به گزارش خبرنگار پردیسان آنلاین، اراک شهر جوانی است که حدود ۲۰۰ سال پیش با مرکزیت بازار ساخته شده و طی این مدت طبق همین الگوی تک‌هسته‌ای توسعه پیدا کرده است که همین مسئله، تردد و ترافیک منطقه مرکزی این شهر را چند برابر دیگر مناطق و معابر آن کرده است.
معضل تک هسته‌ای بودن شهر اراک همواره به‌عنوان اساسی‌ترین مشکل این شهر مطرح بوده و مدیران و کارشناسان شهری را به چاره‌اندیشی واداشته است، در همین راستا موضوع طرح جامع میدان شهدا به‌عنوان میدان اصلی شهر اراک، پیاده‌راه شدن این منطقه به‌صورت کامل، بهبود مبلمان شهری و زیباسازی بصری از جمله مباحثی است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است.
پروژه مجتمع آفتاب با کاربری تجاری و پارکینگ که احداث آن حدود ۱۵ سال پیش در گوشه‌ای از میدان شهدای شهر اراک آغاز شد اما به قدری مراحل احداث آن طولانی شد که طی فرایند ساخت، سیاست‌های شهرسازی اراک به کلی تغییر کرد و این پروژه نیمه‌تمام به وصله ناجوری تبدیل شده است.
سیاست‌های جدید که در حوزه شهرسازی اراک دنبال می‌شود، برای مرکز زدایی از این شهر و انتقال مراکز تجاری از هسته مرکزی به اقصی نقاط شهری، همچنین تبدیل خیابان‌های هسته مرکزی شهر به پیاده‌راه است؛ مواردی که هدف از ساخت پروژه آفتاب را به کلی زیر سوال می‌برد.
مجتمع آفتاب را می‌توان یکی از پروژه‌های چندین ساله اراک دانست که سازه اصلی آن پس از ۱۲ سال بلاتکلیفی در سال ۹۵ به پایان رسید و با وجود اینکه حدود هفت سال از آن تاریخ می‌گذرد، این پروژه هنوز تکمیل نشده است و بر اثر مشکلات مختلفی که در مسیر ساخت این پروژه قرار گرفته است، پیمان جدید برای تکمیل آن از سال ۱۴۰۱ با شرکت جهاد نصر منعقد شد که طبق آن قرارداد، باید تا نیمه سال ۱۴۰۳ به پایان برسد.
با توجه به روند کند احداث پروژه آفتاب، عده‌ای بر این باور هستند این پروژه تا نیمه سال آینده نیز به اتمام نمی‌رسد، حتی در صورت اتمام آن در موعد مقرر باید دید که مدیران شهری چه تدابیری برای رفع مشکل ناهمخوانی این پروژه با سیاست‌های کلان شهرسازی در اراک در نظر خواهند گرفت.
تکمیل پروژه آفتاب تا اواسط سال ۱۴۰۳ زمان می‌برد
حجت‌اله مرادی، معاون امور زیربنایی و حمل‌ونقل شهرداری اراک اظهار می‌کند: پروژه آفتاب در هشت طبقه با کاربری تجاری و پارکینگ در مرکز این شهر واقع شده است که با توجه به پیش‌بینی ظرفیت ۴۰۰ پارکینگ در پروژه مذکور بخشی از معضل پارک خودرو در مرکز شهر هنگام بهره‌برداری رفع خواهد شد.
وی با بیان اینکه برای تکمیل پروژه آفتاب با شرکت جهاد نصر استان مرکزی قراردادی منعقد شده است و تکمیل آن تا اواسط سال ۱۴۰۳ زمان خواهد برد، می‌افزاید: این پروژه با اعتباری بالغ بر ۱۵۲ میلیارد تومان از آبان ۱۴۰۱ آغاز شده و مجموعه شهرداری اهتمامی جدی برای تکمیل و بهره‌برداری از آن را به‌کار بسته است.
معاون امور زیربنایی و حمل‌ونقل شهرداری اراک ادامه می‌دهد: عملیات اجرایی پروژه آفتاب واقع در میدان شهدا در سه بخش تأسیسات، برق و ابنیه با برنامه زمانبندی ۱٨ ماهه از اسفندماه سال گذشته آغاز شده است و در صورت بهره‌برداری از آن در سال آینده یکی دیگر از پروژه‌های نیمه‌کاره شهر به اتمام خواهد رسید و آماده خدمت‌رسانی به شهروندان خواهد شد.
پیشرفت فیزیکی پروژه مجتمع آفتاب ۶۰ درصد است
علی چگینی، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اراک می‌گوید: عملیات احداث پروژه مجتمع آفتاب از سال ۸۵ آغاز می‌شود اما در سال ۹۰ با تخریب سازه تغییر کاربری آن در دستور کار قرار می‌گیرد و کاربری‌های انتفاعی یا تجاری در کنار کاربری‌های خدماتی یعنی پارکینگ طبقاتی و فرهنگسراها را در نقشه جدید می‌گنجانند و پس از آن پروژه ادامه پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه مشکلات عدیده‌ای در پروژه آفتاب وجود دارد که به دلیل سوءمدیریت‌ها ایجاد شده است، می‌افزاید: این ساختمان با توجه به جانمایی آن می‌توانست به‌عنوان یک نماد مفهومی در نظر گرفته شود؛ این در صورتی بود که کاربری خاصی برای آن در نظر گرفته شود و به نظر من یکی از ایرادها در نظر گرفتن این ساختمان برای کاربری پارکینگ است که با سیاست‌های انسان‌محور ترافیک در تناقض قرار می‌گیرد.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اراک ادامه می‌دهد: قصد ما این است که هسته مرکزی شهر را به پیاده‌راه تبدیل کنیم، یعنی راه‌های دسترسی این منطقه را از سواره‌رو به پیاده‌رو تغییر دهیم و در این صورت کاربری پارکینگ در این ناحیه، مفید واقع نخواهد شد.
وی اظهار می‌کند: پروژه آفتاب ۱۵ سال پیش آغاز شده و در این مدت برنامه‌ها و سیاست‌های شهری به‌گونه‌ای تغییر پیدا کرده است که پروژه آنگونه که باید مؤثر واقع نخواهد شد. از طرفی تهیه طرح جامع شهری نیز نباید ۱۰ سال طول بکشد، چراکه تا زمان تصویب این طرح، اهداف و سیاست‌های شهری بار دیگر متحول خواهد شد.
چگینی ادامه می‌دهد: از نظر فنی به دلیل اینکه مدیریت پروژه به درستی انجام نشده است، پیمانکار پروژه قیمتی بالغ بر دو برابر هزینه برآورد شده برای پروژه را پیشنهاد داده است و مدیر پروژه به عنوان یک حلقه میانی این خطا را متوجه نشده است و این مشکل از دید ناظر پیمانکار هم مغفول ماند.
وی تصریح می‌کند: مشکل دیگر پروژه آفتاب این است که در میانه کار نمای در نظر گرفته برای پروژه به کلی تغییر کرد، در صورتی که مصالح جدید و هزینه‌های آن در برآورد اولیه پروژه دیده نشده است، لذا در این زمینه نیز مدیریت درستی برای پروژه وجود نداشته است و در ادامه این روند پروژه با شکست روبه‌رو می‌شود؛ با توجه بود نبود سازوکار مناسب برای پرداخت هزینه‌های ثانویه تنها راه نجات پروژه، ماده ۴۸ شرایط عمومی پیمان است که طبق آن پیمان خاتمه پیدا می‌کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اراک می‌افزاید: یکی دیگر از مشکلات پروژه که باز هم موجب آسیب رسیدن به شهرداری شده، این است که مناقصه تک‌مرحله‌ای برگزار می‌شود و پیمانکاران بر اساس کیفیت کار ارزیابی نمی‌شوند تا از این طریق برای لیست مناقصه انتخاب شوند. این موضوع موجب شد پیمانکار قبلی بازهم برنده مناقصه شود و کار را به دست گیرد، چرا که در ماده ۴۸ تقصیری بر عهده پیمانکار نیست و شهرداری به دلایلی پذیرفته بود که پیمان را خاتمه دهد اما این حق برای پیمانکار محفوظ می‌ماند که دوباره در مناقصه شرکت کند.
چگینی اضافه می‌کند: باز هم در پیمان جدید مدیریت قوی شکل نگرفته است اما ما در پارلمان شهری اراک تذکرهای لازم را به دستگاه نظارت، پیمانکار و مشاوران داده‌ایم که مطابق ضوابط حوزه عمرانی کشور حرکت کنند و هیچ‌گونه سهل‌انگاری در این زمینه پذیرفته نخواهد بود.
وی با بیان اینکه زمانبندی این پروژه یک‌سال‌ونیم در نظر گرفته شده است و تا نیمه سال ۱۴۰۳ باید به بهره‌برداری برسد، می‌گوید: حمایت‌های ویژه‌ای همچون پرداخت مبلغ پیش پرداخت برای تقویت بنیه مالی پیمانکار از سوی شهرداری انجام شده و جای هیچ‌گونه عذر و بهانه‌ای برای پیمانکار باقی نمانده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اراک با اشاره به پیشرفت ۶۰ درصدی پروژه آفتاب، خاطرنشان می‌کند: درصد پیشرفت پروژه از تاریخ پیمان جدیدی که در ۱۴۰۱ بسته شده، کمتر از پنج درصد محاسبه شده است، در حالی که طبق زمانبندی باید طی این مدت حداقل ۳۰ درصد از کار انجام می‌شد که این خود زنگ خطری است که امیدواریم به این منجر نشود که «آفتاب» به‌عنوان یک نماد ناکارآمدی مدیریت شهری شناخته شود.
