پردیسان آنلاین-گروه بین الملل: دهم دسامبر به عنوان روز پیروزی (یوم النصر) در عراق نامیده می‌شود. حیدر العبادی نخست وزیر اسبق عراق در نهم دسامبر سال ۲۰۱۷ آزادسازی سراسر عراق از لوث داعش را اعلام کرد و فردای این روز یعنی دهم دسامبر، تعطیل رسمی و یوم النصر نامگذاری شد. عراقی‌ها پس از سه سال نبردهای سنگین و پرهزینه و ویرانی‌های به بار آمده زیاد، موفق شدند که یک سوم مساحت کشورشان که در استان‌های الانبار، صلاح الدین و نینوا تحت اشغال داعش بود را بازپس بگیرند.

امروز پنج سال از روز پیروزی بر داعش در عراق می‌گذرد و مقامات عراقی در این روز به نقش قوی مرجعیت در این باره اشاره کردند.

محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق روز شنبه دهم دسامبر، در پیامی به مناسبت پنجمین سالروز پیروزی بر داعش (یوم النصر)، از نقش مرجعیت عالی عراق در شکست تروریست‌ها تقدیر به عمل آورد.

وی در این پیام توئیتری تاکید کرد: روز دهم دسامبر همواره الگویی منحصر بفرد برای یادآوری شجاعت و فداکاری عراقی‌ها باقی خواهد ماند. ما از مرجعیت عالی و حکیمانه عراق که با فتوای خود غیورمردان عراقی را راهی میادین نبرد کرد، قدردانی می‌کنیم.درود بر همه کسانی که این پیروزی را رقم زدند و درود بر خون‌های پاکی که تپش قلب عراق و عراقی‌ها را به آنها بازگرداند. سالروز پیروزی (بر داعش)، همچنان به عنوان مشوقی برای بازسازی عراق و خدمت رسانی به مردم این کشور باقی خواهد ماند.

«سید عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق در پیامی هم به مناسبت روز پیروزی بر داعش (یوم النصر) نوشت: امروز روزی مهم و شاخص در تاریخ ملت عراق است که موجب سربلندی ملت عراق و اوج گرفتنش به بلندای کوهستان‌ها و نخل‌هایش شد.

وی افزود: در این روز یک حماسه ملی بزرگ رقم خورد که به شکست گروه تروریستی داعش و بازپس‌گیری سرزمین‌های به یغما رفته همچون موصل از چنگ گروهکی انجامید که جرایمی بی سابقه مرتکب شد و به کشتار و هتک نوامیس و حرمت‌ها و مقدسات و غارت‌های گسترده دست زد.

او ادامه داد: این حماسه آزادسازی خاک عراق که پس از فتوای دفاع کفایی مرجعیت عالی شیعه از نجف اشرف راه افتاد، با حضور قهرمانانه فرزندان عراقی از ارتش، پلیس، حشد شعبی، حشد عشایری، پیشمرگه و دیگر نیروهای قهرمان رقم خورد که قهرمانی‌هایش فراتر از جنبه‌های امنیتی و نظامی به جنبه‌های انسانی نیز رسید و شامل رسیدگی به آوارگان و حفاظت از ساکنان مناطقی بود که شاهد سخت‌ترین درگیری‌ها طی چندین ماه بودند.

رهبر جریان حکمت ملی عراق به این مناسبت تأکید کرد که حفاظت از این پیروزی، از تحقق آن اهمیت کمتری ندارد و شادی این پیروزی وقتی تکمیل می‌شود که باقی‌مانده آوارگان به سکونتگاه‌هایشان بازگردند و تروریست‌ها و هسته‌های خفته آنها از میان بروند، همچنین دستاوردهای امنیتی کشور حفاظت شود و از هر کسی که وسوسه بر هم زدن امنیت و ثبات عراق به ذهنش خطور کند فرصت گرفته شود.

حکیم در پایان گفت: به مرجعیت عالی دینی که این فتوا را صادر کرد از سر تعظیم درود می‌فرستیم. خوشا به حال کسانی که به ندای میهن لبیک گفتند و فداکاری کردند.

وی همچنین به خانواده‌های شهدا و جانبازان که پشت پرده این پیروزی بودند ادای احترام کرد.

پایان کابوس داعش

نیروهای عراقی سال ۱۳۹۶ با فتح شهر راوه آخرین مرکز داعش در غرب این کشور به اشغال تکفیری‌ها بر این کشور خاتمه دادند تا پرونده داعش در این کشور از نظر نظامی بسته شود.

در ابتدا نگاهی به حوادث مهم ۳ سال اشغال مناطق گسترده‌ای از عراق به دست داعش داریم. در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۳) مناطق زیادی از عراق به اشغال داعش درآمد. در این سال بود که تروریست‌های داعش موصل را به اشغال خود درآوردند و ابوبکر البغدادی سرکرده داعش خود را خلیفه خواند.

در این هنگام و در شرایطی که آمریکایی‌ها تماشاگر اوضاع بودند آیت الله سیستانی فتوای تاریخی خود را صادر کرد و به دنبال آن نیروهای مردمی یا همان الحشد الشعبی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۴ ایجاد شد که نقش مؤثری در به زانو درآوردن داعش ایفا کرد.

همزمان، داعش به سنجار حمله کرد، شهر ایزدی‌ها. بعد گزارش‌هایی از اعدام‌های دسته جمعی شهروندان و تجاوز جنسی به زنان منتشر شد. گروهی از آوارگان به کوهی در شمال شهر پناه بردند. تروریست‌های داعش دست به کشتار زدند. در اسفندماه ۹۳ داعش شهر باستانی نمرود را ویران کرد. شهر تاریخی نمرود که از آن به عنوان نگین تمدن آشوری یاد می‌شود در حاشیه رود دجله، حدود ۳۰ کیلومتری جنوب‌شرقی موصل ساخته شده بود.

تا پایان سال ۹۳، عراق صحنه خشونت‌های پیاپی و گسترش سیطره داعش بود. بحران سیاسی عراق، و ازهم پاشیده شدن ارتش، مقابله با داعش را کند و در بسیاری از مناطق ناممکن کرده بود.

سال ۹۴ با پیشروی نیروهای عراقی به سمت تکریت آغاز شدسال ۹۴ با پیشروی نیروهای عراقی به سمت تکریت آغاز شد. یازدهم فروردین همین سال نخست وزیر عراق اعلام کرد که داعش از زادگاه صدام رانده شده است. دراین نبرد نیروهای حشد شعبی نقش مؤثری ایفا کردند. در خرداد ماه سال ۹۴ عملیات پس گرفتن استان الانبار آغاز شد. نیروهای حشد شعبی در این عملیات نیز نقش مؤثر داشتند. در دیماه همین سال نیروهای عراقی کنترل الرمادی را دست گرفتند. در تیر ماه سال ۹۵ ارتش عراق داعش را از فلوجه در ۵۰ کیلومتری بغداد بیرون راند. درگیری‌های کوچه به کوچه بیش از یک هفته ادامه داشت.

اما مهمترین عملیات یعنی بازپس گیری موصل در ۲۶ پردیسان آنلاین سال ۹۵ شروع شد. در ماه آبان ارتش عراق وارد شرق موصل شد. سرعت پیشروی ارتش عراق فراتر از انتظار بود. در آذرماه نیروهای حشد الشعبی، یا بسیج مردمی عراق اعلام کردند که راه ورود و خروج داعش به غرب موصل را قطع کرده و عملاً این گروه به محاصره درآمده است.

در فروردین سال ۹۶ یعنی شش ماه بعد از آغاز عملیات موصل، ارتش عراق اعلام کرد که به داخل شهر قدیم موصل نفوذ کرده است. در تیرماه با ادامه عملیات موصل، حلقه محاصره داعش تنگ‌تر شد و در نهایت عصر روز ۱۸ تیر، حیدر عبادی اعلام کرد که داعش از موصل رانده شده است.پس از آزادسازی موصل تلعفر در تابستان و الحویجه در جنوب غرب کرکوک و مناطق باقیمانده تحت اشغال در عراق در پاییز همان سال از لوث داعش آزاد شد. در واقع با آزادسازی شهر راوه در غرب الانبار به حضور داعش در عراق خاتمه داده شد.

نقش فتوای مرجعیت در غلبه بر داعش

واقعیت آن است که فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی در برهه‌ای حساس از تاریخ عراق موجب شد تا این کشور بار دیگر روی صلح و ثبات را به خود ببیند. در سایه این فتوای تاریخی بود که ده‌ها هزار نفر از جوانان عراقی برای دفاع از خاک خود در برابر پدیده تروریسم، به صورت داوطلبانه عازم میادین نبرد شدند و بزرگترین پیروزی‌ها را به نیابت از دیگر کشورها در این عرصه محقق ساختند.

به دنبال صدور این فتوای تاریخی بود که گروهی تحت عنوان «حشد شعبی» متشکل از داوطلبان مردمی مبارزه با تروریسم تشکیل شد و در پی آن ضربات سخت و هولناکی بر پیکره تکفیری‌ها و حامیان منطقه‌ای و بین المللی آنها وارد شد. تشکیل این گروه در واقع، تمامی توطئه‌ها برای نابودی عراق و تسلط بر جای جایِ آن را خنثی کرد. امروز نیز حشد شعبی به عنوان یکی از گروه‌های ضامن صلح، امنیت و ثبات عراق جزئی از ساختار رسمی نیروهای مسلح این کشور شناخته می‌شود و این، تنها یکی از دستاوردهای ماندگار فتوای مرجعیت دینی عراق محسوب می‌شود.

زمانی که تکفیریهای داعش با حمایت‌های منطقه و بین المللی به دنبال تسخیر تمامی مناطق استراتژیک عراق بودند و از قضاء شهر موصل را نیز تحت اشغال خود درآورده بودند، صدور فتوای تاریخی جهاد کفایی در ژوئن سال ۲۰۱۴ توسط مرجعیت دینی عراق در واقع خط پایانی بر پیشروی‌های تکفیری‌ها بود صدور فتوای تاریخی جهاد کفایی در ژوئن سال ۲۰۱۴ توسط مرجعیت دینی عراق در واقع خط پایانی بر پیشروی‌های تکفیری‌ها بود و روند تسلط آنها بر مناطق مختلف عراق را به یکباره متوقف ساخت. این فتوای تاریخی علاوه بر تحقق دستاوردهای میدانی و ملموس، فشار روانی فراوانی را نیز به تکفیری‌ها تحمیل کرد به گونه‌ای که آنها دیگر نتوانستند همچون روزهای اولیه یورش وحشیانه به عراق، به کار خود ادامه دهند.

این فتوا همچنین نقش مهم و سرنوشت سازی در متحد ساختن صفوف عراقی‌ها داشت و از شیعیان و اهل تسنن تا مسیحیان و ایزدی‌ها را دوشادوش یکدیگر در نبرد با تکفیری‌ها قرار داد. امروز تمامی اقشار عراق از شیعه و سنی تا مسیحیان و ایزدی‌ها جملگی بر این باورند که اگر فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی نبود، امروز داعشی ها همچنان به در عراق جولان می‌دادند و تهدیدی برای تمامی کشورهای منطقه محسوب می‌شدند. این مسأله نشان می‌دهد که مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق پشتوانه بزرگی برای حفظ صلح، ثبات و امنیت این کشور محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که در بزنگاه‌های حساس و سرنوشت ساز، عراق را در برابر تهدیدات به سمت پیروزی هدایت می‌کند.

مناطق فعالیت کنونی بقایای داعش کجاست؟

در حال حاضر داعش در سه منطقه فعال است؛

۱- جزیره الانبار از واید حوران تا صحرای الرطبه.

۲- تپه‌های حمرین تا مناطق حویجه و جنوب کرکوک.

۳- سلسله جبال قراجوغ واقع در مخمور در شرق نینوا

استراتژی نظامی جدید داعش

خطر داعش در منطقه غرب آسیا به طور کلی و عراق و سوریه به طور ویژه احساس می‌شود. به ویژه اینکه عناصر داعش به شکل تدریجی از استراتژی عملیات‌های انفرادی دور شده و در صدد تشکیل هسته‌های منسجم برای اجرای حملات تروریستی خود هستند. نوع عملیات‌های این گروه تکفیری از یک سال گذشته نشان می‌دهد که تروریست‌های داعش برای یکپارچه سازی عملیات‌های خود تلاش می‌کنند.

داعشی‌ها به این منظور در وهله نخست سعی دارند تا اوضاع را در مناطق مورد نظر خود متشنج و ناآرام نگه دارند و حملاتی که هرازگاهی این عناصر به صورت انفرادی انجام می‌دهند به همین منظور است تا بتوانند مجدداً اوضاع خود را ساماندهی کنند. داعش جنگ فرسایشی را در پیش گرفته است تا از طریق آن بتواند بیشترین تلفات ممکن را به نیروهای امنیتی عراق و نیز بیشتری خسارات را به زیرساختهای عراق وارد کند.

آنچه در پایان می‌توان گفت این است که به رغم تحرکاتی که داعش در کشور همسایه یعنی عراق دارد اما واقعیت این است که تکفیری‌ها قدرت حملات گسترده را ندارند و دست به یورش‌های غافلگیرکننده می‌زنند و به عبارت دیگر اصل غافلگیری را در پیش گرفته اند. سوالی که ذهن مخاطب را به خود مشغول می‌کند این است که چرا با توجه به عملیات‌های متعدد علیه بقایای داعشی آنها همچنان فعال هستند؟ در پاسخ باید گفت که داعشی ها در مناطق صعب العبور مخفی شده اند و از این مناطق دست به تحرکاتی می‌زنند. آنها از روزنه‌های امنیتی برای هدف قرار دادن نیروهای عراقی استفاده می‌کنند. داعش برای ادامه تحرکات خود به بستر مردمی نیاز دارد و دولت سودانی می‌تواند با اقدامات مؤثر مانع از جذب افراد کم بضاعت از سوی داعش و دیگر گروههای تروریستی در عراق شود. داعش در حال حاضر با وجود حملات غافلگیرکننده، رو به قهقراست زیرا توان جذب منابع مالی و عناصر انسانی به ویژه در رده بالای این گروه را ندارد. در عین حال نباید خطر این گروههای تروریستی را نادیده گرفت به ویژه که آمریکا هر زمان که اراده کند، ادوات خود را به حرکت در می‌آورد.