«فاطمه علیپور» دبیر کمیته امور استان‌ها در فدراسیون فوتبال در بخش مردان، ناظر و نماینده فدراسیون در بخش زنان و داور در مسابقات استان تهران است. او سال‌ها در لیگ فوتبال و فوتسال زنان و مسابقات باشگاه‌های اروپا به قضاوت پرداخت. اینک به تدریس داوری در فوتسال و فوتبال می‌پردازد.

در متن زیر مشروح گفت‌وگوی او با پردیسان نوین را از نظر می‌گذرانیم.  

تکواندوکار بودید؟

از ۱۱ سالگی علاقه زیادی به توپ داشتم و در دوران راهنمایی کاپیتان تیم والیبال مدرسه بودم و به من کاپیتان شصت طلایی می‌گفتند. در سطح مدارس و منطقه، کشوری و باشگاهی به عنوان پاسور در والیبال بازی می‌کردم. در ۲۲ سالگی وارد تکواندو شدم و چهار سال در این رشته مبارزه می‌کردم و کمربندم مشکی بود اما بخاطر آسیب دیدگی مچ دست نتوانستم ادامه دهم. بیاد دارم در وزن ۵۸ کیلوگرم با وزن ۹۲ کیلوگرم مبارزه کردم و شرایط نابرابر بود و آسیب بدی دیدم. همان باعث شد با وجود آنکه تکواندو را دوست داشتم اما این رشته را ادامه ندادم.   

با راه اندازی فوتسال «زهرا امینی» پیشکسوت این رشته و بچه محل ما گفت که فوتسال را خیلی دوست داری و برای آن ثبت نام کنم. در آن زمان «ناهید روزبهان» مربی فوتسال کلاس آموزشی را راه‌اندازی کرد و پا به توپ شدیم. وی گفت که ظرفیت آن را داری و در دوره مربیگری و داوری فوتسال در سال ۷۶ شرکت کردم. پس از مدتی در تیم استقلال نوین در کنار روزبهان کمک مربی بودم اما با مربیگری عجین نبودم و از باشگاه نصر داوری را شروع کردم. با وجود آنکه در والیبال هم دوره داوری گذرانده بودم اما در آن رشته ادامه ندادم و از ۲۶ سالگی قضاوت فوتسال شروع شد.

چرا داوری؟

از کودکی خیلی فوتبالی بودم و البته داوری را نیز دوست داشتم. بین داوری و مربیگری و بازیکنی حتی اگر ۱۰ بار هم متولد شوم داوری را انتخاب می‌کنم. از سوت زدن لذت می‌برم و از اینکه در جایگاهی بایستم و برای حق قضاوت کنم، برایم لذت بخش است. در عرض پنج سال جزو پنج داور برتر فوتسال شدم. در سال ۸۲ در نخستین کلاس داوری به لطف «فرانک شهبازی» که از پیشکسوتان فوتبال، والیبال و فوتسال بود شرکت کردم و مدیون او هستم. مدرس داوران فوتسال شدم. ابتدا برایم دشوار بود اما گفتند همان کاری که انجام می‌دهی را تدریس کن و از پس آن بر می‌آیی. نخستین شاگردم «معصومه شکوری» بود. او باعث افتخارم است و اولین زن فوتبال ایران است که به عنوان داور در فیفا و ای‌اف‌سی حضور دارد.

«نادره درودیان» در آن زمان گفت که باید دوره داوری فوتبال را بگذرانید چون این رشته باید برای زنان راه‌اندازی شود. به مدت ۶ ماه یک هفته به قضاوت در فوتبال و یک هفته در فوتسال می‌پرداختم. فشار زیادی روی من بود همین امر سبب شد تا در عرض ۱۵ روز مانده به معرفی لیست داوران بین‌المللی فوتبال، آسیب جدی ببینم و تخلیه غضروف شدم و نتوانستم در کلاس بین‌المللی تست بدهم. این اتفاق سبب شد در لیست بین‌المللی قرار نگیرم.

تجربه سوت زدن در مسابقات باشگاهی اروپا را دارید؟

در فینال اولین دوره مسابقات باشگاهی اروپا در سال ۲۰۰۷ دیدار میان تیم‌های برزیل، اسپانیا و پرتغال را در کنار «غزاله سرشار» قضاوت کردم. تجربه شیرینی بود و یک افتخار برایم محسوب می‌شود. گرچه شرایط فیزیکی و جسمانی‌ام اجازه نداد تا داوری را در کشور ادامه دهم. پنج سال گذشته یک تست قلب دادم و بدلیل تنگی دریچه میترال مجبور شدم تا دیگر داوری نکنم. یک دورانی فشار زیادی روی ما بود و هفت دوره کلینیک داوری برای ما گذاشتند تا به سطح کیفی برسیم و باید ۵۰۰ داوری برای هر کلینیک ارائه می‌دادیم. در آن زمان ۲۰ داور مطرح و فعال بودیم و اکنون افتخار می‌کنم که گلاره ناظمی، زری فتحی و مهسا قربانی جزو بهترین داوران هستند. بنظرم هیچگاه نسل ما تکرار نشد زیرا سختی‌های زیادی را برای داوری پشت سر گذاشتیم.

اکنون در دنیای ارتباطات هستیم و در آن زمان دسترسی به اینترنت نداشتیم و کتاب فیفا در اختیار ما نبود تا به آن رجوع کنیم اما این کتاب اینک در اختیار داوران قرار دارد. تمرینات بدن‌سازی کلاس‌های داوران به صورت مجزا و آنلاین برگزار می‌شود. آنان جلسات پرسش و پاسخ و آموزش زبان دارند. در دوره ما این شرایط نبود و با ناآگاهی تمرینات بدن سازی می‌کردم  و بعد ۶ ماه زانوهایم تخلیه غضروف شد. اکنون تجربه حرف اول را می‌زند و بعد تست بدنی و داوری این قضیه خوب نیست و فضا خیلی برای پیشرفت داوران باز شده است. ما در لیست داوران بین‌المللی قرار نگرفتیم زیرا امکاناتی نداشتیم.

با تشخیص کفاشیان از کمیته زنان بیرون آمدید؟

از سال ۷۹ تا ۸۳ نیز در انجمن فوتبال مسوول آموزش داوران و مربیان بودم. با راه‌اندازی فوتبال زنان مسوولیت کمیته زنان را برعهده گرفتم. با تشخیص «علی کفاشیان» باید فوتبال و فوتسال از هم تفکیک می‌شد و به من گفت که باید در سازمان لیگ همکاری کنم. احساس مسوولیت می‌کردم و برای جلوگیری از تفکیک این ۲ رشته مقاومت کردم. براساس سیاست‌های پشت پرده و طبق اساس‌نامه مسابقات فوتبال و فوتسال زنان در دل کمیته زنان نمی‌توانست باشد. سال‌ها در کمیته زنان فعالیت کردم و مسابقات فوتبال و فوتسال را در تمامی رده‌ها برگزار کردیم. فدراسیون بار خیلی سنگینی را از روی دوشم برداشت و مسوولیت کمیته جوانان در بخش مردان را به من داد. به دنیای دیگری وارد شدم و همزمان کمیته استان تهران هم برعهده داشتم. اکنون نیز به عنوان دبیر کمیته امور استان‌ها در فدراسیون فوتبال در بخش مردان فعالیت می‌کنم. همه هیات‌های فوتبال زیر نظر ما فعالیت می‌کنند. همچنین به عنوان ناظر و نماینده فدراسیون در بخش زنان همکاری می‌کنم و در استان تهران  به داوری و تدریس می‌پردازم.  

قضاوت در فوتبال یا فوتسال؟

قضاوت در فوتسال لذت بخش‌تر است. بنظرم در فوتبال به اوج نرسیدیم و جذابیت زیادی ندارد. برای هر ۲ رشته احترام زیادی قائلم. داوران خوبی در فوتبال  و فوتسال در عرصه بین‌المللی داریم و نمی‌توانیم فوتبال را از فوتسال مجزا بدانیم. فوتبال زنان مورد ظلم قرار گرفته زیرا حامیان مالی ندارد و دیدگاهی متفاوت نسبت به آن وجود دارد.

وضعیت داوران امروز را چگونه می‌بینید؟

بارها داورانی را برای مسابقات معرفی کردم که درجه سه بودند و همواره به آنان می‌گفتم که حرمت پیشکسوتان را نگاه دارند. نباید داوران تصور کنند چون هر هفته در میدان هستند جزو بهترین داوران بشمار می‌روند و هر کاری که دلشان می‌خواهد بکنند. این امر نباید باب شود که داوری کیلویی و شانسی است. یک داور نباید بخاطر یک تیم شراط داوری را زیر سووال برود زیرا آن تیم یک روز هست و یک روز نیست. داور باید سال‌های سال با چهره خوب و شخصیتی متواضع و متعادل قضاوت کند زیرا اگر به ضرر یا نفع تیمی سوت بزند عواقبش به خودش بازمی‌گردد. در کنار آن باید برای باشگاه‌ها احترام قائل باشد.