به گزارش پردیسان آنلاین؛ از سلسله یادداشت های چالش‌های نظام اداری در ایران و راهکارهای تحول در آن تاکنون 4 قسمت تقدیم خوانندگان گردیده است که پنجمین یادداشت تقدیم می گردد.
مظفرالدین‌شاه، زادهٔ تبریز و پنجمین پادشاه قاجار، با امضای فرمان مشروطیت به شاه مشروطه شهرت یافت. او فردی بیمار، سست‌عنصر و ناتوان در ادارهٔ کشور بود. در دورهٔ حکومت او، تحولاتی در جغرافیای ایران رخ داد، سانسور و کنترل مطبوعات و کتب اعمال شد و به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی، دولت مجبور به دریافت وام‌های خارجی گردید. این امر به‌تدریج وابستگی ایران به قدرت‌های خارجی را افزایش داد.
در عین حال، در این دوره تلاش‌هایی برای توسعهٔ اقتصادی و صنعتی انجام شد؛ از جمله برنامه‌ریزی برای احداث راه‌آهن، تشکیل انجمن‌های سیاسی و اجتماعی، تأسیس کارخانجات و اقدامات دیگری که در ادامه اشاره می‌شود. با این حال، عواملی چون بی‌ثباتی دولت، تغییرات مکرر کابینه‌ها، استخدام مستشاران خارجی برای اصلاح امور کشور و تغییرات مهم جغرافیایی، به بدنامی دورهٔ او انجامید. (هرچند امضای فرمان مشروطه توانست چهره‌ای تا حدی موجه برای او به‌جا بگذارد.)
مهم‌ترین برنامه‌های تحول نظام اداری در زمان مظفرالدین‌شاه عبارت بودند از:
امضای فرمان مشروطیت و برپایی حکومت مشروطه در ایران برای نخستین بار
تأسیس بانک ملی
اجازهٔ تأسیس مجلس شورای ملی (در ۱۳ مرداد ۱۲۸۵ شمسی)
تأسیس عدالت‌خانه برای رسیدگی به مظالم
تدوین قانون انتخابات
تعیین سمت نخست‌وزیری
اعطای برخی آزادی‌های اجتماعی و سیاسی به مردم
نکته پایانی: با این حال، پرداختن تفصیلی به نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها، تهدیدها و معایب اقدامات فوق در دوران پادشاهان گذشته، در چارچوب این نوشتار نمی‌گنجد؛ زیرا هدف از مرور پیشینهٔ نظام اداری، تنها گذری کوتاه به گذشته برای ورود به بررسی وضعیت و چالش‌های کنونی آن است.
عبدالله جلالی
کارشناس ارشد مدیریت
