زهرا عبداللهی روز چهارشنبه در نشست خبری ویدیو کنفرانس که از وزارت بهداشت برگزار شد در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت پردیسان نوین درباره امنیت غذایی در جامعه در شرایط شیوع ویروس کرونا افزود:  این موضوع به شکل سوء تغذیه در کودکان زیر پنج سال یا مادران باردار بروز پیدا می‌کند. همچنین این موضوع می‌تواند به شکل بیماری‌های غیرواگیر مرتبط با تغذیه خود را نشان بدهد. وقتی امنیت غذایی برقرار نباشد، به جز سوءتغذیه، دچار اضافه وزن و چاقی و بیماری‌های قلبی و عروقی نیز خواهیم شد. اگر در مورد چاقی صحبت می‌شود، چاقی فقط در قشر مرفه نیست و در افراد فقیر هم که فقط مواد غذایی نشاسته‌ای استفاده می‌کنند و توان خرید منابع پروتئینی ندارند، مشکل چاقی در کنار کمبود ریزمغذی‌ها نیز اتفاق افتاده و زمینه ابتلا به سرطان‌ها هم افزایش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: در کنار نگرانی برای امنیت غذایی، در حال انجام دو مطالعه هستیم که ببینیم اکنون مردم با چه نوع مشکلاتی از نظر تهیه و تامین غذا مواجه هستند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اظهار کرد: در حال حاضر سوء تغذیه در مناطق کمتر برخوردار کشور داریم. کوتاه قدی و لاغری در کودکان زیر پنج سال وجود دارد. باید برنامه‌های حمایتی برای مادران باردار و کودکان زیر پنج سال که در خانواده‌های نیازمند هستند داشته باشیم. یکی از مشکلات و اولویت‌ها این است که این گروه‌ها که مبتلا به سوء تغذیه بوده و در معرض خطر هستند با حمایت دولت و سازمان‌های حمایتی مثل کمیته امداد امام خمینی (ره) کمک‌هایی دریافت کنند تا دچار سوء تغذیه نشوند.

وی بیان کرد: مطالعه در مورد بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه در بازه‌های زمانی مختلف انجام می‌شود. یکی از بررسی‌ها، فاکتورهای تغذیه‌ای است که می‌تواند به عنوان عوامل خطر در بیماری‌های غیرواگیر موثر باشد. نزدیک به ۶۰ درصد جمعیت ۱۸ سال به بالا در کشور دچار اضافه وزن و چاقی هستند. مطالعه بررسی مصرف مواد غذایی که هر ۱۰ سال یک بار انجام می‌شود نیز سال گذشته انجام شده است. بر اساس مطالعات مصرف، کمبود دریافت کلسیم در کشور وجود دارد که علت آن، کمبود مصرف لبنیات است. مصرف کم شیر و لبنیات یکی از علت‌های اصلی بروز و شیوع پوکی استخوان در کشور محسوب می‌شود. پوکی استخوان در حال رسیدن به سن کمتر از ۳۰ سال است.

عبداللهی گفت: چند روز آینده روز جهانی شیر و لبنیات است. مصرف لبنیات در کشور ما کم است و شیوع پوکی استخوان در کشور وجود دارد. در نتیجه مهم است که در برنامه ریزی‌های خود تمهیداتی در این زمینه در نظر بگیریم که از طریق یارانه یا کمک‌های غذایی یا کنترل قیمت‌ها، این محصولات لبنی در دسترس مردم قرار بگیرد تا دچار کمبود کلسیم نشویم. کمبود ریزمغذی‌هایی مثل روی و آهن نیز وجود دارد و محدود شدن مصرف منابع پروتئین حیوانی و شیر و لبنیات می‌تواند این کمبودها را بیشتر کند.

رعایت نکات تغذیه همزمان با شروع فعالیت رستوران‌ها

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اظهار کرد: همزمان با شروع فعالیت رستوران‌ها، نکاتی در مورد تغذیه و رعایت اصول تغذیه برای پیشگیری از ابتلا به کرونا باید مد نظر باشد. چون مصرف زیاد مواد قندی و چربی و پرنمک و سرخ شده باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن و افزایش احتمال ابتلا به کرونا می‌شود، توصیه می‌کنیم مصرف مواد قندی و شیرینی، نمک، چربی و مواد غذایی سرخ شده محدود شود.

وی ادامه داد: در تغذیه روزانه، استفاده از موادی که حالت آنتی اکسیدان داشته و به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند مورد تاکید است. بنابراین مصرف میزان کافی سبزی و میوه در روز حتما توصیه می‌شود. نکته دیگر این‌که اصول تغذیه صحیح را با مصرف متعادل از همه گروه‌های غذایی باید رعایت کنیم.

نگرانی در مورد آفلاتوکسین در شیر وجود ندارد

عبداللهی در پاسخ به سوالی درباره وجود آفلاتوکسین در شیر گفت: بر اساس نظارت‌ها و کنترل‌هایی که از شیر خام و پس از کارخانه انجام می‌شود، از لحاظ آفلاتوکسین مشکلی در شیر نداریم و حتی کمتر از مقدار استاندارد است. هر کشور استانداردی در این زمینه دارد و بر اساس مطالعات وزارت بهداشت، میزان آفلاتوکسین کمتر از استاندارد توصیه شده در شیر وجود دارد. گاهی شایعه‌های غیرواقعی در این زمینه منتشر می‌شود که واقعیت ندارد. گزارش‌ها به صورت مرتب ارائه می‌شود و میزان آفلاتوکسین اندازه گیری شده و می‌دانیم از مقدار استاندارد بالاتر نیست.

وی ادامه داد: تمام مواد غذایی و محصولاتی که در کارخانه تولید می‌شود، نمونه برداری شده و به آزمایشگاه‌های کنترل غذا و دارو ارسال می‌شود. این نمونه‌ها با پروتکل مدون و دستورالعمل‌ها برداشته می‌شود. در نتیجه هیچ نگرانی در مورد باقی مانده آفلاتوکسین یا آنتی بیوتیک بیشتر از میزان مجاز وجود ندارد.

سبوس گیری از آرد اشتباه است

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره سبوس گیری از انواع آرد و سفید شدن نان‌ها اظهار کرد: میزان سبوس گیری در انواع آرد برای نان‌های مختلف، بیشتر شده است. این کار بدون گرفتن نظر وزارت بهداشت انجام شده است. اگر از وزارت بهداشت سوال می‌شد، بطور قطع می‌گفتیم که گرفتن سبوس از نان کار اشتباهی است. وقتی آرد سفید شده و سبوس آن کم می‌شود، مشکلات زیادی از لحاظ تغذیه‌ای برای مردم ایجاد می‌شود. یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی و دیابت این است که مردم نان سفید شده می‌خورند و به میزان کافی سبوس ندارد. بر اساس استانداردها، نان سنگک فقط هفت درصد سبوس گیری می‌شد و در چند سال اخیر نان سنگک هم با آردی که ۱۵ درصد سبوس گیری شده پخته می‌شود و به همین دلیل نان سنگک این قدر سفید شده است. چند سال است که این موضوع را پیگیری می‌کنیم و این مشکل باید حل شود.

وی ادامه داد: وزارت بهداشت هم به این موضوع معترض است و نان نباید این قدر سفید باشد، زیرا از لحاظ تغذیه‌ای نان با کیفیتی نیست. از طریق دبیرخانه شورای عالی امنیت غذایی، کارگروه بهبود کیفیت نان تشکیل دادیم و همه ذینفعان در این کارگروه هستند و نان باید از این وضعیت که روز به روز در حال سفیدتر شدن است خارج شود. در غیر این صورت شاهد افزایش بیماری‌های غیرواگیر خواهیم بود.

سوءتغذیه در سالمندان

عبداللهی در پاسخ به سوالی درباره سوءتغذیه در سالمندان گفت: بر اساس مطالعات انجام شده وزارت بهداشت، مشکل سوء تغذیه در سالمندان حدود ۳ تا ۴ درصد بوده، اما مشکل اضافه وزن و چاقی در سالمندان بیشتر است.

وی افزود: برای سالمندان، پروتکل‌های خاص تغذیه‌ای وجود دارد. زیرا سالمندان در برابر کمبود ریز مغذی‌ها آسیب پذیرتر هستند. توصیه ما برای سالمندان این است که منابع پروتئین حیوانی و گیاهی را در برنامه غذایی روزانه خود داشته باشند. زیرا سالمندان با تحلیل عضلانی مواجه هستند. حس تشنگی در سالمندان کم می‌شود و باید از مایعات استفاده کرده و منتظر تشنه شدن نشوند. زیرا تشنه شدن در شرایط فعلی می‌تواند عامل خطر برای کرونا باشد.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اظهار کرد: سالمندان باید دو تا سه واحد شیر و لبنیات برای جذب کلسیم در روز مصرف کنند. باید تنوع و تعادل در برنامه غذایی را رعایت کنند. میزان چربی و قند خون بالا در سالمندان بیشتر است و در نتیجه توصیه می‌شود غذاهای کم نمک و کم چرب و کمتر سرخ شده مصرف کنند.

بهبود مشکل سوءتغذیه در استان‌های مختلف

عبداللهی در پاسخ به سوالی درباره بهبود مشکل سوء تغذیه در استان‌های مختلف گفت: در همه استان‌ها کاهش قابل ملاحظه در سوء تغذیه کودکان داشتیم. در استان سیستان و بلوچستان اگر بیست سال پیش حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد سوء تغذیه کودکان داشتیم، در سال ۹۶ میزان کم وزنی ۱۲ درصد شده است. در نتیجه در طول سال‌ها این ارتقا در استان‌های مختلف انجام شده است. در حال حاضر ۴ درصد کم وزنی در کودکان زیر ۵ سال وجود دارد و در استان سیستان و بلوچستان ۱۲ درصد است.

وی ادامه داد: از طرفی در مناطق محروم موضوع توسعه هم وجود دارد و باید روی توسعه کار شود تا بتوان مشکلات تغذیه‌ای را برطرف کرد. در نتیجه همه بخش‌های توسعه باید مداخله ویژه‌ای داشته باشند.

احتمال بسته بودن بوفه‌های مدارس در پاییز کرونایی

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره احتمال افزایش شیوع کرونا در پاییز بیان کرد: امیدواریم این اتفاق نیفتد، اما رعایت تعادل و تنوع در مواد غذایی همواره باید رعایت شود. هرچه از لحاظ غذایی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند باید به روش‌های مختلف استفاده شود. اگر مدارس در مهر ماه باز شوند، باید شرایط را بررسی کنیم. اگر احتمال اوج گیری کرونا وجود داشته باشد، قطعا بوفه‌های مدارس باز نخواهند بود و توزیع و عرضه مواد غذایی در مدارس ممنوع خواهد شد.

برنامه شیر مدارس

وی در پاسخ به سوالی درباره برنامه شیر مدارس بیان کرد: شیر مدارس یکی از برنامه‌های کمکی است که از سال‌ها پیش با پیشنهاد وزارت بهداشت و تامین اعتبارات اجرایی شد. در برخی سال‌ها به دلیل کمبودهای اعتباری این برنامه به طور کامل اجرا نشده است. تاکید ما این است که برنامه شیر مدارس در همه مدارس اجرا شود و در صورت اجبار برای انتخاب، استان‌های کمتر برخوردار باید در اولویت باشند. یک پاکت شیری که کودکان در مدارس می‌خورند، منبع خوب پروتئین و ریزمغذی‌ها برای او خواهد بود و بخشی از نیازهای تغذیه‌های کودک برطرف می‌شود که باید پیگیری بیشتری انجام داد تا در مناطق کمتر برخوردار حتما اجرایی شود.

سرانه مصرف شیر در کشور پایین است

عبداللهی گفت: سرانه مصرف شیر در کشور خیلی پایین است و با افزایش قیمت شیر و لبنیات، میزان مصرف کمتر هم شده است. یکی از دلایل مصرف کم شیر، بحث فرهنگی است. دلیل دیگر هم بحث قیمت و هزینه است.

وی ادامه داد: بنابراین هم قیمت و هم آگاهی کافی در مورد مصرف لبنیات مهم است. یکی از راهکارهای مهم برای افزایش سرانه مصرف شیر، آموزش همگانی و منطقی شدن قیمت شیر و لبنیات است.

تبلیغ مواد غذایی آسیب رسان به سلامت ممنوع است

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره تبلیغ نوشابه و مواد غذایی آسیب رسان به سلامت از صداوسیما اظهار کرد: برای تبلیغات محصولات غذایی در کشور قانون وجود دارد و این نکته مثبتی محسوب می‌شود. بر این اساس کالاهای آسیب رسان به سلامت نباید تبلیغ شود. هر سال فهرست محصولات غذایی که نباید تبلیغ شود، تهیه شده و به صداوسیما و وزارت ارشاد ارسال می‌شود، اما متاسفانه به طور کامل اجرا نمی‌شود.

وی ادامه داد: یکی از اقلامی که نباید تبلیغ شود، انواع نوشابه‌های گازدار یا بدون گاز است. متاسفانه نوشابه تبلیغ می‌شود و کاملا مغایر با فهرست کالاهای آسیب رسان به سلامت است. این کار تخلف است.