ولیعصر(عج) و مسجد مقدس جمکران به کار گرفته و در بازه زمانی مدنظر، مسیر به تدریج توسعه‌یافته و ۱۴٫۸ کیلومتر خط یک مترو قم وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد.
حال پروژه ای که در سال ۹۰ کلید خورد و در سال ۹۶ هم قول اجرای فاز اول و تست گرم آن داده شد با گذشت چندین سال شهروندان قمی در آرزوی سوار شدن بر مترو را دارند؛ مترویی که با قول ها و کش و قوس های مختلفی از سوی مسئولان روبرو است و گویا هیچ معجزه ایی برای رفع ابهامات و شفافیتی برای آن وجود ندارد و حتی مسئولان بر خود واجب نمی دانند از شهروندان انقلابی قمی عذرخواهی کنند.