به گزارش پردیسان آنلاین؛در دنیای کنونی و با توجه به رونق شهرنشینی و تغییر سبک زندگی و صنعتی شدن تولید زباله های مختلف بیشتر می شود لذا در این میان باید فعالیت ها و اقدامات لازمی برای مدیریت این زباله ها یا به عبارتی پسماندها از ابتدا تا دفع نهایی آن ها که شامل جمع آوری، حمل و نقل، تصفیه و دفع زباله همراه با نظارت خواهد بود اتفاق بیفتد که به این فرآیند «مدیریت پسماند» گفته می شود.

در کنار پسماندهای شهری پسماندهایی هم هستند که اگر به درستی مدیریت و امحا نشوند می تواند برای سلامت شهروندان چالش زا باشند این پسماندها پسماندهای پزشکی هستند که از سوی بیمارستان ها و مراکز درمانی و مطب های پزشکان تولید می شود و باید طبق فرآیندی تفکیک ؛ دفع و بی خطرسازی شوند.

بیمارستان یکی از منابع تولید زباله در شهرها بوده که بخش اعظم مواد زاید تولیدی آن را زباله های مخاطره آمیز تشکیل می دهد که در این میان عدم توجه به کنترل زباله های بیمارستانی نه تنها سلامت بیماران و پرسنل بیمارستانی را به خطر می اندازد بلکه به طور غیرمستقیم اثرات منفی شدیدی بر روی سلامت افراد خارج از بیمارستان داشته و موجب آلودگی محیط زیست می شود.

پسماندهای پزشکی را می توان به پسماندهای معمولی، عفونی، پسماندهای پاتولوژیک، اجسام تیزوبرنده، پسماندهای دارویی، پسماندهای سرطانزا، پسماندهای شیمیایی، پسماندهای رادیواکتیو، کپسولهای حاوی گازهای پرفشار و پسماندهای حاوی فلزات سگین تفکیک کردبا وجودی که  پسماندهای شهری قابل بازیافت و تبدیل به کود و قابل استفاده در سطح شهر برای چمن کاریها و یا در سطح زراعی و باغی جهت تغذیه گیاهان می باشد اما پسماندهای پزشکی وبیمارستانی تهدیدی برای بهداشت شهروندان وکارکنان بخش خدمات به شمار می روند.

کلانشهری مانند قم که بیشتر نرخ جمعیتی آن شهرنشین و از سویی با توجه به این که از مقاصد مهم گردشگری وزیارتی است آمار تولید پسماند آن با توجه به نرخ جمعیتی و ورود زائران و گردشگران بالا است طبق آمار سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم میزان تولید پسماند تا قبل از بحران کرونا روزانه معادل ۷۱۹ تن بود اما با شیوع بحران کرونا و محدودیت درسفرهای داخلی و خارجی به روزانه ۶۰۳ تن کاهش یافت.

قم تنها کلانشهری است که گفته می شود در آن زباله های بیمارستانی و یا به عبارتی پسماندهای پزشکی در آن کاملا تفکیک و با فرآیندهایی بی خطرسازی می شود ولی باید این سئوال را مطرح کرد که آیا همه مطب های پزشکان؛ درمانگاهها خود را ملزم به تفکیک پسماند های پزشکی می دانند؟ آیا مدیریت شهری همان طور که پسماندهای شهری را مدیریت می کند دانشگاه علوم پزشکی بر مراکز تحت پوشش خود در زمینه تفکیک پسماندهای پزشکی نظارتی دارد؟

میزان تولید پسماند در یک بیمارستان به وسعت مرکز، تعداد تخت بیمارستان ، میزان پذیرش بیمار ، استفاده از وسایل و تجهیزات یک بار مصرف و سطح خدمات ارائه شده بستگی دارد تولیدکنندگان پسماند پزشکی موظفند پسماندهای تولیدی خود را شناسایی و آمار تولید را به تفکیک « عفونی»، « تیز و برنده»، « شیـمیـایی ـ دارویی» و « عادی» به صورت روزانه ثبت نمایند.

درحال حاضر قم تنها شهری است، که همه پسماندهای پزشکی آن بی‌خطرسازی و سپس دفن می‌شود زباله‌های ویژه و عفونی و پزشکی از طریق ناوگان جداگانه‌ای جمع‌آوری و در کلیه مراحل، پسماندها بی‌خطرسازی و دفع می شوند برخی درمانگاهها و مطب های پزشکی از سوی دو شرکت پیمانکار تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی قم به سایت البرز با فرایند کاملا جداگانه و با حمل و نقل ویژه ایی منتقل و بی خطرسازی می شود.

زیرپوست شهر مطب هایی هستند که در زمینه تفکیک زباله های پزشکی همکاری نمی کنند

یک شهروند قمی می گوید: در برخی مطب های پزشکی در قم که در کنار خدمات پزشکی خدمات تخصصی تری نیز ارائه می دهند مشاهده می شود که اشیاء تیز و حتی عفونی را که باید از دیگر زباله های خود جداسازی کنند از این امر امتناع و آنها را در یک پلاستیک مشکی در کنار دیگر زباله ها بیرون مطب انباشته می کنند این در حالی است که این امر برای سلامت بیماران و افرادی که زباله ها را جمع آوری می کنند خطرناک است.

مرتضی نظری می افزاید: حتی در یکی دو بیمارستان در بخش اورژانس آن در تایم هایی که با شلوغی و افزایش بیمار روبرو می شوند سرنگ ها و سرم ها را تفکیک نکرده و به طور عادی به بیرون منتقل می کنند شاید در این امر نظارت دقیقی نباشد.

یک شهروند دیگر قمی هم طبق مشاهدات خود بیان می کند: در برخی ساختمان های پزشکی که مجموعه ای از چند پزشک متخصص جمع هستند فرایند جداسازی زباله معمولی از پزشکی انجام نمی شود این امر هم برای بیماران در داخل مطب و هم افرادی که خارج از مطب هستند خطرناک است جدا از این که در سطح شهر قم افرادی داریم که به جمع آوری ضایعات و زباله گردی فعالیت دارند و این امر می تواند جان این افراد را به خطر بیندازد.

کلانشهر قم؛ شهری که پسماندهای پزشکی آن دیگر خطرساز نیست

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین در ارتباط با وضعیت پسماندهای پزشکی دراستان قم می گوید: درحال حاضر قم تنها شهری است، که همه پسماندهای پزشکی آن بی‌خطرسازی و سپس دفن می‌شود؛ ۹ بیمارستان از ۱۰ مرکز درمانی قم تجهیزات بی خطرسازی دارند که زباله های آن ها از سوی ناوگان جداگانه ای جمع آوری و به سایت البرز منتقل می شود.

سید عبدالله میر ابراهیمی می افزاید: بخشی از درمانگاه‌ها و مطب‌ها که تجهیزات بی‌خطرسازی ندارند پسماند آن‌ها نیز پس از جمع‌آوری بی‌خطرسازی می‌شود، در حال حاضر نیز تنها شهری هستیم که همه پسماندهای پزشکی را بی‌خطر سازی و سپس دفن می‌کنیم این بی خطرسازی ها از با یک دستگاه پیشرفته ای به نام «اتوکلاو» صورت می گیرد.

به گفته وی؛ مطب های تخصصی پزشکی و برخی کلینیک های درمانی در سطح شهر قم از سوی دو شرکت پیمانکار تحت پوشش و نظارت دانشگاه علوم پزشکی زباله های پزشکی را جمع آوری و به سایت البرز منتقل تا با فرایندهای پیشرفته ای بی خطرشوند بیش از ۶ تُن پسماند پزشکی به‌طور روزانه جمع‌آوری می‌شود که با توجه به‌شرایط این میزان تغییر می‌کند،

میرابراهیمی تصریح کرد: درشرایط کرونا گاهی این میزان به ۱۱ تُن هم افزایش داشته است بیش از ۲ و نیم تن از این زباله ها از سوی مطب ها تولید می شوند اما می توان به جرات گفت که کلانشهر قم تنها کلانشهری است که در کشور زباله های پزشکی آن جداسازی و بی خطرسازی می شود.

برای بررسی نحوه نظارت بر تفکیک و جداسازی پسماندهای پزشکی و عفونی از پسماندهای معمولی بارها با معاونت امور درمان از طریق روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تماس تا در زمینه جداسازی اطمینان خاطری داشته باشیم که زباله های پزشکی کلانشهری مانند قم کاملا جداسازی می شود و همه مطب ها و مراکز درمانی خود را ملزم به این امر مهم می دانند ولی طبق برخی مشاهداتی که صورت گرفته برخی مطب های تخصصی پزشکان از این امر سرباز زده و زباله های پزشکی را به طور عادی با زباله معمولی بیرون از مطب برده و جان شهروندان را به خطر می اندازند.

با پیگیریهایی از سوی مرکز بهداشت به نکته مهم رسیدیم که برخی مطب ها و مراکر درمانی در زمینه تفکیک و جداسازی پسماند پزشکی تخلفاتی دارند.