محمدعلی ایزدخواستی در گفتوگو با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به استراتژیها و برنامههای این سازمان برای احیای بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری اظهار کرد: برای بافتهای تاریخی فرسوده، محور اصلی برنامههای ما حفظ مشخصهها و مؤلفههای تاریخی موجود در کالبد بافت است و در کنار آن، ایجاد سرزندگی اجتماعی، رونق اقتصادی، توسعه خدمات زیربنایی، بهبود دسترسیها و ارتقای امنیت اجتماعی، مهمترین اقدامات سازمان به شمار میآید.
وی افزود: فرسودگی در بافتهای تاریخی، بیشتر ناشی از کاهش رونق اجتماعی است و بهبود آن تنها از طریق افزایش تعاملات اجتماعی، توسعه اقتصادی و ارتقای کیفیت زندگی ممکن میشود و این فرآیند باید به گونهای صورت گیرد که هیچگونه خدشهای به الزامات کالبدی و تاریخی بافت وارد نشود و ارزشهای تاریخی شهر حفظ شود.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان درباره بافتهای ناکارآمد غیر تاریخی تصریح کرد: در این محلات که نمونههای کالبد تاریخی موجود نیست، نوسازی باید مبتنی بر نیازهای زندگی امروز باشد، اما همچنان باید به هویت تاریخی شهر توجه شود، به این معنا که المانها و مؤلفههای هویتی و تاریخی در طراحی محلهها وارد شوند و ضمن تأمین زندگی معاصر، هویت فرهنگی و تاریخی شهر نیز متبلور شود.
ایزدخواستی تأکید کرد: هر دو استراتژی احیا مبتنی بر معاصریت و زندگی امروز است، اما روش و ابزارهای اجرایی آنها متفاوت است؛ برای مثال، در بافتهای تاریخی محدودیتهای ارتفاعی اجازه توسعه عمودی نمیدهد، بنابراین حفظ ارزش زمین از طریق مشوقهای غیرعمودی اهمیت دارد، اما در بافتهای ناکارآمد غیر تاریخی، توسعه عمودی و تسهیلات ساخت و ساز میتواند رونق اقتصادی و اجتماعی را افزایش دهد.
وی ادامه داد: شناخت دقیق چالشها و مشکلات هر محله فرسوده، پیشنیاز طراحی برنامههای موفق بازآفرینی است و ما نمیتوانیم بدون تحلیل محیط، شرایط زیست و تجربه ساکنان هر محله، برنامهای مؤثر تدوین کنیم، زیرا شرایط و چالشها در هر محله متفاوت است و به همین دلیل، برنامهها باید متناسب با ویژگیهای هر بافت طراحی شوند.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان با اشاره به اقدامات سازمان نوسازی و بهسازی در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ گفت: با تغییر نگرش به دفاتر تسهیلگری و ایجاد نسل دوم این دفاتر، که بر اساس تجربه زیست واقعی در محلهها طراحی شدهاند، موفق شدیم برای ۴۵ محله شهر اصفهان سند بازآفرینی تهیه کنیم که این سندها شامل برنامههای توسعه، احصای چالشها و دستورات اقدام برای ارتقای کیفی محله است و تمامی برنامهها بر اساس مشارکت ساکنان و تجربه زیست آنان شکل گرفته است.
ایزدخواستی افزود: پیش از آن، بین سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰، برای هفت محله دیگر نیز سند بازآفرینی تهیه شده بود و اکنون ما برای ۴۲ محله غیر تاریخی و ناکارآمد سند جامع داریم که تمام چالشها، راهکارها و اقدامات لازم برای ارتقای کیفیت زندگی در آنها مورد توجه قرار گرفته است، همچنین دو محله تاریخی مهم شهر نیز مورد مطالعه قرار گرفته و سندهای بازآفرینی برای آنها تدوین شده است.
وی تصریح کرد: در سالهای اخیر، پروژههای محلمحور متعددی در مناطق پانزدهگانه شهر اصفهان اجرا شده است که این پروژهها که در بودجه شهرداری ردیفبندی شده و با پیگیری مدیران شهری به اجرا درآمدهاند، صدها اقدام محرک توسعهای را در بافتهای ناکارآمد ایجاد کردهاند؛ اجرای این پروژهها نهتنها کیفیت زندگی محلات را ارتقا داده، بلکه زمینه جذب سرمایهگذاری و توسعه محلی را نیز فراهم کرده است.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان با اشاره به اهمیت تجربه زیست ساکنان در تدوین سندهای بازآفرینی اظهار داشت: تجربه زیست یعنی شناخت دقیق از شرایط واقعی زندگی افراد ساکن در محله، کسانی که روزانه در آنجا زندگی میکنند، شغل دارند یا ارتباط مستقیم با محله دارند و این تجربیات مبنای شناسایی چالشها و طراحی برنامههای آینده محلات بوده و در این فرآیند مشارکت واقعی مردم و معتمدین محله، کیفیت و اثربخشی اقدامات را چندین برابر افزایش داده است.
ایزدخواستی افزود: این شیوه مبتنی بر مشارکت مردمی و تجربه زیست، نمونه موفقی در سطح ملی بوده است و توانست بهعنوان عالیترین جایزه وزارت راه و شهرسازی شناخته شود و جایگاه ملی پیدا کند و این دستاورد نشان میدهد که مشارکت ساکنان و تجربه زیست واقعی، کلید موفقیت برنامههای بازآفرینی شهری است.
وی درباره اهمیت استمرار پروژهها تأکید کرد: ادامه این مسیر و اجرای پیوسته پروژهها در دهه آینده، زیستپذیری محلات فرسوده را به شکل قابل توجهی افزایش خواهد داد و رها کردن پروژهها در میانه راه میتواند اثرات هزاران نفر ساعت کار کارشناسی و برنامهریزی را بیاثر کند و تمام زحمات اجرا شده را از بین ببرد.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان با اشاره به مسئله تلفیق معماری مدرن و سنتی تصریح کرد: معماری شهری باید در عین پاسخگویی به نیازهای زندگی امروز، عناصر و ادبیات هویتی خود را حفظ کند و با مؤلفههای تاریخی و فرهنگی شهر همسو باشد که این تلفیق، یک عمل هنری و معمارانه است که نیازمند تفکر و تخصص دقیق در حوزه طراحی و معماری است و نمونههای موفق آن در ۷۰ تا ۱۰۰ سال گذشته در کشور موجود است.
ایزدخواستی با تأکید بر ضرورت هماهنگی میان معاصریت و هویت تاریخی در پروژهها گفت: موفقیت استراتژیهای احیای بافتهای فرسوده مستلزم استمرار این مسیر و اجرای پروژهها به صورت یک زنجیره پیوسته است تا توسعه پایدار، ارتقای کیفیت زندگی و حفظ ارزشهای تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان محقق شود.
وی اظهار داشت: همانطور که در تجربه سالهای اخیر مشاهده شد، تلفیق معاصریت و هویت تاریخی نهتنها امکانپذیر است، بلکه موجب ایجاد شهری زنده، پویا و جذاب برای ساکنان و گردشگران میشود و این مسیر نیازمند نگاه بلندمدت، همکاری تمامی دستگاههای شهری، مشارکت مردم و تخصص کارشناسان معماری و شهرسازی است و اگر به درستی دنبال شود، آینده بافتهای فرسوده و ناکارآمد اصفهان، روشن و قابل تحسین خواهد بود.