به گزارش پردیسان آنلاین؛ گردشگری در دنیای امروز یک قطب اقتصادی بسیار مهم تلقی می شود. تا جایی که برخی کشورها آن را جایگزین درآمد حاصل از منابع طبیعی قرار داده اند و اقتصاد کشور خود را از طریق توریسم خارجی و داخلی در گردش نگه می دارند. این پدیده می تواند اثرات مستقیم فرهنگی و اجتماعی را نیز به همراه داشته باشد. بطور مثال در میزان درآمد مردم یک سرزمین، مشاغلی که از قبل آن بوجود می آید و حتی سطح سواد و روابط اجتماعی مردم یک شهر یا سرزمین. مردمی که جهت برقراری ارتباط با مسافرین و توریست هایی که از خارج کشور برای بازدید شهرشان آمده اند نیاز به یادگیری حداقل یک زبان خارجی دارند و یا فرهنگ پذیرایی از میهمانان در میانشان نهادینه می شود.
با توجه به جوانب مختلف فرهنگی و اقتصادی ای که امر گردشگری در یک جامعه به همراه دارد، بصورت یک رشته تخصصی درآمده است که سالانه متخصصین زیادی را پرورش داده و به فعالیت می گمارد. و جالب تر اینکه هر روز اشکال جدیدی نیز به خود می گیرد. از ایجاد راه های مختلف اما سهل و آسان برای دریافت خدمات حمل و نقل گرفته تا نوع اقامتگاهی که امروزه بنا برسلیقه افراد تنوع بسیار زیادی دارد. و حتی برگزاری برنامه های تفریحی و سیاحتی تحت عنوان تورهای مسافرتی که معمولاً بصورت دسته جمعی برگزار می شوند.
بنا به اهمیت این موضوع با سید جواد جلالی نژاد مسئول انجمن صنفی مجتمع‌های گردشگری و واحدهای پذیرایی استان گفتگویی را انجام دادیم.

خودتان را معرفی کنید و گوشه ای از فعالیت های خودتان را توضیح بفرمائید.
سید جواد جلالی نژاد هستم مسئول انجمن صنفی مجتمع‌های گردشگری و واحدهای پذیرایی استان، نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، عضو هیئت مدیره کانون حرف و عضو هیئت مدیره کانون عالی استان،عضو هیئت مدیره انجمن خیرین میراث فرهنگی و همچنین در دوره قبل مسئول کارگروه گردشگری دفتر آقای امیرآبادی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی دوره یازدهم بودم.
در انجمن صنفی مجتمع‌های گردشگری و واحدهای پذیرایی استان سعی می کنیم در کنار کارهای صنفی که انجام می دهیم فعالیت های فرهنگی هم داشته باشیم مثل برگزاری نمایشگاه ها همایش ها و موضوعات مناسبتی، رویداد سازی و موضوعاتی که مرتبط به حوزه گردشگری می شود در کنار کار صنفی انجام می دهیم.

محور اصلی گردشگری قم گردشگری دینی است

ظرفیت های استان قم در حوزه گردشگری چیست؟چه مقدار از این ظرفیت ها استفاده شده است؟
محور اصلی گردشگری قم گردشگری دینی می باشد که به واسطه وجود بارگاه مطهر حضرت معصومه سلام الله علیه افراد زیادی قم را به عنوان یک شهر زیارتی انتخاب می‌کنند اما خیلی از ظرفیت های قم واقعا مغفول مانده است.
ظرفیت های مغفول گردشگری در بخش های استان
مردم قم را به عنوان یک شهر کویری خشک بیشتر می شناسند در صورتی که در کنار همین کویر خشک قم که همان هم یکی از ظرفیت های منحصر می باشد به فاصله خیلی کمی شهرستان‌ها، بخش‌ها و روستاهای ناشناخته‌ای داریم که بسیار سرسبز و دیدنی هستند که ظرفیت‌های بسیار خوبی برای رونق و توسعه گردشگری هستند که متاسفانه هنوز ناشناخته مانده اند.
در این چند سال اخیر در نمایشگاه بین المللی گردشگری که در بهمن ماه هر سال در تهران برگزار می شود که ظرفیت خوبی برای معرفی استان ها می باشد سعی کردیم ظرفیت های ناشناخته قم را بیشتر معرفی کنیم که در این دو سال اخیر کهک و خلجستان و با تولید محتوا به عنوان مناطق ییلاقی قم معرفی شد.
ظرفیت‌های اماکن تاریخی ، پدیده‌های طبیعی مثل گنبد نمکی، تالاب‌های قم و حتی گردشگری سلامت که مسافران حاشیه خلیج فارس، قم را برای درمان انتخاب می‌کنند بسیار حائز اهمیت است اما در معرفی آن ها موفق نبودیم.

عدم ایجاد زیر ساخت مناسب، سد ماندگاری گردشگر
یکی از مشکلاتی که در کنار عدم معرفی ظرفیت‌های استان در حوزه گردشگری با آن روبرو هستیم عدم زیرساخت مناسب برای گردشگری است.پدیده‌های طبیعی که از آن ها نام بردم مانند گنبد نمکی و تالاب‌هایی که در استان وجود دارد به دلیل اینکه هنوز زیرساخت‌های آن ها به خوبی ایجاد نشده آنطور که باید معرفی نشده است.
در این چند سال اخیر اقداماتی برای ایجاد ظرفیت‌های تفریحی مثل باغ پرندگان، پارک آبی، ایجاد بوستان‌ ها ،پارک های بازی‌های، رستوران‌های متنوع و متعددی که ساخته شده است برای جذب گردشگر موثر است.
لزوم توجه به گردشگری غذا
حوزه دیگری که حائز اهمیت است گردشگری غذاست که بیشترین مشکلی که در این حوزه با آن ربرو هستیم عدم معرفی درست آن به مسافران است.
با توجه به اینکه گردشگری دینی محور اصلی گردشگری استان است به درستی برای آن برنامه ریزی و هدف گذاری نشده است و به همین علت ماندگاری مسافر در استان چند ساعت بیشتر نیست و این نمی تواند برای استان درآمدزا باشد و اقتصاد پایدار گردشگری را ایجاد کند.
نکته دیگر اینکه ما در کنار گردشگری زیارت برای اینکه همه بخش‌ها بتوانند از صنعت گردشگری انتفاع داشته باشند باید در معرفی انها برنامه داشته باشیم تا گردشگر بتواند این مراکز را بشناسد و از ظرفیت های استان مطلع باشد که از مبدا برای مقصدش برنامه‌ریزی کند و اگر ما بتوانیم کاری کنیم که گردشگر از مبدا برای استان ما برنامه‌ریزی داشته باشه و وقت و زمان را بر اساس ظرفیت‌هایی که استان دارد برنامه‌ریزی کند مطمئناً ماندگاری مسافر و زائر و گردشگر ارتقا پیدا می‌کند و فقط چند ساعت برای زیارت در استان نمی ماند.
شهرداری ها؛شرکای گردشگری
برای افزایش ماندگاری مسافر در استان همه بخش ها باید به این موضوع کمک کنند به خصوص شهرداری که یکی از شرکای گردشگری محسوب می شود و هر چقدر ما گردشگر در قم داشته باشیم به طور مستقیم ارزش افزوده ای که بابت خرید هر چیزی انجام می شود درصدی برای شهرداری لحاظ می شود. این موضوعی است که شهرداری باید خیلی کمک گردشگری باشد.
اداره کل میراث فرهنگی به تنهایی نمیتواند از پس مشکلات این حوزه بر بیاید گردشگری واقعا فرابخشی است و همه بخش‌ها باید به آن کمک کنند چه بخش خصوصی چه نهادهای دولتی همه باید پای کار باشند که بتوانیم یک شهر با یک اقتصاد پایداری گردشگری داشته باشیم که تمام صنوف ما در استان بتوانند از آن منتفع شوند.

شاهراه مواصلاتی کشور؛ فرصت یا تهدید
استان قم بعنوان شاهراه مواصلاتی کشور و از مقاصد اصلی گردشگری داخلی و خارجی می باشد؛ درخصوص استفاده از این ظرفیت توضیح بفرمایید.
متاسفانه ما نمی توانیم بگوییم که چون محور مواصلاتی ۱۷ استان هستیم می تواند مقصد گردشگری باشد اتفاقاً این موضوع باعث شده که گردشگر از محور های مواصلاتی استان به عنوان معبر استفاده کنند یعنی مقصد برای گردشگری استان های دیگر است در مسیر عبور چند ساعتی هم برای زیارت در قم توقف می کنند.
ما هنوز نتوانستیم قم را به عنوان یک مقصد که گردشگر از مبدا برای آن برنامه داشته باشد معرفی کنیم که این معبر بودن به نظر من نه تنها یک ظرفیت نیست در مواقعی یک تهدید هم هست؛ من فکر می‌کنم که برای این ظرفیت و این سیل زیاد گردشگر و زواری که داریم باید با برنامه ریزی و هدف گذاری مناسب میزان ماندگاری آن را با بهانه های مختلف ،با معرفی و ایجاد ظرفیت های تفریحی و اقامتی ارتقا بدیم و به این بسنده نکنیم که چون ورودی مسافر به استان قم زیاد است همین کفایت میکند و بیشتر به جای اینکه منفعت داشته باشه بیشتر به حوزه خدماتی ما هزینه وارد می کند.
مسافرت گردشگران حوزه خلیج فارس در ظاهر به قم زیاد است ولی متاسفانه قم رو به عنوان یک پایلوت می شناسند یعنی در ابتدای سفر به قم چند ساعتی برای زیارت وارد می شوند و در ادامه استان‌های دیگر به خصوص استان های شمالی کشور را برای گذراندن اوقات فراغت انتخاب می کند و در آخر سفر دوباره برای چند ساعت زیارت به قم مشرف می شوند و به کشور خودشان بر می گردنند.
در ظاهر شاید ورودی ما زیاد باشد ولی ماندگاری واقعا خیلی کم است مستلزم این است که همه بخش ها کمک کنند و ظرفیت‌های ناشناخته را معرفی کنند به خصوص ظرفیت‌هایی که ما در کهک و خلجستان داریم ؛ گردشگر اگر از مناطق ییلاقی قم آگاهی داشته به جای اینکه این مسافت طولانی تا شمال کشور را طی کند با یک زمان خیلی کوتاه به کهک و خلجستان برود و از ظرفیت ییلاقی این مناطق استفاده کند در نهایت می تواند برای اقتصاد گردشگری استان مفید باشد.
تسهیلگری مهترین اقدام مدیران
عملکرد مدیران حوزه گردشگری در استان قم را چطور ارزیابی می کنید؟
مدیران حوزه گردشگری بهترین کاری که می‌توانند انجام دهند تسهیلگری در جذب سرمایه گذار با ارائه بسته‌های تشویقی و ایجاد انگیزه برای جذب سرمایه‌گذار است که می تواند به رونق حوزه گردشگری کمک کند .
مورد دیگر مدیران باید تلاش کنند زیرساخت های گردشگری را ایجاد کنند ما خیلی در زیرساخت ها هنوز ضعف داریم.سه حوزه گردشگری ، صنایع دستی و میراث فرهنگی یک زنجیره‌ای هستند که می توانند مکمل همدیگر باشند.
یک اقدام مناسب اداره گردشگری در این دوره، مرمت و احیای بازار کهنه و سرای ملا حسین بود و در واقع یک مسیر گردشگری احیا شد؛ یعنی هر سه حوزه ماموریت اداره کل در همین منطقه احیا شد و با مرمت و احیای این منطقه بازار کهنه و سرای ملا حسین و ایجاد و احیای صنایع دستی در این بازار یک مسیر گردشگری که از بازار کهنه شروع می شود سرای ملاحسین ،مدرسه غیاثیه و در انتها امامزاده موسی مبرقع یک مسیر گردشگری تاریخی تعریف شد که واقعاً این می تواند یک کار ماندگار باشد. بعدها این مسیر به عنوان یک مسیر پر تردد و جاذبه گردشگری معرفی شود و رونق خیلی زیادی پیدا کند این یکی از کارهای شاخصی بود که اداره کل و شخص مدیر کل میراث انجام داد و باید از کمک شهرداری و دادستانی و نهادهای مرتبطی که با هم افزایی ، همکاری و تعامل توانستند این کار را انجام دهند قدردانی کرد.

توسعه اقتصاد گردشگری وظیفه شهرداری‌هاست
شهرداری بعنوان یک بازوی اصلی در ایجاد زیرساخت برای گردشگری چه نقشی می تواند ایفا کند.
توسعه اقتصاد گردشگری وظیفه شهرداری‌هاست البته شهرداری واقعا برای مناسب سازی شهر در راستای پذیرش زائر و گردشگر اقدامات مناسبی انجام داده است هم از نظر ایجاد مراکز تفریحی، ایجاد بوستان‌ها ، پاکیزگی و سیما منظر شهری و فضای سبز فعالیت های قابل تحسینی انجام داده است.
شهرداری شریک اصلی منافع گردشگری محسوب می شود یعنی هرچقدر گردشگری رونق داشته باشد به ازای هر خریدی که زائر و گردشگر میکند چند درصد از مالیات ارزش افزوده‌ آن مستقیم جز درآمد شهرداری به حساب می آید.
انتظاری که از شهرداری داریم کمک اداره میراث فرهنگی باشد یعنی واقعاً خیلی می‌تواند به این حوزه کمک کند و هم برای خودش منافع دارد و هم می‌تواند از منافعش برای یک اقتصاد پایدار استفاده کند.
۲ سالی هست که توانستیم با شهرداری یک همکاری مشترک داشته باشیم و در نمایشگاه بین المللی گردشگری یک غرفه برای تغییراتی که در خصوص رونق گردشگری و توسعه گردشگری انجام داده است در اختیار شهرداری قرار گرفته است و اگر شهرداری یک رویکرد توسعه محور در خصوص گردشگری داشته باشد می تواند برای همه منفعت داشته باشند.

ضررهای چبران ناپذیر کرونا به گردشگری
در سال های اخیر بعلت کرونا ورود گردشگران به کشور کاهش پیدا کرده بود ولی بعد از پایان کرونا ورود گردشگران افزایش پیدا کرده است؛برای افزایش حضور گردشگران در قم چه باید کرد؟
واقعا کرونا خیلی گردشگری را زمین گیر کرد بعد از سال‌ها هنوز اثرات منفی آن در گردشگری هنوز مشهود می باشد چون که زیرساخت نیروی انسانی گردشگری را از بین برد. در تاسیسات گردشگری به خصوص در طول این سالها سعی کرده بودیم که با آموزش های مداوم نیروهای گردشگری به طور تخصصی در این مراکز مشغول به کار باشند ولی با فراگیری کرونا ، گردشگری کاملاً زمینگیر شد و تمام این پرسنل و نیروهای انسانی که در طول این سال‌ها متخصص این حوزه شده بودند به خاطر تعطیلی واحدهای گردشگری، سراغ کسب و کار و صنایع دیگر ، کارخانه ها و جاهایی که بتوانند امرار معاش کنند رفتند و بعد از فروکش کردن کرونا هم همانجا ماندگار شدند.
بعد از کرونا یکی از معضلاتی که در حوزه گردشگری داشتیم عدم داشتن پرسنل های متخصص و آموزش دیده گردشگری بود در این چند سال سعی کرده ایم که این خلا دوباره برطرف شود ولی خب غیر از کرونا ، گردشگری واقعاً خیلی حساس و خیلی شکننده است با کوچکترین اتفاق دچار مشکل می شود یعنی با صنف دیگر خیلی فرق دارد هر اتفاقی که رخ می دهد گردشگری تحت تاثیر قرار می گیرد یعنی امنیت یکی از ارکان اصلی رونق گردشگری است.
زمان کرونا خیلی از مشاغل مرتبط با گردشگری تعطیل شدند که برای افزایش حضور گردشگر بعد از کرونا ایجاد زیرساخت‌ها بسیار حائز اهمیت است که باید به آن توجه شود چون ما هنوز در استان کمبود تخت و هتل داریم در صورتی که ما در برنامه ششم توسعه آن عددی که برای چشم انداز بود هنوز محققق نشده است که امیدواریم در برنامه هفتم توسعه انجام شود.
لزوم ارائه بسته های تشویقی از سوی دستگاه های متولی
نکته حائز اهمیت دیگر جذب سرمایه‌گذار از طریق بسته‌های تشویقی از طرف شهرداری ، میراث فرهنگی ، ساخت مبلمان شهری، ایجاد تابلوهای راهنما، راه اندازی تاکسی گردشگری یا تاکسی زائر با آموزش تخصصی رانندگان تاکسی ها و از همه مهمتر نهادینه کردن فرهنگ میزبانی در بین جامعه محلی از موضوعاتی است که برای افزایش گردشگر می توان نام برد.
هر قدر که ما بخواهیم قم به عنوان یک شهر گردشگری و یک شهر زائر پذیر معرفی کنیم ولی اهمیتی به این موضوعات ندهیم راه راه اشتباه رفتیم .محور اصلی توسعه اقتصادی استان که گردشگری است این محور باید تقویت شود و مستلزم این است که همه چیز در خدمت گردشگری باشد یعنی گردشگر زمانی که وارد شهر می شود متوجه شود این شهر از ظرفیت های گردشگری با تسهیلگری و راهنمای گردشگر و زائر همراه است.
هم افزایی راز بهبود وضعیت گردشگری
۷.در پایان پیشنهادهای خودتان را برای بهبود وضعیت گردشگری و ماندگاری مسافر در استان قم را بفرمایید.
یک شهر گردشگری واقعا باید تمام عناصر آن در خدمت مسافر قرار گیرد این کار سختی نیست فقط مستلزم یک سری برنامه ریزی ها می باشد که با هم افزایی ها و همکاری می توان به آن دست یافت. که رسانه ها خیلی میتوانند به این موضوع کمک کنند و مردم به خاطر منافع شهرشان ، آداب میزبانی رعایت شود.
امیدوارم بتوانیم قم را به سطحی برسانیم که در تراز بین المللی استانداردهای گردشگری رو در آن همه رعایت کنند یک شهر واقعاً زائر پذیر استاندارد و به اصطلاح با رویکرد اقتصادی نه تنها فقط میزبانی خشک و خالی باشد منافع اقتصادی هم در آن اهمیت داشته باشد و مردم بدانند که هر گردشگری که وارد استان میشه چه منفعتی میتواند برای استان داشته باشد.محور اصلی گردشگری قم گردشگری دینی است