به گزارش خبرنگار پردیسان آنلاین، ارادت به اباعبدالله الحسین (ع) با فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم عجین شده است و عشق به اباعبدالله و اهل بیت او خود را در ابعاد مختلف از برپایی رسوم ویژه محرم تا برگزاری مجالس عزاداری، برپایی هیئت و سرودن اشعار نشان می‌دهد. یکی از مهم‌ترین نمودهای عزاداری ایرانیان برای شهدای کربلا در قالب هنر از جمله شعر و نقاشی هویدا شده است.

هنرمندان زیادی در باب واقعه عاشورا و مظلومیت امام حسین (ع) سروده‌هایی داشته‌اند و تصاویری را به نمایش گذاشته‌اند؛ محتشم کاشانی یکی از شعرای برجسته آئینی است که در باب واقعه کربلا ترکیب‌بند معروفی داشته است. آئین بزرگداشت این شاعر ایرانی همه ساله همزمان با آغاز ماه محرم در کاشان با عنوان «روز شعر آئینی» برگزار می‌شود.

کمال‌الدین مُحتَشَم کاشانی شاعر سده دهم هجری در دوره صفوی بود. شغل اصلی وی بزازی و شعربافی است. او که از پیروان مکتب وقوع و از مهم‌ترین شاعران مرثیه‌سرای شیعه است، ترکیب‌بند «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» را سروده که یکی از معروف‌ترین مرثیه‌ها برای شهدای عاشورا در ادبیات فارسی است.

محتشم به گفته خود ترکیب دوازده بند را با استعانت از اهل بیت (ع) در ترسیم واقعه کربلا سروده است. نخستین روز از ماه محرم حسینی، با عنوان روز شعر و ادبیات آئینی نامگذاری شده است و به همین مناسبت، آئین بزرگداشت مقام پرچم‌دار ادبیات آئینی، محتشم کاشانی با آئین خاصی در کاشان برگزار می‌شود. این برنامه با حمل پرچم و شمع‌گردانی همراه با اجرای تعزیه و شعرخوانی شاعران آئینی در مقبره محتشم کاشانی برگزار می‌شود. امسال نیز کاشان میزبان این آئین کهن بود.

محتشم؛ شاعر پرآوازه و حماسه‌سرای کاشان

علی هاشمی‌طاهری، رئیس شورای اسلامی شهر کاشان ضمن عرض تسلیت ایام شهادت سالار شهیدان امام حسین (ع)، اظهار کرد: امسال در نخستین روز از ماه محرم آئین بزرگداشت محتشم و روز شعر آئینی با همکاری شهرهای کاشان و قم برگزار شد.

وی افزود: محتشم کاشانی شاعری پرآوازه و حماسه‌سرا است که به جهاد تبیین پرداخته است و با سرودن اشعار مذهبی به ویژه مرثیه‌ای درباره واقعه کربلا در شعر آئینی به شهرت و محبوبیت دست یافت. ترکیب‌بند معروفش منقوش بر کتیبه‌هایی است که مساجد و تکایا را در ایام عزاداری امام حسین (ع) با آن سیاه‌پوش می‌کنند.

رئیس شورای اسلامی شهر کاشان اضافه کرد: همزمان با روز شعر و ادبیات آئینی، شاعران مذهبی از سراسر کشور به مقبره این شاعر کاشانی می‌آیند و به شعرخوانی می‌پردازند. محتشم عزت و جاودانگی خود را با تأسی از آقا امام حسین (ع) به دست آورد و با مرثیه‌سرایی بر اهل بیت (ع) نام خود را جاودان کرد.

محتشم پرچم‌دار ادبیات آئینی است

محمدعلی فرجی، سرپرست سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کاشان تصریح می‌کند: روز شعر و ادبیات آئینی با هدف بزرگداشت مقام شاعر پرآوازه مرثیه‌سرای کشور «محتشم کاشانی» به اهتمام سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری‌های کاشان و قم برگزار شد.

وی‬ با بیان اینکه این اتفاق فرهنگی‬ و هنری به دنبال انعقاد تفاهم‌نامه همکاری سازمان‌های فرهنگی کاشان و قم در راستای تبادل تجربیات و اجرای برنامه‌های مشترک انجام می‌شود، تاکید‬ کرد: همه مراسم بزرگداشت ‏‏ «محتشم کاشانی» مرثیه سرای نامدارِ حسینی با حضور اعضای شورای اسلامی‬ شهر، مدیران شهرداری و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی در مقبره محتشم کاشانی برگزار می‌شود.

سرپرست سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کاشان خاطرنشان کرد: در این رویداد که با رویکرد همراهی هنرمندان کاشان و قم برای خلق آثار خلاقانه و عرض ارادت هنرمندان به ساحت مقدس امام حسین (ع) و محتشم کاشانی اجرا می‌شود، افزون بر سخنرانی پیرامون جایگاه شعری این شاعر عصر صفویه، شعرخوانی شاعران و آئین عزاداری، هنرمندان خوشنویس کاشان و قم به کتابت، تولید و اجرای اثرهای فاخر از شعرهای محتشم می‌پردازند.

فرجی، مراسم نمادین حضور دسته عزا با پرچم و شمع‌گردانی از مسیر منتهی به مقبره تا مسجد محتشم و اجرای اثر نمایشی کوتاه با عنوان «مصائب کربلا» به سرپرستی محسن خسروی را از دیگر برنامه‌های این آئین برشمرد.

سرپرست سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کاشان اظهار کرد: در این آئین که با حضور اعضای شورای اسلامی شهرهای کاشان و قم، مدیران شهری و مدیران سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری‌های این دو شهر، شاعران، اساتید زبان و ادب فارسی، فرهیختگان و هنرمندان اجرا شد، علاوه بر قرائت فاتحه بر سر مزار محتشم، سخنرانی پیرامون جایگاه شعری این شاعر عصر صفویه، شعرخوانی شاعران کاشان و قم و آئین عزاداری برگزار می‌شود.

فرجی تصریح کرد: همزمان با آئین بزرگداشت مقام پرچم‌دار ادبیات آئینی، محتشم کاشانی، هنرمندان خوشنویس کاشان و قم با کتابت اشعار محتشم کاشانی، ارادت خود را به امام حسین (ع) و ۷۲ یار باوفایش نشان می‌دهند و این برنامه با رونمایی از آثار خوشنویسی هنرمندان به پایان می‌رسد.

حسینی بودن محتشم، او را شاخص کرد

در همین پیوند مجید زجاجی، استاد حوزه و دانشگاه به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: کمال الدین محتشم کاشانی یکی از شعرای مرثیه‌سرای جهان تاریخ اسلام در سده ۱۰ هجری است که در میان شعرای زمان خود زبانزد هنر شاعری بود.

وی تصریح می‌کند: آنچه محتشم را زبان‌زد خاص و عام کرده این است که دوازده بند وی مورد توجه اهل بیت (ع) و آقا رسول الله (ص) قرار گرفت؛ لذا متوجه می‌شویم که کاری که با اخلاص و وصل شدن به ائمه اطهار باشد پذیرفته می‌شود.

این دکترای ادبیات فارسی تاکید می‌کند: محتشم اهل منطقه شیعه‌نشین و ولایی کاشان است و رشد و نمو کردن و شاگردی در محضر علمای شیعه، زمینه فکری وی را فراهم کرده است، با وجود اینکه در حال حاضر می‌توانیم محتشم را به شکل‌های متفاوت معرفی کنیم، اما مهم این است که افکار شیعی وی تأثیر در دوازده بند او داشته است.

زجاجی اضافه می‌کند: اشعار او با تاریخ شیعه مطابقت دارد و ریشه‌یابی واقعه کربلا از صدر اسلام است؛ جایگاه محتشم هم عصر با عرفا و علمای بزرگی همچون قاضی اسدالله است. محتشم در اشعار خود جهاد تبیین را که مقام معظم رهبری روی آن تاکید دارد هویدا کرده است.

وی خاطرنشان می‌کند: محتشم ماجرای سیاسی و اجتماعی زمان گذشته را به زبان هنر بیان می‌کند و صفات دیگر اشعار او روحیه حماسی، ایثار مقاومت را افزون می‌کند. وی کربلا را به تصویر کشیده و ظلم ستیزی امام حسین (ع) و حد آخر جنایت دشمن را به رشته شعر در آورده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه اضافه می‌کند: قبر مطهر محتشم به جهت حسینی و خالص بودن خود نیت زیارت دارد. بسیاری از عرفای ما در کنار قبر او توسل پیدا می‌کنند و حاجت می‌گیرند. این شاعر حسینی در ۹۹۶ هجری قمری و در سن ۸۰ سالگی در محله میرنشانه وفات یافت و همانجا به خاک سپرده شده است.