به گزارش پردیسان آنلاین، در دنیای امروز که اقتصاد جهانی به شدت به زنجیره‌های تأمین و حمل و نقل وابسته است، ایجاد مسیرهای ترانزیتی کارآمد یکی از اولویت‌های اصلی کشورهاست. کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ترانزیتی جهان است که با هدف اتصال کشورهای هند، روسیه، ایران و دیگر کشورهای منطقه طراحی شده است. این کریدور که طول آن حدود ۷۲۰۰ کیلومتر است، مسیرهای دریایی، جاده‌ای و ریلی را شامل می‌شود و از بندر بمبئی در هند آغاز شده و به سن‌پترزبورگ در روسیه ختم می‌شود.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود، نقش کلیدی در این پروژه ایفا می‌کند. قرار گرفتن در مسیر اتصال خلیج فارس به دریای خزر، امکان دسترسی مستقیم به بازارهای آسیا، اروپا و حتی آفریقا را فراهم کرده است. این موقعیت استراتژیک باعث شده که کریدور شمال-جنوب نه تنها برای ایران بلکه برای تمام کشورهای عضو این پروژه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد.
در سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی برای توسعه زیرساخت‌های مرتبط با این کریدور انجام شده است. از جمله مهم‌ترین اقدامات می‌توان به ساخت خط آهن رشت-آستارا اشاره کرد که یکی از بخش‌های کلیدی این مسیر محسوب می‌شود. علاوه بر این، همکاری‌های بین‌المللی میان ایران، روسیه و هند نیز افزایش یافته است تا موانع موجود بر سر راه اجرای کامل این پروژه برطرف شود.
اهمیت کریدور شمال-جنوب برای تجارت جهانی
-یکی از مهم‌ترین مزایای کریدور شمال-جنوب کاهش زمان و هزینه حمل کالاهاست. بر اساس مطالعات انجام‌شده، استفاده از این کریدور می‌تواند زمان حمل کالا بین هند و روسیه را از ۴۰ روز (از طریق کانال سوئز) به حدود ۲۰ روز کاهش دهد. همچنین هزینه‌ها نیز تا ۳۰ درصد کاهش پیدا می‌کند که این امر جذابیت اقتصادی بالایی برای استفاده‌کنندگان ایجاد می‌کند.
-این کریدور امکان اتصال بازارهای بزرگ آسیا (هند)، اروپا (روسیه) و خاورمیانه (ایران) را فراهم می‌کند. با توجه به رشد سریع اقتصادهای آسیایی نظیر هند و چین، تقاضا برای مسیرهای ترانزیتی کارآمد افزایش یافته است که INSTC می‌تواند پاسخگوی بخشی از این نیاز باشد.
-با عملیاتی شدن کامل کریدور شمال-جنوب، جایگاه ژئوپلیتیک ایران در منطقه تقویت خواهد شد. تبدیل شدن به یک هاب ترانزیتی نه تنها درآمدزایی قابل توجهی برای کشور دارد بلکه قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات بین‌المللی را نیز افزایش می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های باقی‌مانده این پروژه، تکمیل خط آهن رشت-آستارا است که نقش کلیدی در اتصال شبکه ریلی ایران به جمهوری آذربایجان دارد. بر اساس گزارش‌ها، تملک اراضی مورد نیاز برای ساخت این خط آهن آغاز شده است و دولت بر تسریع روند اجرایی آن تأکید دارد.
علاوه بر این، بنادر جنوبی کشور نظیر بندرعباس نیز در حال توسعه هستند تا بتوانند ظرفیت لازم برای پذیرش بارهای ترانزیتی را فراهم کنند.
در سال‌های اخیر همکاری میان ایران، روسیه و هند افزایش یافته است تا موانع موجود بر سر راه اجرای کامل پروژه برطرف شود. امضای توافقات تجاری جدید میان این کشورها نشان‌دهنده عزم جدی آن‌ها برای بهره‌برداری هر چه سریع‌تر از ظرفیت‌های INSTC است.
فرصت‌ها برای اقتصاد ایران
-کاهش وابستگی به نفت: با عملیاتی شدن کامل INSTC، درآمدهای حاصل از ترانزیت کالا می‌تواند جایگزین بخشی از درآمدهای نفتی شود که گامی مهم در راستای کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت خواهد بود.
-جذب سرمایه‌گذاری خارجی: این پروژه فرصتی مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کرده است که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور باشد.
-تقویت روابط تجاری منطقه‌ای: INSTC بستری مناسب برای تقویت روابط تجاری میان ایران و کشورهای همسایه فراهم می‌کند که نتیجه آن افزایش صادرات غیرنفتی خواهد بود.
به گزارش پردیسان آنلاین، کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) نه تنها یک پروژه ترانزیتی بلکه یک فرصت طلایی برای تحول اقتصادی ایران محسوب می‌شود. کاهش زمان و هزینه حمل کالاها، تقویت جایگاه ژئوپلیتیک کشور و ایجاد درآمدهای پایدار تنها بخشی از مزایای این پروژه هستند. با وجود چالش‌هایی همچون محدودیت منابع مالی یا رقابت با سایر مسیرها، امیدواری زیادی وجود دارد که با برنامه‌ریزی دقیق‌تر، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت همکاری‌های بین‌المللی بتوان بر این موانع غلبه کرد.
اجرایی شدن کامل INSTC نه تنها منجر به افزایش درآمدهای ترانزیتی خواهد شد بلکه زمینه را برای توسعه پایدار اقتصادی فراهم خواهد کرد؛ تحولی که نه فقط برای ایران بلکه برای تمام کشورهای عضو این پروژه اهمیت دارد. امید آن می‌رود که با ادامه تلاش‌ها شاهد روزهایی باشیم که ایران به عنوان یک هاب ترانزیتی جهانی شناخته شود؛ روزهایی که تحول اقتصادی کشور را رقم بزند و رفاه عمومی را افزایش دهد؛ روزهایی که INSTC نماد امیدواری به آینده‌ای روشن‌تر باشد!
