پردیسان آنلاین – گروه استان‌ها – نیره شفیعی‌پور: عشایر همواره یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گوشت و لبنیات و مهمترین پرورش دهندگان دام به شمار می‌رفته‌اند و اصلاً همین پرورش دام و تلاش برای یافتن چراگاه‌های بهتر، بخشی از مردم روستاها را کوچ نشین کرد تا با تغییر فصل، باز هم بتوانند برای دام‌های خود غذا تأمین کنند.

عشایر نه تنها در اقتصاد بلکه در حفظ امنیت کشور نیز همواره نقشی مهم ایفا کرده اند و داستان‌ها و روایات بسیاری در مورد سلحشوری‌های عشایر در برهه‌های مختلف تاریخ شنیده شده و این نقش مهم، کماکان ادامه دارد.

این قشر کم توقع سال‌های متمادی است که دست بر زانوی خود بدون نیاز به هیچ ارگانی در اوج خودکفایی زندگی کرده‌اند و همه مطالبات خود را تنها از طبیعت داشته اند اما مدتی است که طبیعت نه تنها با آنها بلکه تقریباً با مردم همه دنیا قهر کرده از اینرو، خودکفایی عشایر هم کم‌کم به سمت کمرنگ شدن می‌رود.

احمد کرم‌نژاد، نماینده عشایر ابرکوه در استان یزد معتقد است: ما سال‌ها با قهر طبیعت مواجه بودیم اما امروز با خشم طبیعت مواجهیم، سال‌ها در رنج کم آبی و کم بارانی ماندیم و امسال طبیعت خشم خود را با سیل به سمت ما روانه کرد.

وی، دلیل قهر و خشم طبیعیت را دستکاری‌های انسان در طبعیت و بهره‌برداری نادرست و طمع‌کارانه از مراتع، کوه‌ها، دشت‌ها و رودخانه‌ها می‌داند.

حکایت متفاوت عشایر ابرکوه از کمبود گوشت قرمز

چند سالی است که در برخی استان‌ها مدام سخن از کمبود گوشت قرمز به دلیل نبود دام در میان است و علت این کمبود و نبود دام را خشکسالی‌های پی در پی می‌دانند اما وقتی پای صحبت نماینده عشایر ابرکوه نشستیم، متوجه حکایتی متفاوت شدیم.

احمد کرم‌نژاد که همه اهالی منطقه عشایرنشین فراغه، حتی بر و بچه‌های امور عشایر جهاد کشاورزی استان یزد او را حاج احمد صدا می‌زنند، از وجود ۶۰۰ رأس دام بدون مشتری در آغل‌های خود خبر می‌دهد.

وی در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار داشت: هر سال دام‌ها وقتی زاد و ولد می‌کنند، مدتی آنها را پرورش می‌دهیم و سپس به فروش می‌رسانیم و فقط دام‌های مولد را برای زاد و ولد در سال آینده نگه می‌داریم.

بازار راکد خرید و فروش دام

کرم‌نژاد بیان کرد: امسال حتی یک رأس بره از ۶۰۰ رأسی که در آغل‌ها دارم، فروش نرفته تا جایی که اگر شخص مطمئنی پیدا شود، حاضر با چک دو ساله همه آنها را به فروش برسانم.

وی با گلایه از روند توزیع نهاده‌های دامی بیان کرد: نهاده‌هایی که به دست ما می‌رسد، به هیچ وجه پاسخگوی نیاز دام‌ها نیست و اگر شرایط به همین شکل پیش برود، سال آینده هیچ دامی نخواهم داشت.

حاج احمد افزود: این در حالی است که من در میان سایر عشایر این منطقه، وضعیت بهتری دارم و خودم گاهی توان خرید نهاده آزاد را داشته‌ام با این وجود دیگر امکان این کار را ندارم و اگر ناچار به تعطیلی کار شوم، حداقل ۱۰ خانواده بیکار می‌شوند.

چرخ تولید عشایر نیاز به حمایت دارد

وی بیان کرد: من به دلایل متعدد چند سالی است که یکجا نشین شده‌ام اما سیاه چادرها و آغل‌های خود را برای کارگران عشایر حفظ کرده‌ام تا هم خود از این مسیر ارتزاق کنم و هم چند نفر بتوانند به کار مورد علاقه خود مشغول باشند و هم چرخ تولید عشایر ابرکوه بچرخد اما با این اوصاف، به زودی ناچار به اتمام کار خواهم بود.

حاج احمد اظهار داشت: اگر مسئولان به داد عشایر نرسند، عشایر به زودی سقوط خواهند کرد زیرا دیگر نه توانی و نه سرمایه‌ای برای ادامه این کار ندارند.

وی اظهار داشت: من سال‌ها در این کوه‌ها و دشت‌ها با سختی و آسانی، به زندگی و دامپروری پرداخته‌ام و اکنون دیگر به دوران بازنشستگی رسیده ام اما اگر بخواهم کار را تعطیل کنم، ۱۰ خانواده‌ای که سرپرست آنها چرخ تولید لبنیات این منطقه را می‌چرخانند، بیکار خواهند شد.

حاج احمد بیان کرد: عشایر از اینکه برخی مسئولان به آنها دروغ می‌گویند یا وعده‌های سر خرمن می‌دهند، بسیار ناراحتند و گلایه دارند زیرا این مردم همواره کم توقع بوده اند و نه تنها از امکانات دولت مانند برق و آب و … استفاده نکرده اند، بلکه خدمت رسانی در عرصه تولید نیز داشته اند اما اکنون شایسته نیست که اینگونه در تنگنا باشند و کسی به آنها توجهی نکند.

وی با بیان اینکه گلایه ما از مسئولان استانی نیست زیرا همه آنها از جمله مسئول امور عشایر جهاد کشاورزی یزد را به خوبی می‌شناسیم زیرا پدر او نیز از عشایر است و درد و رنج ما را با پوست و گوشت و استخوانش درک می‌کند و بخاطر اینکه برای ما کاری انجام دهد، تلاش‌های بسیار می‌کند اما گاهی دستش از چاره کوتاه است.

حاج احمد تاکید کرد: دولت به ما نهاد دامی برساند و ابتدا نیاز ما را بسنجد بعد نسبت به سهمیه بندی اقدام کند زیرا این سهمیه‌ای که اکنون به عشایر داده می‌شود، همانند اسباب بازی است که طفل گریان گرسنه را مقطعی آرام می‌کند.

دردل عشایر ابرکوه بسیار است و همین مشکلات در مناطق دیگر عشایر نشین استان یزد یعنی هرات و مروست نیز وجود دارد.

عشایر برای تأمین نان روزانه خود در رنجند

این عشایر نه تنها در زمینه خوراک دام بلکه در زمینه تأمین آرد برای تهیه نان روزانه خود نیز با مشکل مواجه هستند زیرا سهمیه‌ای که به آنها داده می‌شود، مانند همان نهاده‌ها ناکافی است.

مدیر امور عشایر جهاد کشاورزی استان یزد در مورد مشکلات عشایر ابرکوه به خبرنگار پردیسان آنلاین گفت: عشایر مردم صبوری هستند و به کمترین‌ها نیز قانع شده اند اما همین‌ها نیز به درستی جوابگوی نیاز آنها نیست.

جواد شمس عنوان کرد: بودجه‌های استانی برای رسیدگی به عشایر محدود است و امید داریم که سازمان مدیریت و برنامه ریزی به عشایر نگاهی در بودجه‌های ملی داشته باشد.

دام عشایر امسال خریدار ندارد

وی بیان کرد: عشایر استان یزد برای فروش لبنیات خود مشکلی ندارند اما دام آنها به هیچ وجه فروش نمی‌رود و امسال بدترین سال را سپری می‌کنند زیرا دام آنها هیچ متقاضی و خریدار ندارد.

شمس در مورد سایر مشکلات عشایر در حوزه راه، توزیع آرد و … نیز بیان کرد: بر اساس آئین نامه‌ای که به تصویب دولت رسیده، همه دستگاه‌های اجرایی برای رسیدگی به عشایر و حل مشکلات آنها باید به کمک امور عشایر بروند؛ برخی دستگاه‌ها نظیر راهداری و حمل و نقل جاده‌ای پای کار هستند اما برخی دیگر، عشایر را تنها گذاشته اند.

وی، نیاز عشایر استان یزد به نهاده‌های دامی را بسیار فوری و ضروری دانست و گفت: عشایر پول خرید خوراک دام امانی ندارند و باید با نگاه ویژه مسئولان امر، خوراک دام امانی در اختیار آنها گذاشته شود.

بحث تامین خوراک دام و نهاده‌های دامی و تحویل سهمیه‌ای بسیار کمتر از میزان مورد نیاز، خود جای سوال دارد و اینکه چرا میزان نیاز به نهاده‌های دامی بر اساس تعداد دام، به شکل صحیح و با انجام کار کارشناسی به دست عشایر نمی‌رسد و عشایر باید در شرایطی سخت به دامپروری بپردازند.

اما اینکه صحبت از کمبود دام و کمبود گوشت قرمز است و حالا عشایر اینگونه از نداشتن خریدار برای دام‌های خود گلایه دارند نیز جای سوال دارد.

زمزمه‌های در مورد فعالیت مافیای گوشت قرمز در یزد

برخی از وجود مافیا در این زمینه خبر می‌دهند و برخی دیگر نیز لاغر بودن دام‌های عشایر را عامل نداشتن خریدار می‌دانند اما حتی اگر این علت صحیح باشد، باز هم به کمبود نهاده‌های دامی بر می‌گردد و انتظار می‌رود سهمیه بندی توسط جهاد کشاورزی به شیوه بهتری انجام شود.

اگر تولید در حوزه عشایر متوقف شود، تبعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی بسیاری به دنبال خواهد داشت و پس از کوچ روستاییان به شهرها، حالا باید منتظر کوچ عشایر به شهرها باشیم و این در حالی است که در اسناد بالادستی برنامه ریزی، بر معکوس شدن مهاجرت از شهرها به روستاها و رونق بخشیدن به روستاها تاکید شده است.