اگرچه این کشور آسیای مرکزی که از قضا در همسایگی کشور چین، خواستگاه این بیماری همه گیر واقع شده و به استناد آمارهای ملی و جهانی تاکنون به دلایل مختلف از آلودگی به این ویروس وارداتی در امان مانده است، اما مردم این کشور به رغم مشاهده سیاست ها و رفتار پیشگیرانه دولت، مدتی است که در برابر آن رفتار تدافعی و بعضا غیر منطقی اتخاذ کرده اند.
این ویروس که تاکنون از چین در جنوب شرق آسیا به نزدیک ۹۰ کشور جهان سرایت کرده است، بر اساس گزارشات تاکنون نتوانسته است به کشور همسایه یعنی تاجیکستان نفوذ کند، شاید بیشتر به این دلیل که مراودات مردم این کشور با مردم چین کمتر از حدی است که با دیگر کشورهای جهان تعامل دارند.
تاجیکستان با چین بیش از ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد و هزاران کارگر و متخصص چینی در این کشور کار و زندگی می‌کنند. چین یکی از کشورهای عمده واردکننده مصالح ساختمانی، مواد غذایی و ماشین آلات و کالای خاص به تاجیکستان است.
این ویروس که در ادبیات علوم پزشکی جهان به “کوید-۱۹” معروف است ابتدا از شهر “ووهان” چین شروع به تکثیر کرده و آلوده کرده ۳۰ استان این کشور امروزه ۹۳ هزار نفر را آلوده کرده و در حدود ۹۰ کشور جهان تکثیر و بحران ایجاد کرده است.
رفتار دولت در برابر کرونا
مسئولان بهداشتی تاجیکستان طی دو ماه اخیر بارها اعلام کرده اند که برای جلوگیری از ورود ویروس کرونا به این کشور تمام تدابیر لازم را اندیشیده و از هیچ تلاشی برای این منظور دریغ نمی ورزند.
روز پنجشنبه بود که مسئولان وزارت بهداشت تاجیکستان در یک نشست مطبوعاتی مشترک، شایعات جنجال برانگیز پیرامون انتقال ویروس کرونا از چین به این کشور را رد کرده و اعلام کردند که تاکنون آلودگی به این ویروس در هیچ نقطه ای تاجیکستان مشاهده نشده است.
چندی پیش، “بی‌بی خانم درویش‌زاده” سخنگوی وزارت بهداشت و تأمین اجتماعی تاجیکستان اعلام کرده بود که با وجود عدم وجود کرونا در این کشور، وزارت بهداشت در اولین مرحله ۳۰۱ نفر از افرادی که با پروازهای ترانزیتی از چین به تاجیکستان آمده بودند را در چند بیمارستان این کشور به مدت دو هفته قرنطینه کرده است.
به گزارش شنبه گذشته خبرگزاری اسپوتنیک روسیه از دوشنبه، وی بدون اشاره به تعداد تفکیکی این افراد، آنها را عمدتا شامل دانشجویان، تاجران و کارمندان شرکت‌های چینی معرفی کرده بود و گفت: فقط در شهر دوشنبه یک بیمارستان ویژه بیماری‌های عفونی واقع در محله “زرافشان” و یک بیمارستان عفونی دیگر واقع در محله “یکم ساویت‌ها” برای نظارت و معاینه افراد از چین برگشته اختصاص داده شده است.
دولت تاجیکستان تاکنون بارها تاکید کرده است که این بیمارستان‌ها زیر نظارت نیروهای پلیس و مأموران امنیتی قرار دارند و وابستگان افراد بستری شده نیز اجازه تماس با نزدیکان خود را نداشته و حتی پزشکان و پرستاران هم حق خروج از این بیمارستان‌ها را ندارند.
گفته می‌شود به جز دوشنبه، در شهرهای خجند، باختر و کولاب هم بیمارستان‌هایی برای معاینه و تحت نظر گرفتن افرادی که به تازگی از چین و ایران بر می گردند اختصاص داده شده‌اند.
تاجیکستان برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا، حتی ارتباطات حمل و نقل با چین و ایران که از اصلی ترین شرکای تجاری این کشور هستند، را به حالت تعلیق درآورده است.
در همین حال، دولت این کشور حتی اعلام کرده است که برای خارج کردن ۴۳ دانشجوی تاجیک از شهر ووهان چین نیز عجله‌ای ندارد، این در حالی است که پیشتر برخی از این دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی خواستار کمک مقامات کشورشان برای انتقال آنها از شهر ووهان به وطنشان شده بودند.
به گزارش خبرگزاری “خاور” تاجیکستان، وزارت خارجه این کشور بارها به شهروندان خود توصیه کرد است که اگرچه به تایید دولت چین در میان شهروندان تاجیک مقیم و یا مامور در چین هیچ موردی از ابتلا به ویروس کرونا مشاهده نشده است، اما با این وجود از شهروندان خود خواست تا از سفر به چین جدا خودداری ورزند.
به گفته مقامات تاجیکستان از دو هفته پیش همه پروازها میان تاجیکستان با بیش از ۳۰ کشور جهان لغو شده است. تیم‌های ویژه پزشکی در فرودگاه‌های بین‌المللی دوشنبه و خجند مستقر بوده و به صورت شبانه‌روزی مسافران همه پروازها را معاینه می‌کنند و در صورت داشتن علائم ابتلا به ویروس کرونا، آنها را در بیمارستان تحت معاینه قرار می‌دهند.
به گزارش خبرگزاری “آسیا پلاس”، کمیته امنیت غذایی وزارت بازرگانی تاجیکستان نیز یکشنبه گذشته اعلام کرده بود که واردات هر گونه کالا و مواد از چین به این کشور را، به جز چای خشک و بذر زراعتی ممنوع کرده است.
براساس این گزارش، وزارت بهداشت و تأمین اجتماعی تاجیکستان نیز یک ستاد ویژه را به ریاست “عظیم ابراهیم” معاون نخست‌وزیر این کشور تأسیس کرده است که وضعیت مقابله با احتمال ورود ویروس کرونا به این کشور را زیر نظر دارد. اعضای این ستاد وظیفه دارند هر روز وضعیت بهداشتی جامعه را ثبت و ضبط کرده، آنها را بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.
البته در شبکه‌های دولتی و نیز رادیو و تلویزیون این کشور نیز آگهی‌هایی در مورد رعایت قواعد بهداشتی برای جلوگیری از احتمال ابتلا به ویروس کرونا بطور مرتب پخش می‌شود.
این اظهارات نظر مسئولان بهداشتی تاجیکستان در حالیست که “جمال الدین خاموشی” رئیس شورای علمای مرکز اسلامی این کشور نیز روز پنجشنبه به درخواست وزارت بهداشت، برگزاری مراسم های نماز جمعه و نیز جماعت در مساجد سراسر این کشور را لغو کرده بود.
به گزارش روز پنجشنبه خبرگزاری رویترز، سخنگوی کمیته امور مذهبی در تاجیکستان در فیس‌بوک نوشت: اگرچه هیچ ممنوعیتی برای حضور در مساجد وجود ندارد اما از مردم می خواهیم تا از رفتن به مسجد و به جا آوردن “نماز جمعه” و جماعت خودداری ورزند و آنها را در خانه های خود به جا آورند.
“مرهم‌الدین کمال‌زاده” معاون وزیر بهداشت تاجیکستان در باره دلیل بسته شدن این مسجدها گفت، “تصمیم برای بسته شدن این مساجد با در نظر گرفتن وضعیت همه کشورهای اسلامی بدان سبب اتخاذ شد که شهروندان خارجی نیز به این مسجدها می‌آیند و امکان روزانه چند دفعه پاک کردن قالی های مساجد وجود ندارد”.
به گزارش خبرگزاری “آکی پرس” قرقیزستان از دوشنبه، وی چهارشنبه (۱۴ اسفند) تاکید کرده بود که این کشور علاوه بر شهروندان چین، ورود شهروندان ژاپن، کره جنوبی، ایران، افغانستان و ایتالیا را هم به تاجیکستان مطلقا ممنوع کرده است.
به گفته وی، از اول ماه فوریه (۱۲ بهمن) تا ۴ مارس (۱۴ اسفند) یک هزار ۴۰۵ نفر در این کشور قرنطینه شدند که از این تعداد ۳۲۷ نفر خارجی بوده‌اند.
وی همچنین آن روز گفته بود: “تا امروز یک هزار ۹۵ نفر از قرنطینه مرخص شده‌اند و تنها ۳۱۰ نفر همچنان در قرنطینه هستند. در میان این افراد ۱۶۲ نفر اتباع چین، ایران، افغانستان و کره جنوبی هستند.
دفتر ریاست جمهوری این کشور نیز دیروز جمعه اعلام کرد که مردم تاجیکستان امسال باید از برگزاری جشن های ویژه سال نو (نوروز) باستانی خودداری ورزند تا مبادا تجمع های مردمی در این جشن ها که عمدتا در اماکن عمومی برگزار می شوند به مکانی برای گسترش این ویروس مرگبار در کشور تبدیل شوند.
“ثمرالدین علی‌اف” مدیر پژوهشگاه مبارزه با بیماری های وزارت بهداشت تاجیکستان نیز دیروز گفت که این کشور تاکنون دو هزار کیت تست ویروس کرونا از روسیه دریافت کرده است.
این مقام تاجیکستان گفت که تست ۲۷۰ فرد مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا منفی بوده است، آنها این تست ها را برای تأیید به لندن و مسکو فرستاده‌اند.
به گفته آقای علی‌اف، آزمایشگاه های این شهرها نتایج منفی تست این افراد را تأیید کرده‌اند. در همین حال، مسئولان بهداشتی تاجیکستان گفته‌اند که طی روزهای آینده سازمان بهداشت جهانی نیز کیت های تازه مخصوص تست کرونا را به این کشور وارد خواهد کرد.
مقامات وزارت بازرگانی این کشور نیز دوشنبه گذشته در یک کنفرانس خبری مشترک در دوشنبه از تشکیل یک گروه کاری ویژه برای جلوگیری از افزایش قیمت مواد غذایی خبر دادند تا بر قیمت مواد غذایی در بازار و فروشگاه ها نظارت می‌کند.
وزارت گردشگری تاجیکستان نیز دوشنبه گذشته با صدور اطلاعیه در پایگاه اینترنتی خود و ابلاغ به همه شرکت های گردشگری و مسافرتی کشور تاکید کرد که از ورود ابتاع همه کشورهای خارجی به عنوان گردشگر و حتی متخصصان جلوگیری شود.
چون برخی کارشناسان بهداشتی معتقدند که عواقب ورود ویروس مرگبار کرونا به کشورهایی مانند تاجیکستان، با امکانات بهداشتی ضعیف، بسیار سنگین و جبران ناپذیر خواهد بود.
این کشور ۹ میلیون نفری که هم مرز چین و افغانستان است، از آغاز زمزمه های گسترش کرونا، مرزهای خود را به روی همسایگان خود بسته و ارتباطات خود با کره جنوبی، ایران و ایتالیا را به عنوان کشورهای ویروس زده قطع کرده است.
رفتار مردم در برابر شایعات
برخلاف تاکید دولت تاجیکستان برای عدم ورود این ویروس به کشور و اعلام سیاست های ویژه برای جلو گیری از ورود و گسترش آن، مردم این کشور تاکنون متاثر از شایعات، واکنشی های خلاف انتظار دولت از خود بروز داده و می دهند.
مثلا طبق اعلام وزارت بازرگانی تاجیکستان از چهارشنبه گذشته تقاضا برای مواد غذایی، بویژه آرد و روغن و شکر در این کشور به یکباره بالا رفته است.
چرا که مردم با هجوم به بازارها و فروشگاه ها که پیش بینی می شود روز افزود باشد، به مقدار زیاد این نوع کالاهای مصرفی را خریداری کرده و ذخیره می کنند تا مبادا در آینده با افزایش قیمت ها رو به رو شوند.
گزارش ها حاکی است بیشترین هجوم در این کشور برای خرید آرد، ماسک و برخی مواد غذایی است تا جایی که در برابر فروشگاه ها این کشور بعضا صف های بسیار طولانی تشکیل می شود.
این در حالی است که “شادیخان جمشید” معاون وزیر بهداشت تاجیکستان سه شنبه قبل به خبرنگاران گفته بود که برای ۹.۵ میلیون جمعیت این کشور ذخیره کافی مواد غذایی برای دو سال موجود است و مردم نباید به شایعات بی اساس در این خصوص پاسخ مثبت دهند.
هر چند تاکنون هیچ مورد تائید شده‌ای از آلودگی به ویروس کرونا در این کشور مشاهده نشده است، اما مسئولان این کشور تدابیر زیادی برای پیشگیری اندیشیده‌اند و در عین حال برخی شایعات و اخبار جعلی نیز در این خصوص در فضای مجازی این کشور منتشر شده و می شود.
کارشناسان معتقدند که مردم تاجیکستان اگرچه نسبت به اخبار مربوط به کرونا چندان واکنشی نشان نمی دادند اما به تازگی تحت تاثیر شایعاتی که بیشتر از سوی افراد سودجو و محتکران اقتصادی پخش می شوند رفتاری را از خود بروز می دهند که حکایت از تاثیر گذاری جدی این شایعات در آنها و ایجاد ترس و ناامنی در آنها می کند.
با این وجود مقامات این کشور همچنان مثل دیگر کشورهای آسیای مرکزی هم‌مرز با چین، شایعات مربوط به شیوع ویروس کرونا در این کشور را تکذیب کرده و می کنند، چون با وجود رعایت تدابیر بهداشتی و مراقبتی در این کشور برای جلوگیری از ورود و انتشار ویروس کرونا، انتشار این مطالب جعلی و شایعات به ویژه در فضای مجازی موجب بروز نگرانی‌های بیش از حد و افزایش انتظارات مردمی از دولت این کشور شده و می شود.
مثلا هفته گذشته بود که یکی از این شایعات سعی داشت چنین به مردم القاء کند که یک مسافر پرواز چین به تاجیکستان بر اثر ابتلا به کرونا، جان باخته است، همین موضوع موجب بروز بحران هم برای دولت و هم برای هواپیمایی “سامان ایر” این کشور شده بود.
