به گزارش پردیسان آنلاین- شهر هوشمند برای توسعه و گسترش و هم چنین ترویج شیوه های «آی؛سی,تی»چارچوبی است که از فناوری اطلاعات برای توسعه وگسترش؛ ترویج شیوه های پایدار و با هدف رفع چالش های رو به رشد شهرنشینی ایجاد شده است شهرها هوشمند دیگر رویای دست نیافتنی نیستند بلکه به لطف راهکارهای نوآورانه اینترنت در حال حاضر فعال و به سرعت در حال گسترش می باشند.

تحقیقات پیش بینی می کند تا سال ۲۰۲۱ شهرهای جهان در تلاش هستند تا از جنبه های مختلف فناوری در سیستم های شهری استفاده کنند و خدماتی ارائه کنند که با صرف کم ترین زمان در تمام امور مورد نیاز زندگی شهری به بالاترین سطح بهره وری دست یابند و نزدیک به ۱۹ میلیون دلار ذخیره کنند.

به همین جهت الزامی است که شهرهای کشور به سرعت به سمت یک شهر هوشمند پیش رود شهر هوشمند در واقع منطقه شهری است که از انواع مختلف سنسورها وروش های الکترونیکی اطلاعات جمع آوری کرده و این اطلاعات را برای مدیریت کارآمد دارایی و منابع و هم چنین خدمات شهری خود به کارمی برد.

در سال ۱۳۹۴ شهرهای ارومیه، اصفهان، تهران، مشهد و تبریز به عنوان پنج شهر هوشمند ایران معرفی شدند، اما با توجه به شاخص‌ها و اصول شهر هوشمند، به نظر می‌رسد این پنج کلانشهر ایران تا رسیدن به واقعیت شهر هوشمند هنوز فاصله زیادی دارند.

قم یکی از کلان شهرهای مهم کشور است که می توان گفت با برنامه هایی که مدیریت شهری برای بهره گیری از فناوری اطلاعات و قدم به سمت هوشمندسازی اجرا کرده است می توان گفت قم جزو پیشروترین شهرهای کشور در زمینه هوشمندسازی است هرچند درکل کشور اقداماتی برای قدم نهادن به سمت هوشمندسازی شهرهای کشور صورت گرفته است اما به دلیل نبود یک متولی از دیگرشهرهای جهان هنوز عقب هستیم.

این روزها که همه دنیا با ویروس عالم گیر کرونا دست وپنجه نرم می کنند ؛کووید-۱۹ و این اپیدمی همه گیر بر زندگی شهری، تردد و حمل و نقل در شهرها، اقتصاد شهری، سلامت و بهداشت شهری و امنیت شهرها اثر گذاشت لذا هوشمندسازی مسیر خدمات رسانی در مدیریت شهری با بهره گیری از سامانه های هوشمند ، بخشی اجتناب پذیراز زندگی روزمره در این بحران شد.

از سویی قرار است در شهر قزوین طرح سامانه قرنطینه هوشمند برای شناسایی افراد واکسن زده و یا دارای افرادی که آزمایش آنها مثبت است در جامعه شناسایی و بازگشایی ها و یا محدودیت های کرونایی نیز براین اساس اجرا شود این نمونه ایی از دستاوردهای شهر هوشمند خواهد بود.

شهر کریمه اهل بیت (س) وقدم در مسیر هوشمندسازی

رئیس ستاد شهر هوشمند شهرداری قم در گفتگو با پردیسان آنلاین می گوید: در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از زیرساختهای نرم افزاری در حوزه شهر هوشمند آماده است؛ولی لازمه تحقق طرحها در شهر هوشمند هم افزایی و همکاری بین دستگاهی است.

همایون یزدان پناه بیان می کند: ستاد شهر هوشمند در شهرداری قم تشکیل شده که سابقه این موضوع به سال ۹۴ برمی گردد که دغدغه این مسئله در مدیریت شهری قم ایجادشده بود ولی در سالهای گذشته به وِیژه از سال ۹۵ تلاش های زیادی برای تحقق و حرکت بر مبنای برنامه، در این موضوع به جدیت پیگیری شده است.

به گفته وی؛ لازمه تحقق طرحها در شهر هوشمند هم افزایی و همکاری بین دستگاهی است، به عنوان نمونه باید حتما کمیته راهبردی شهر هوشمند را با همکاری استانداری و دستگاههای ذیربط تشکیل دهیم هم چنین سازمانهای فناوری اطلاعات سازمانی زیرمجموعه شهرداری بوده و قدرت و اختیارات لازم و کافی را برای هوشمندسازی یک شهر ندارند برای قدم نهادن به سمت هوشمند سازی ازدستگاههای اجرایی و مدیریتی استان همکاری مطلوبی دیده نمی شود.

به گفته وی، با توجه به آماده سازی ۷۰ درصد از زیرساخت های نرم افزاری در حوزه شهر هوشمند آماده است با این زیرساختها می توان تمام سامانه های دستگاههای اجرایی مختلف شهر را به یکدیگر مرتبط کرد.

 بهره گیری از طرح های خلاقانه نخبگان در شهر هوشمند

رئیس ستاد شهر هوشمند شهرداری قم در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به راهکارهای رسیدن به شهر هوشمند می گوید: بهره‌گیری از ایده‌های فناورانه و خلاقانه متخصصان و نخبگان و ایده‌پردازان، در تحقق شهر هوشمند الزامی بوده و سرمایه‌گذاری‌ در توسعه شهر هوشمند، زمینه‌ساز تحول و توسعه مدیریت شهری قم است؛ در ابتدای امر باید مدیریت شهری با ایجاد تحول بنیادین در مدیریت نیروی انسانی، گام‌های اساسی در رفع کاستی‌ها و تحول سازمانی بردارد.

یزدان پناه عنوان می کند: در مدیریت شهری مسائل مهمی چون شهر هوشمند و ارائه خدمات شهری با کیفیت به شهروندان و حفظ محیط‌زیست مطرح است که با نگاهی علمی و پژوهشی و  با روش‌های خلاقانه و نوآورانه  می‌توان با بهره‌وری بیشتری به نیازهای شهروندان پاسخ داد.

به گفته وی؛ شهر و شهروند هوشمند از مؤلفه‌ها و شاخص‌های مهم در توسعه و پیشرفت شهر است، باید در این خصوص مدیریت شهری و شهرسازی جهت  ارائه خدمات هوشمند و نهایتاً ایجاد شهر و شهروند هوشمند سرمایه‌گذاری مناسبی انجام دهد توسعه ارائه خدمات الکترونیکی تنها بخشی از هوشمندسازی است و باید با استفاده از ظرفیت‌های کارآمد و توانمندی‌های موجود در این عرصه به نتایج خوبی دست یابیم، هرچند هوشمند سازی تنها شامل خدمات الکترونیکی  نیست و حیطه و طیف وسیعی دارد.

وی ادامه داد: اما آن چه باید در طراحی شهر هوشمند به آن توجه شود؛هوشمند سازی ساختمان وطراحی معماری سبز است که این امر در کشورهای پیشرفته اجرا شده است در حالی که شهر قم دارای ۷ شهرک صنعتی است در کنار این توسعه باید نگاه به مسائل زیست محیطی هم توجه شود لذا باید در شهر هوشمند به طراحی معماری سبز به عنوان راهبردی برای ارتقای زندگی شهروندان به آن توجه شود.

در قم با آب و هوای گرم و خشک می‌توان با به کار گیری معماری سبز و هوشمند، تحولی شگرف در صنعت ساختمانی آن پدید آورد، در این باره به بسته‌های حمایتی و تشویقی نیاز است.

قم باید با شتاب به سمت هومندسازی قدم بردارد

حسین اسلامی رئیس شورای شهر اسلامی شهرقم می گوید: پروژه‌های سخت شهر در حد مطلوبی در شهر قم به سرانجام رسیده و در دوره پیشرو پروژه‌های نرم شهر در دستور کار خواهد بود.

به گفته وی؛ برنامه‌های سازمان فرهنگی و اجتماعی، نگاه ویژه به شهر الکترونیک به‌عنوان زمینه‌ساز شهر هوشمند از موضوع‌های اولویت‌دار است که موردتوجه قرار می‌گیرد.

اما عضو شورای اسلامی شهر قم با تاکید بر شتاب بر هوشمندسازی شهر قم می گوید: بروزرسانی و ارتقاء کیفیت استانداردهای فاوا، به‌کارگیری فناوری‌های نوین، تحول دیجیتالی و هوش مصنوعی، بهره‌گیری از اینترنت اشیاء و تحلیل کلان داده‌ها برای ارائه خدمات مطلوب و تسهیل امور مردم یکی از مطالبات اصلی شورا از شهرداری است.

آموزش شهروندان از شاخص های مهم هوشمندسازی شهر قم

معصومه آمره با اشاره به شتاب در هوشمندسازی در شهرداری بیان می کند: هوشمندسازی در شهرداری قم باید شتاب بیشتری به خود بگیرد تا بستر لازم برای ارائه خدمات مطلوب به شهروندان و افزایش رضایت عمومی مردم فراهم گردد؛ برای تسریع در امر هوشمندسازی، شهرداری از ظرفیت نخبگان بومی و شرکت‌های استارتاپی و شرکت‌های فناور در طراحی و اجرای سیستم‌ها و سامانه‌های هوشمند مدیریت شهری استفاده کند.

به گفته وی؛ استفاده گسترده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در نهاد پر مراجعه‌ای مانند شهرداری باعث تسهیل فرایندهای اجرایی، فراهم کردن امکان دسترسی آسان شهروندان، شفافیت و کارآمد ساختن عملیات شهرداری جهت تضمین پاسخگویی سریع به نیازهای شهروندان و تسهیل ارائه خدمات به مردم خواهد شد.

آمره در ادامه از شاخص های مهم هوشمندسازی شهر قم را آموزش شهروندان دانسته و عنوان می کند: برای تحقق هوشمندسازی واقعی در شهرداری باید آموزش دولت الکترونیک به شهروندان همزمان موردتوجه قرار بگیرد تا میزان مشارکت شهروندان در استفاده از سامانه‌های مشترک شهر هوشمند برای ارائه خدمات لازم فراهم گردد.

اما طی سالهای اخیر به ویژه در سایه بحران کرونا مدیریت شهری قم قدم های مثبتی در زمینه هوشمندسازی برداشته است وشاید می توان گفت که شهرداری قم نخستین دستگاهی بوده که توانسته ۳۲ خدمت را با نام قم یار یا همان خدمات الکترونیکی را به شهروندان قمی هدیه کند.

گام های استوار مدیریت شهری قم به سمت هوشمندسازی 

رئیس سازمان فناوری و اطلاعات شهرداری قم با اشاره به گام های مدیریت شهری به سمت هوشمندسازی عنوان می کند: در حال حاضر بیش از ۳۲ خدمت در سامانه قم‌یار به صورت الکترونیکی به شهروندان ارائه می‌شود که باید به عنوان گام نخست حرکت به سمت شهر هوشمند از آن یاد کرد.

کورش محمد حسینی می افزاید: شهرداری قم باهدف ارائه خدمات الکترونیکی و کاهش تردد شهروندان در سطح شهر و حرکت به سمت شهری هوشمند برنامه جامعی را در ایجاد زیرساخت‌های سخت‌افزاری دنبال می‌کند؛ با شیوع ویروس کرونا اهمیت حرکت به سمت هوشمند سازی خدمات برای همه آشکار شد و امیدواریم با همکاری همه دستگاه‌ها ارائه خدمات جامع الکترونیکی سرعت بیشتری پیدا کند.

وی با اشاره به جایگاه قم در زمینه هوشمندسازی بیان می کند: با وجود جوان بودن سازمان فناوری و ارتباطات شهرداری قم نسبت به سایر شهرها، در بعضی از حوزه‌ها مانند شهرسازی در شرایط مطلوب و بالاتری از سایر کلان‌شهرها قرار داریم.

ایجاد پهن باند زیرساختهای ارتباطی مبتی بر تکنولوژی فیبر نوری

مدیرکل اداره فناوری و اطلاعات استان قم با اشاره به این که شهر هوشمندمتولی اصلی آن شهرداری است ولی این اداره در زمینه هایی هم همکاری داشته می گوید: در مورد شهر هوشمند متولی آن شهرداری است و آقای محمد حسینی رئیس فاوا شهرداری نیز اقدامات خوبی داشتند ولی فناوری و اطلاعات هم بخشی از فعالیت شهرداری است و در چند زمینه همکاری داشتیم که یک بخش آن در مرحله تصویب در شورا است ایجاد پهن باند زیرساخت های ارتباطی بربستر تکنولوژی فیبر نوری که در مدیریت حمل و نقل و ترافیک و در زمینه دوربین کاربرد دارد ما ورود کرده ایم.

جواد غلامپور می افزاید: در زمینه دوربین که بخشی از آن از جرائم رانندگی است و شهرداری سهم ۶۵ درصدی دارد و تنها با نگاه توسعه و خدمات ورود داریم هم چنین در زمینه هوشمندسازی جمع آوری زباله هم همکاری داریم.

به گفته وی؛ بنابراین در طراحی وپیاده سازی و اجرای سامانه های هوشمند در تمام حوزه های کاری با مشارکت اپراتورهای ارتباطی با همراه اول تفاهم نامه بسته ایم و در آینده با اپراتور ایرانسل هم وارد مذاکره خواهیم شد .

تقدیر از خدمات الکترونیکی شهرداری در زمینه گردشگری

وی در پاسخ به این سئوال که با توجه به این که شهر قم یک شهر زائر پذیر و گردشگرپذیر است در این زمینه آیا سامانه ای طراحی شده است عنوان می کند: خود شهرداری در این زمینه ورود خوبی داشته است با راه اندازی سامانه قم یار خدمات الکترونیکی برای همه افراد از جمله گردشگران در نظر گرفته شده است.

غلامپور می افزاید: در این سامانه افراد مختلف خدمات می گیرند از جمله گردشگران که شرکت های بومی قم این سامانه را پیاده سازی کرده اند این سامانه این امکان را به مسافرخانه و یا هتل را می دهد که مشخص کند مسافر و یا گردشگر مجرد و یا متاهل است وپلی ارتباطی بین هتل ومسافر و گردشگران خواهد بود.

دسترسی ۸۳ درصدی روستاهای ۲۰خانوار قم به اینترنت پرسرعت

شاید بهره گیری از پهنه های اینترنت پرسرعت می تواند از زیرساخت های مهم شهر هوشمند باشد لذا طبق گفته مدیراداره فناوری و اطلاعات استان ۸۳ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار قم از اینترنت پرسرعت بهره مند هستند.

در سایه کرونا و اجرای محدودیت ها ارائه خدمات الکترونیکی که یکی از گام های موثر در زمینه دولت الکترونیک و همچنین زیرساخت شهر هوشمند است در قم از سوی دستگاههای اجرایی اجرا شد که مهم ترین آن نرم افزار شاد برای آموزش مجازی دانش آموزان و بهره گیری از خدمات دولتی از طریق سامانه های هوشمند را می توان نام برد.

مدیر اداره کل فناوری اطلاعات استان قم بیان می کند: ۸۳ درصدی روستاهای ۲۰خانوار قم به اینترنت پرسرعت تلفن ثابت دسترسی دارند هم چنین ۱۰۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان حداقل به یکی از اپراتورهای همراه دسترسی پایدار دارند.

جواد غلام پور می افزاید: ۶۵۱ خدمت از دستگاههای اجرایی استان در قالب دولت الکترونیک ارائه می شود و در این زمینه اجرایی نمودن طرح پژوهشی وضعیت توسعه دولت الکترونیک و ۳۵۲ خدمت به دفاتر پیشخوان متصل شده است .

به گفته وی، با توجه به آموزش آنلاین و غیر حضوری با بحران کرونا در مراکز آموزشی می افزاید: همه مدارس استان به اینترنت پرسرعت متصل هستند ضریب نفوذ مشترکین اینترنت ثابت و سیار قم از ۷۶ درصد در خرداد سال ۹۶ با رشد۵۱ درصدی به ۱۱۵ درصد در پایان خردادماه سال ۱۴۰۰ ارتقا یافته است.