امید یوسفی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار پردیسان نوین اظهار داشت: در این سرشماری یک تیم پنج نفره از کارشناسان اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی و اداره محیط زیست مهاباد حضور داشتند که توانستند در این سرشماری در حدود ۵۰ فرد سمندر را در این زیستگاه علامت‌گذاری و شمارش کنند.

وی با بیان اینکه این سرشماری علاوه بر مهاباد، در زیستگاه‌های این‌گونه کمیاب در بوکان، سردشت، پیرانشهر و اشنویه نیز انجام می‌شود اضافه کرد: بعد از گذشت ۱۴ روز، این سرشماری دوباره در زیستگاه سمندر کردستانی در این مناطق تکرار می‌شود تا آمار تقریبی فراوانی جمعیت این گونه در این زیستگاه‌ها مشخص شود.

وی با اشاره به اهمیت سرشماری این نوع دوزیست در طبیعت افزود: در این پایش، جویبارهای منطقه مورد بررسی می‌گیرد و بعد از جمع‌آوری آمار، برنامه‌ریزی‌های لازم برای حفاظت از سمندرها توسط سازمان مرکزی و اداره نظارت بر حیات وحش استان انجام می‌گیرد.

رییس اداره حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: در گذشته ناآگاهی جوامع بومی و محلی از وضع سمندرهای ایران باعث کاهش جمعیت این گونه جانوری شد بنابراین آموزش و اطلاع‌رسانی می‌تواند در حفاظت بیشتر از این گونه‌های ارزشمند نقش مثبتی داشته باشد.

«یوسفی» با بیان اینکه این گونه به دلیل حساس بودن به شرایط محیطی، همواره با آسیب‌های بسیار جزئی و آلودگی بسیار کم منابع آبی از بین می‌روند، افزود: در سال‌های گذشته به دلیل خشک شدن چشمه‌ها و تغییر کاربری آنها و شکار آنها توسط پرندگان و مارها این گونه نادر بسیاری از زیستگاه‌های خود را از دست داده و در شمار گونه‌های در حال انقراض قرار گرفته است.

سمندر از راسته دوزیستان دُمدار و خانواده سالاماندریده (سمندرها) بوده که در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته به‌شدت در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده و زیستگاه آن چشمه‌سارها، جویبارها و آب‌های روان و زلال است.

این‌گونه دارای سر پهن، طول سر با عرض آن تقریباً برابر، پوزه گرد، چشم‌های برجسته، بدن و دم قوی، فاقد تاج پشتی و به رنگ سیاه براق همراه با لکه‌های زرد رنگ روشن به اشکال حلقه‌ایی، قلابی و نیم دایره است و خال‌های زرد این گونه به طور غیر منظم در پشت بدن قرار دارند.

در اصطلاح محلی به این گونه جانوری «بوکه کانیله» و «کانی‌بوک» گفته می‌شود که به معنی عروس چشمه است و این نامگذاری حاکی از آن است که تنها در چشمه‌های با آب روان و صاف قابل مشاهده است.

تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌های سمندر غارزی، سمندر کوهستانی لرستانی (امپراطور)، سمندر کوهستانی کردستانی (خال زرد)، سمندر کوهستانی آذربایجانی، سمندر آتشین، سمندر تاج‌دار جنوبی و سمندر جویباری ایرانی در کشورمان شناسایی و نامگذاری شده است.

این‌گونه جانوری علاوه بر آذربایجان‌غربی در مناطق غربی استان‌های کردستان و کرمانشاه نیز شناسایی شده است.

کوهستان «قلات‌شای» مهاباد در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب این شهرستان واقع شده و به سبب داشتن انواع گونه‌های جانوری و گیاهی همواره مورد توجه دوستداران طبیعت و علاقه‌مندان محیط زیست قرار گرفته است.