امیرحسین عرب‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به تجربه ایران در سال‌های گذشته، بازگشت شش قطعنامه شورای امنیت و فعال شدن مکانیسم ماشه را بیشتر دارای آثار روانی و سیاسی دانست و اظهار کرد: با دیپلماسی هوشمندانه، عمل متقابل و استفاده از سازوکارهای چندجانبه می‌توان اثرات محدود اقتصادی آن را مدیریت کرد و تجارت ایران با همسایگان و شرکای اصلی حفظ شود.
تغییر رویکرد روسیه و چین نسبت به ایران
وی با اشاره به تفاوت شرایط جهانی امروز نسبت به سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ افزود: در آن زمان روسیه و چین قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران را وتو نکردند، اما امروز روابط ما با این دو کشور به نسبت گذشته تقویت شده و اقدامات مشترکی در حوزه‌های مختلف داریم، بنابراین هرگونه تغییر رویکرد آینده این کشورها، تابع منافع ملی آن‌ها و کنشگری هوشمند ایران است.
کارشناس اقتصاد بین‌الملل تصریح کرد: ایران باید با روسیه و چین وارد مذاکرات راهبردی شود؛ نه‌تنها در حوزه هسته‌ای، بلکه در حوزه‌های ژئوپولیتیکی، اقتصادی، ترانزیتی، لوجستیک، نظامی و امنیتی. تفاهمنامه‌های ۲۵ ساله با چین و توافق شراکت راهبردی با روسیه ظرفیت بالقوه‌ای برای توسعه همکاری‌هاست که نیازمند برنامه اجرایی و قراردادهای عملیاتی است.
اهمیت سیاسی و روانی بازگشت مکانیسم ماشه
عرب پور درباره فشار کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی برای فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: این اقدام تنها اقتصادی نیست و هدف اصلی، ایجاد اثر سیاسی و روانی است. بازگشت قطعنامه‌ها ایران را از فضای نرمال بین‌المللی خارج می‌کند و وجهه آن را به‌عنوان بازیگر مخل صلح و امنیت بین‌الملل مخدوش می‌سازد. چنین فضاسازی‌ای می‌تواند مشروعیت اقدامات بعدی علیه ایران را به‌صورت غیرمستقیم فراهم کند.
تجربه ایران با شش قطعنامه گذشته
وی با یادآوری تجربه ایران در سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۴ افزود: ایران سال‌ها این شش قطعنامه را تجربه کرده است و اثرات بازگشت آن‌ها به مراتب ضعیف‌تر از گذشته خواهد بود، بسیاری از بندهای قطعنامه‌ها تاریخ مصرف گذشته دارند و افراد و شرکت‌های هدف تحریم دیگر در عرصه اقتصادی فعال نیستند، بنابراین نگرانی‌های واقعی باید بر پایه تحلیل دقیق و تجربه تاریخی باشد، نه تصورهای اغراق‌آمیز.
اثر محدود اقتصادی و نگرانی‌های بخش خصوصی
کارشناس اقتصاد بین‌الملل تصریح کرد: بخش عمده فشار اقتصادی ایران ناشی از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکاست، نه قطعنامه‌های شورای امنیت؛ تنها حوزه‌هایی که ممکن است تحت تأثیر غیرمستقیم قرار گیرد، شامل برخی مراودات بانکی، بیمه‌ها و تجارت دریایی محدود است. روابط تجاری ایران با شرکای اصلی همچون چین، روسیه، امارات، افغانستان و دیگر کشورهای همسایه به‌طور عمده پایدار خواهد ماند.
راهکار ایران؛ عمل متقابل و استفاده از تجربه گذشته
عرب پور گفت: راهکار اصلی ایران برای کاهش ریسک‌های ناشی از بازگشت قطعنامه‌ها، تهدید به عمل متقابل و استفاده از تجربه سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ است. جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های قانونی و عملیاتی کافی برای واکنش در حوزه‌های دریایی و دیگر عرصه‌ها دارد، همچنین جلسات مشورتی با مدیران و کارشناسان سابق می‌تواند راهبردهای مؤثری برای مدیریت شرایط فراهم کند.
ظرفیت‌های بریکس و شانگهای برای کاهش وابستگی به دلار
وی در پاسخ به پرسشی درباره نظامات مالی و چالش دلار پایه گفت: ایران به همراه کشورهای بریکس و شانگهای می‌تواند از ظرفیت‌هایی نظیر بانک توسعه نوین بریکس، صندوق ذخیره احتیاطی و سازوکارهای تبادلات ارزی محلی بهره‌برداری کند، هرچند استفاده از ارزهای محلی هنوز سهم کمی در تبادلات دارد، اما تقویت ارتباط بانک‌های مرکزی و همکاری فعال ایران می‌تواند بخش بیشتری از تجارت خارجی را به این مسیر منتقل کند.
کارشناس اقتصاد بین‌الملل تصریح کرد: این ظرفیت‌ها تنها بالقوه نیستند و نیازمند ابتکار عمل، دیپلماسی فعال و پیشنهادهای عملی ایران است، با این رویکرد می‌توان اثرات منفی مکانیسم ماشه را کاهش داد و نظام چندپاره بین‌المللی ایجاد کرد که بسیاری از کشورها قطعنامه‌ها را اجرا نکنند یا تأثیر محدود آن بر اقتصاد ایران باقی بماند.
تجارت زمینی با همسایگان
عرب‌پور درباره تبادلات ایران با همسایگان گفت: بازگشت قطعنامه‌ها اثر مستقیم بر تجارت زمینی ایران با عراق، ترکیه، پاکستان و دیگر کشورهای منطقه ندارد. گذرگاه‌های مرزی و بازارچه‌های مرزی به فعالیت خود ادامه خواهند داد و نگرانی جدی در این زمینه وجود ندارد، تنها در حوزه‌های بانکی و بیمه‌ای ممکن است فشارهای محدود و غیرمستقیم ایجاد شود، اما تجارت زمینی ایران با همسایگان به‌طور عمده تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت.
تبیین موضوع برای مردم و رسانه‌ها
وی گفت: اثر اصلی بازگشت قطعنامه‌ها، بعد روانی و بین‌المللی است و هیچ جنبه مثبت برای ایران ندارد. دولت و رسانه‌ها باید با تبیین صحیح ابعاد این شش قطعنامه، افکار عمومی و بخش خصوصی را آگاه کنند. تجربه گذشته نشان می‌دهد که بازگشت قطعنامه‌ها اثر اقتصادی مستقیم و قابل توجهی بر ایران ندارد و کاهش فروش نفت ایران ناشی از تحریم‌های آمریکا بوده است نه قطعنامه‌های شورای امنیت.
کارشناس اقتصاد بین‌الملل گفت: رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد جو اضطراب و تحلیل‌های اغراق‌آمیز دارند و لازم است با دعوت از کارشناسان و برگزاری جلسات توجیهی، واقعیت‌ها به مردم و فعالان اقتصادی به درستی منتقل شود تا نگرانی‌های غیرواقعی کاهش پیدا کند و تصمیم‌گیری‌ها برپایه تحلیل درست شکل بگیرد.
