پردیسان نوین – گروه بین الملل: ویروس کرونا که در شرایط کنونی خطرناک‌ترین ویروس در جهان به شمار می‌رود طی ماه‌های اخیر توجه جهانیان را شدیداً به خود جلب کرده است.

ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان در حال حاضر با گسترش ویروس کرونا رو به رو است و تمام تلاش خود را در بخش‌های مختلف برای مبارزه با گسترش این ویروس مرگبار به کار گرفته اما تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا مانع فعالیت‌های کشور در این خصوص می‌شود؛ تحریم‌هایی که ظالمانه و یکجانبه بوده و ملاحظه هیچ شرایط اضطراری و انسانی را نمی‌کند.

در سایه گسترش روز افزون این ویروس و درخواست‌های جامعه بین الملل برای تقویت همکاری‌های مشترک در راستای مبارزه با کرونا هم چنان شاهد آن هستیم که آمریکا بر تشدید تحریم‌ها علیه برخی کشورها از جمله ایران و عدم برداشتن آن اصرار می ورزد و مدعی است که این تحریم‌ها واردات مواد غذایی و دارو را در بر نمی‌گیرد.

در همین ارتباط خبرنگار پردیسان نوین گفتگویی با پروفسور «ریچارد فالک»، استاد حقوق بین الملل دانشگاه پرینستون امریکا تنظیم نموده که در ادامه می‌آید.

«ریچارد فالک» گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در فلسطین در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴ نیز بوده و بالغ بر ۲۰ کتاب از وی منتشر شده است.

*تحریم‌های آمریکا علیه ایران تجارت بشردوستانه با ایران را مختل کرده و ایالات متحده آمریکا از لغو تحریم‌ها در شرایط بحرانی بیماری همه گیر COVID-19 خودداری کرده است. دلایل این امر چیست؟

امتناع آمریکا از لغو تحریم‌ها، حتی به طور موقت یا جزئی، منعکس کننده رویکرد کلی معامله گر ترامپ نسبت به رفتار سیاست خارجی آمریکاست، این بدان معناست که در عمل هیچ تغییری در سیاست تحریم‌ها صورت نمی‌گیرد مگر اینکه کشور تحریم شده آمادگی خود را به ارائه نوعی امتیاز سیاسی معادل اعلام کند.

در مورد ایران – اگر ترامپ به این رویکرد پایبند باشد – رفع یا کاهش تحریم‌ها مستلزم آن است که ایران به نقش‌های ادعایی در سوریه خاتمه دهد و حمایتی را که ظاهراً به غزه، حزب الله و قیام حوثی ها در یمن ارائه می‌کند، خاتمه دهد. البته این نوع منطق معامله – به ویژه هنگامی که به اعمال تحریم‌های یک جانبه متکی باشد – بخصوص ظالمانه است، یعنی توسط شورای امنیت سازمان ملل مجاز دانسته نشده است و به خودی خود غیرقانونی و غیراخلاقی است.

این تحریمها- در واقع آنچه من جرم ژئوپلیتیکی می‌نامم است- یک تصمیم عمدی دیپلماتیک یا سیاست خارجی برای انجام اقدامی غیرقانونی با نقض اصول اساسی منشور سازمان ملل. برای مثال، تحریم‌هایی که پس از جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ علیه عراق اعمال شد، به عنوان سلاح کشتار جمعی عمل می‌کند.

استدلال ثانویه این است که تحریم‌ها شرارت کمتری نسبت به جنگ یا مداخله دارند و با توجه به خصومت دولت آمریکا با ایران از زمان تأسیس جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹، تحریم‌ها گزینه‌های سیاسی هستند. اسرائیل در طی دهه‌ها از نفوذ خود در واشنگتن برای زنده نگه داشتن این خصومت استفاده کرده است. اسرائیل عمیقاً با اقدامات رییس جمهور اوباما برای عادی سازی روابط با ایران و دستیابی به توافق هسته‌ای تحت عنوان برجام در سال ۲۰۱۵ مخالفت کرده است. ترامپ حمله به توافق نامه برجام را در اولویت قرار داده و ایالات متحده آمریکا را از این توافق – به عنوان مقدمه‌ای برای اعمال سیاست فشار حداکثری – خارج کرد.

*اگرچه برخی کشورها و گروه‌های داخلی آمریکا از دولت ترامپ خواسته اند در شرایط فعلی تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند، اما امریکا از انجام این خواسته امتناع نموده است. به نظر می‌رسد ترامپ از ویروس کرونا برای اعمال سیاست فشار حداکثری علیه ایران استفاده می‌کند. نظر شما در این ارتباط چیست؟

فشار علیه ایران ادامه دارد و متاسفانه تحریمها نیز در این شرایط تشدید نیز شده است. این رفتار از طرف ترامپ مطابق با رویکرد کلی معاملاتی وی است که در بین سایر نقص‌ها، فاقد همدلی برای قربانیان کاملاً بی گناه است. سوال شما همچنین توجه به سیاست فشار حداکثری را که فقط علیه ایران اعمال می‌شود جلب می‌کند و در رابطه با سایر کشورهای هدف مانند سوریه، کوبا، زیمبابوه و ونزوئلا صریحاً مورد استناد قرار نمی‌گیرد.

*اگرچه کانال سوئیس به دلیل انجام تجارت بشردوستانه با ایران اعلام شد، انتقال پول از دیگر کشورها به این کانال به دلیل تحریم‌های آمریکا امکان پذیر نبود و در عمل کانال برای تأمین نیازهای پزشکی و سایر موارد کافی نبود و در ایران نیز از منابع انسانی برخوردار نیست. چرا ایالات متحده آمریکا و سایر کشورهای اروپایی حاضر نیستند یک کانال مالی مستقل برای تجارت بشردوستانه با ایران در نظر بگیرند که بتوان پول سایر کشورها را به آن منتقل کرد؟

این مسئله نگران کننده است که سایر کشورها در این دوره اضطراری آمادگی ایجاد کانال موثری برای اطمینان از جریان منابع انسانی به ایران را ندارند – به ویژه با توجه به عدم موفقیت سیستم سازمان ملل در ارائه کمک‌های بشردوستانه به کشورهایی که در هدف تحریم‌های غیرقانونی قرار گرفته اند.

همانطور که قبلاً توضیح داده شد، دولت ایالات متحده اهداف استراتژیک خود را حتی در شرایطی که هزینه‌های بشردوستانه رسیدن به آنها بسیار بالا باشد، در اولویت قرار می‌دهد. دولت‌های اروپایی با وجود اینکه عموماً از رویکرد ترامپ ناراضی هستند به عادات بد خود که در طول جنگ سرد شکل گرفته است ادامه داده و رهبری سیاست خارجی امریکا را بدون قید و شرط پذیرفته اند و تمایلی به مخالفت با سیاست‌های ترامپ حتی اگر با آنها موافق نباشند را ندارند.

* تحریم‌های ایالات متحده آمریکا آسیب ناشی از چالش کروناویروس در ایران را افزایش داده است. وظیفه جامعه جهانی برای تحت فشار قرار دادن آمریکا در این شرایط چیست؟

این سؤال مسئله مهمی را ایجاد می‌کند – مسئله‌ای که توجه را به ضعف جامعه جهانی در شرایطی که یک کشور پیشرو و با نفوذترین عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، منشأ تخلف است جلب می‌کند.

در سازمان ملل، ایالات متحده امریکا با استفاده از حق وتو رفتار خود را از هرگونه چالش جدی عایق بندی می‌کند و نشانگر تابعیت قوانین بین المللی در رابطه با تقدم ژئوپلیتیک است. در این مورد، هیچ اهرم بین المللی مؤثری برای دستیابی به تعلیق تحریم‌ها علیه ایران غیر از افکار عمومی بین المللی وجود ندارد.

از آنجا که همه گیری کرونا ویروس تقریباً همه کشورها را با چالش‌های خاص خود روبرو کرده است، به احتمال زیاد دولتها از اراده سیاسی لازم برای دور زدن تأثیر تحریم‌ها علیه ایران برخوردار نیستند.