پردیسان آنلاین -گروه استان‌ها – نوشین سلامت: خط ریلی به طول ۱۷۵ کیلومتر در شمالغرب کشور که قرار بود عملیات اجرایی آن در سال ۸۴ آغاز و به مدت ۵ سال آینده تکمیل شده و به بهره‌برداری برسد، حالا پس از ۱۷ سال اندر خم ضعف منابع مالی است.

پروژه‌ای که تکمیل آن، اتصال اردبیل به شبکه ریلی کشور و تسهیل حمل و نقل، توسعه استان، افزایش ایمنی، تبادلات و تجارت بین‌المللی، کاهش مصرف سوخت و حمل مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات از بنادر جنوبی و بسیاری عایدات دیگر را در پی خواهد داشت، چند سالی است با وعده مسئولان مبنی بر افتتاح و تکمیل این ابرپروژه در سال‌های آینده و بهانه‌هایی همراه است.

با اقرار به اینکه اردبیل نسبت به استان‌های دیگر کشور از وضعیت مواصلاتی خوب بی‌بهره است و وضعیت بزرگراه‌ها در این استان هم تعریف چندانی ندارد، همین موضوع اهمیت ایجاد و راه‌اندازی خط ریلی را برای مبادلات آسان و تسهیل عبور و مرور روشن‌تر می‌کند.

کما اینکه در بحث زیرساخت‌های حمل و نقل هوایی نیز نقصان زیادی را در این استان شاهد هستیم به همین خاطر انتظار می‌رفت با تکمیل و بهره‌برداری سریع از خط ریلی استان اردبیل کمبود در حوزه‌های دیگر حمل و نقل به شکلی جبران شود.

علی‌رغم مجاورت جغرافیایی با کشورهای حوزه قفقاز شاید استان اردبیل جز معدود استان‌هایی باشد که با وجود چنین ظرفیت‌های مناسب در مسیر پیشرفت‌های همه‌جانبه، از بسیاری از ساختارهای اقتصادی و توسعه محروم است.

تکمیل خط ریلی اردبیل با ۵ هزار میلیارد تومان اعتبار

بیش از ۲ دهه است که احداث راه‌آهن در قالب یکی از مطالبات مردم اردبیل مطرح بوده و هر چند پروژه پرهزینه‌ای است اما هیچیک از دولت‌های گذشته و کنونی آن را در اولویت سرمایه‌گذاری خود قرار نداده‌اند و همین موضوع دلیل رکود این پروژه بزرگ تا به امروز است.

نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی در این رابطه از اختصاص ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار به خط‌ریلی اردبیل خبر داد و گفت: برای بهره‌برداری از راه آهن اردبیل ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیز لازم است که یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان طلب پیمانکاران و مابقی نیز برای تکمیل مراحل مختلف هزینه خواهد شد.

سید کاظم موسوی با بیان اینکه بخشی از اعتبارات راه‌آهن اردبیل از محل سفر تخصیص می‌یابد، اضافه کرد: مبلغ یک‌هزار و ۳۴۰ میلیارد تومان منابع به استان اختصاص یافته که بخشی از این اعتبارات نیز صرف پروژه‌های زیربنایی و نیمه‌تمام می‌شود.

به گفته وی برای ادامه و تکمیل پروژه راه‌آهن اردبیل-میانه ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر نیاز است.

این در حالی است که صدیف بدری، دیگر نماینده مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی تکمیل و بهره‌برداری خط آهن اردبیل-میانه را نیازمند تزریق تنها یک هزار میلیارد تومان عنوان می‌کند.

منابع مالی ناپایدار چالش اصلی راه‌آهن اردبیل

سفر چندین باره دولت‌های نهم تا سیزدهم به اردبیل در خصوص پروژه راه‌آهن این استان هنوز نتوانسته قفل این پروژه را باز کند. به طوری که در سفر دولت سیزدهم به اردبیل قول قطعی به افتتاح و بهره‌برداری کامل راه‌آهن اردبیل تا پایان ۱۴۰۱ داده شد اما آنطور که پیداست در صورت تأمین منابع، بهره‌برداری از این پروژه به نیمه نخست ۱۴۰۲ موکول شده است.

نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین گفت: در صورت تأمین منابع مالی پایدار و تحقق تعهدات دولت این پروژه تا پایان نیمه نخست سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

صدیف بدری ادامه داد: راه‌آهن اردبیل-میانه مشکل زیادی در اجرا ندارد و تنها مشکلی که می‌توان به عنوان چالش از آن نام برد عدم پایداری منابع مالی این پروژه است.

وی با بیان اینکه منابعی از محل صندوق توسعه ملی و سرمایه‌های قابل فروش دولت به این پروژه اختصاص می‌یابد و در قانون بودجه ۱۴۰۱ در کمیسیون تلفیقی مجلس راه‌آهن اردبیل ردیف بودجه دارد، افزود: فاینانس‌های داخلی به تعهدات خود در تخصیص حدود یک هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان عمل کرده‌اند و باید دولت به روش‌های مختلف فروش زمین یا تهاتر نفت نسبت به تعهدات مالی خود در قبال پروژه عظیم ریلی اردبیل عمل کند.

نه تنها توسعه اردبیل که بخشی از توسعه آتیه کشور در ساختارهای اقتصادی و تجارت وابسته به کریدور شمال به جنوب است که با اتصال راه‌آهن اردبیل-میانه به پارس‌آباد تحول عظیمی را در حوزه اقتصادی استان شاهد خواهیم بود.

نه تنها توسعه آینده اردبیل که بخشی از توسعه آتیه کشور در ساختارهای اقتصادی و تجارت وابسته به کریدور شمال به جنوب است که در این میان با اتصال راه‌آهن اردبیل-میانه به پارس‌آباد و تکمیل زنجیره اقتصادی منطقه آزاد تجاری، منطقه ویژه اقتصادی و گمرک بیله‌سوار تحول عظیمی را در حوزه تجارت شاهد خواهیم بود.

بنا به پیش‌بینی مسئولان و کارشناسان پروژه راه‌آهن اردبیل-میانه در سال‌های اخیر مسیر صاف و هموار را در مدت زمان نسبتاً مناسبی طی کرده و هم‌اکنون یکی دیگر از دلایل دیرکرد در اجرای این پروژه مسیر سخت و بحرانی بوده که جدیداً آغاز شده است.

استاندار اردبیل در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: پروژه راه آهن اردبیل در سال‌های گذشته در مسیر صاف و هموار پیشرفت خوبی داشته اما مسیر سخت و بحرانی آن باقی مانده بود که در ۱.۵ سال اخیر تلاش کردیم این بخش را با تأمین اعتبار مورد نیاز تکمیل و آماده بهره‌برداری کنیم.

عاملی بیان کرد: عمده منابع اختصاص یافته به راه آهن اردبیل در یک سال اخیر متوجه نقاط بحرانی بوده و جز یک تونل که کف‌برداری آن باقی مانده، در مابقی مسیرها کار با سرعت مطلوب در حال انجام است.

وی در ادامه سخنان خود اذعان کرد: اخیراً ۳۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای خرید مصالح به پیمانکاران پرداخت شده و همچنان تأمین پروژه راه آهن با پیگیری و سرعت بیشتر در حال انجام است.

کارشناس مهندسی راه‌آهن نیز یکی از دلایل شتاب کند راه‌آهن را پیچیدگی پروژه در مسیر کنونی عنوان می‌کند.

به تعبیر دیگر ضعف در مطالعه طرح‌هایی با وجهه ملی در استان اردبیل می‌تواند یکی از چالش‌های اساسی در حوزه پروژه‌های عمرانی، اقتصادی و زیرساختی باشد، همانطور که در بسیاری از پروژه‌های گذشته نیز نقص در مرحله مطالعاتی سبب دیرکرد در اجرا یا رکود همیشگی برخی پروژه‌ها شده است.

راه‌آهن اردبیل فنی‌ترین پروژه ریلی

کارشناس مهندسی راه آهن در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: برخی پیچیدگی‌های فنی و مهندسی و برخورداری از شرایط توپوگرافی سخت راه‌آهن اردبیل هم‌اکنون یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های ریلی کشور بوده و بیشترین میزان تراکم ابنیه‌های پیچیده و بزرگ را دارد.

مهدی بایرام‌زاده عبور این خط ریلی از مناطق رانشی را از دیگر عوامل دیرکرد در اجرای راه‌آهن عنوان کرد و افزود: سوای وجود مشکلات در حوزه تخصیص اعتبارات باید به ساختار بنیادی پروژه توجه داشت که به اقرار بسیاری از مهندسان بومی و ملی خط آهن اردبیل-میانه یکی از دشوارترین پروژه‌های ریلی و حمل و نقل در کشور است.

وی با بررسی شرایط فنی پروژه راه‌آهن اردبیل-میانه گفت: با توجه به اینکه در ساخت این پروژه و عملیات اجرایی آن از تجهیزات باکیفیت استفاده شده است همین موضوع سرعت اجرای پروژه را تا حد قابل توجهی پایین آورده و موضوعی که باید در مسئله دیرکرد اجرای پروژه مذبور مورد بررسی قرار داد مربوط به مباحث مالی و پیمانکاری می‌شود.

به گفته این کارشناس پروژه راه‌آهن اردبیل-میانه بعد از تکمیل و بهره‌برداری سرعت و ظرفیت تاب‌آوری این پروژه ۱۲۰ کیلومتر در حمل بار و ۱۶۰ کیلومتر در حمل مسافر تخمین زده می‌شود که در سال نخست بهره‌برداری ظرفیت جابجایی مسافر ۷۰۰ هزار نفر و امکان انتقال بار ۹ هزار تن خواهد بود.

کارشناس امور اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین یادآور شد: در صورت چشم‌پوشی از صنعتی یا غیرصنعتی بودن استان اردبیل باید اذعان کرد که تقویت صنعت حمل و نقل در این استان می‌تواند زمینه‌ساز توسعه صنعتی و اقتصادی بوده و از طرفی با افزایش رو به رشد تعاملات با کشورهای همسایه نمودار تجارت در این استان را با سرعت قابل توجهی ارتقا دهد.

محمد باشکوه با بیان اینکه ایجاد خط ریلی و تقویت حمل و نقل در مسیر زمینی می‌تواند علاوه بر ترمیم اقتصاد این منطقه، اردبیل را برای ورود به بازارهای جهانی و تجربه تجارت بین‌الملل آماده کند، تصریح کرد: تنها راه اصلی برای ورود به مسیر توسعه در منطقه اوراسیا استفاده از ظرفیت صنعتی اردبیل و همسو کردن امکانات زیربنایی است.

تمامی تجهیزات راه‌آهن اردبیل داخلی است

مجری راه آهن اردبیل-میانه در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: پروژه راه‌آهن اردبیل-میانه یکی از پروژه‌های اولویت‌دار دولت بوده که هم‌اکنون تمامی تجهیزات مورد استفاده در این پروژه داخلی است.

علی کاظمی در تشریح مشخصات و ساختار فنی راه‌آهن اردبیل-میانه گفت: خط ریلی اردبیل-میانه به طول ۱۷۵ کیلومتر و در ۱۲ قطعه اجرایی در حال اجرا و ساخت بوده که از نظر فنی ۶۲ دستگاه تونل به طول ۲۳ هزار متر و حدود ۷ هزار متر گالری دارد که روی هم رفته طول مسیر تونل راه‌آهن اردبیل-میانه ۳۰ هزار متر است.

وی با اشاره به اینکه ۳۰ دستگاه پل‌های دره‌ای در این مسیر تعبیه و طراحی شده است، افزود: طول پل‌های دره‌ای پروژه در حدود ۴.۵ کیلومتر است که هم‌اکنون با تلاش پیمانکاران پیشرفت ۹۸ درصدی را در قطعه پل‌ها و تونل‌ها شاهد هستیم.

به گفته مجری راه آهن اردبیل-میانه کل مساحت عملیات خاکی در مسیر این پروژه ۳۵ میلیون و عملیات بتن‌ریزی یک میلیون مترمکعب بوده که عملیات خاک برداری و خاک‌ریزی بدون وقفه در حال اجرا است.

کاظمی همچنین از طراحی ۸ ایستگاه فنی در مسیر پروژه راه‌آهن اردبیل-میانه خبر داد و گفت: پیشرفت فیزیکی ایستگاه‌ها و ساختمان‌های جانبی این پروژه بالای ۸۰ درصد است که این ایستگاه‌ها شامل ۲ ایستگاه اصلی، ۳ ایستگاه مسافری بین‌راهی و ۳ ایستگاه باری هستند.

کریدور شمال به جنوب شاید بهترین بهانه برای تکمیل راه‌آهن اردبیل-میانه و اتصال آن به پارس‌آباد باشد تا با اجرای این پروژه عظیم اما کم‌هزینه زمینه صادرات کالا فراهم شده و پروژه‌ای که چندین سال است آغاز شده اما به نتیجه نرسیده فرجام خوشایندی برای کشور و استان اردبیل داشته باشد.

باید توجه داشت که استان اردبیل با تولید بیش از ۴.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی در سال مستعد بهره‌برداری از پروژه حمل و نقل ریلی بوده تا بدین ترتیب با ایجاد زیرساخت حمل و نقل ریلی زمینه صادرات محصولات کشاورزی از دشت مغان مهیا شود، کما اینکه میزان تولید محصولات کشاورزی این استان با بهره‌برداری از پایاب خداآفرین به ۵.۵ میلیون تن در سال خواهد رسید و فروش خام این حجم از محصولات کشاورزی می‌تواند بزرگ‌ترین اجحاف در قبال و حق کشاورزان و مردم اردبیل باشد.