سید محمد امین جعفری روز یکشنبه درگفت و گو با پردیسان نوین افزود: خیلی خوب است که هر ساله در روز ۱۹ اردیبهشت ماه با کمک و تلاش هنرمندان همه رشته‌های ادبی و هنری استان بوشهر و بویژه شهرستان دشتستان، سازمان‌های مردم نهاد و گروه‌های مردمی به احترام و پاسداشت حقی که مرحوم کمالی بر فرهنگ و گویش بومی و مادری دشتستان دارد، آیین‌هایی برگزار شود تا همه فرهنگ‌وران و فعالان فرهنگی اجتماعی و هنری با آثار نوشتاری، نمایشی و تجسمی خود روز پاسداشت گویش مادری دشتستان را در تقویم این شهرستان نهادینه کنند.
وی بیان کرد: برای تحقق این مهم قرار نیست که نهادهای عمومی و دولتی تصمیم گیری کنند بلکه خودمان میتوانیم هرساله در این روز مشخص، در یک حرکت نمادین گفت و گوها، پیام‌ها و نوشتههای رایج فضاهای مجازی و مکتوب خود را به لهجه مادری ادا کنیم و روز پاسداشت گویش مادری را پاس بداریم.
جعفری ادامه داد: در این زمینه میتوان با تبلیغ و اطلاع رسانی گسترده در فضاهای عمومی، مجازی و حتی در گروه‌های خانوادگی کاری کرد تا همه کسانی که به هر نوعی این سرزمین و زبان و لهجه مادری دشتستان را دوست دارند این نقش را نهادینه و این مناسبت را ماندگار کنند.
وی یادآور شد: همچنین میتوان در ۱۹ اردیبهشت هر کدام از دشتستانیها در مکالمات تلفنی و در پیام‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌کنیم نوشته و گفتهها و همه احوالپرسی‌ها و گفت و گوها با زبان و لهجه مادری باشد تا از این طریق روز پاسداشت گویش مادری دشتستان را جا بیندازیم.
جعفری افزود: به نظر می‌رسد این مهم می‌تواند یاد و نام کسانی مانند کمالی که نقش ویژه و مستندی در پاسداشت لهجه مادری‌مان داشته‌اند را زنده کند و جایگاه زبان و لهجه محلی دشتستانیها را به نسل‌های بعد منتقل کند که بی تردید این احترام به خرده فرهنگ‌ها می‌تواند باعث قوام و دوام فرهنگی دشتستان و کشور ایران باشد.
خالق مجموعه آثار “یک کاسه اقیانوس” و “پای حرف های حروف” افزود: امیدواریم شاعران، نویسندگان و هنرمندان دیگری که در فضای ادبیات و هنر شهرستان دشتستان و استان بوشهر قدم و قلم می زنند را بیش از پیش مورد حمایت و همراهی قرار دهیم تا روزی در فراق آنها دست افسوس پشت دست دیگر خود نزنیم.
وی بیان کرد: فرج الله کمالی صرف نظر از اینکه شاعر محلی سرا بود که دردها، آلام و آمال مردم سرزمین تفتیده دشتستان را همیشه بر زبان قلمش جاری میکرد یکی از استوانه‌های فرهنگ بومی استان بوشهر و بویژه دشتستان محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: کمالی در واقع اسطوره استوار شعر بومی دشتستان است کسی که هم ادیب و شاعر توانای شعر بومی کشورمان بود و هم نخلی برومندی در فرهنگ جنوب سرزمین ایران بود.
جعفری یادآور شد: همه کسانی که ادبیات فولکلوریک ایران را دنبال می‌کنند می‌بینند که اگرچه در همه شهرها و روستاها و استان‌های کشورمان به زبان ها و لهجه های بومی و محلی شعر سروده می‌شود ولی با این وجود کسانی بیشتر شعرشان به دل مردم مینشیند که در مرحله نخست درونمایه‌های ادبی و شعر خودشان را از همه ویژگی‌های ذاتی شهر و دیار خودشان وام میگیرند و هم در نوشتن آثارخود آلام، دردها و سختی‌ها و گاه شادی‌های عمیق مردم رو منعکس می‌کنند و فرج الله کمالی به معنای واقعی این گونه بود.
وی گفت: ویژگی دیگری که بین شاعران بومی سرای موفق، تاریخ پیما و جغرافیانورد هر دیار با سایر شاعران فاصله می‌اندازد و در مقایسه با دیگران آنها را موفق‌تر می‌کند تسلط و احاطه عمیق و وسیع آنها بر دایره واژگانی، اصطلاحات، کنایه،ها، استعاره‌ها و حتی اصطلاحات محلی، بومی و زبانی آن لهجه و گویش است که فرج الله کمالی در این شاخص‌ها یک دایره المعارف محسوب می‌شود.
جعفری بیان کرد: کتاب “دشتستونی” کمالی می‌تواند یکی از فرهنگ‌نامه‌های واژه‌ها و لهجه‌ها و اصطلاحات و کنایه‌های دشتستانی محسوب شود و افراد نیز برای تحقیق و جست و جو در این حوزه‌ها می‌توانند از این کتاب بهره ببرند.
وی افزود: کمالی علاوه بر اینکه شعرهای خوب سروده ذاتا انسانی بسیار شریف، نجیب درد کشیده و دردمندی بود و اینکه برای وی لقب دردمند مطرح می‌شود به این خاطر است که کمال همواره دردش، درد مردم بوده‌است که این ویژگی شرافت و عیار ادب و کلامش فراتر از دیگران است.
جعفری اظهار داشت: کمالی از آن شمار آدم‌ها و ادیبانی است که پیدا کردن جایگزین و جانشین برای آنها خیلی دشوار و شاید محال است با این وجود امیدوارم در مورد کارهای وی به صورت خیلی جدی و عمیق تری پژوهش شود تا ویژگی‌ها و ابعاد شخصیتی شعرش برای نسل‌های آینده بیشتر شناسانده شود.
وی اضافه کرد: خیلی مهم است که ما بتوانیم در رسانه‌هایی که بعدها قلم می‌زنیم بیشتر از پیش ابعاد شعری امثال کمالی، ایرج شمسی زاده و بزرگان دیگر شعر فارسی و شعر بومی که در استان بوشهر تلاش کردند برای دیگران معرفی کنیم.
جعفری گفت: صحبت کردن درمورد کمالی در شرایط این روزها که یکی دو روز بیشتر نیست که این نخل بلند حیاط خانه پدری را از دست دادیم کمی دشوار است و در سوگ کوچ کمالی باید به گوشه گوشه و کوچه به کوچه خاک تفتیده دشتستان و شعر و ادبیات معاصر استان بوشهر تسلیت گفت و امیدوارم حالا که کمالی خسته از خستهخانه دنیا به دیار آرامش و روشنایی رفته در آن دیار باقی زندگی بسیار خوبی داشته باشد.
