پیچیدگی شهرها و گستردگی نقشی که در زندگی مردم بهواسطه شهرنشینی و زندگی در شهر ایجاد شده است، اهمیت وجود نظام مدیریتی دقیق، علمی و برنامهمحور را برای ارائه خدمات در شهر و برای شهروندان مشخص میکند، شهرداریهای بهعنوان متولی مدیریت شهری در حقیقت همان سازمان اجرایی هستند که در شهرها به این منظور ایجادشدهاند.
به گزارش پردیسان آنلاین، آنچه شهروندان عادی حین زندگی در شهر با آن روبرو میشوند عموماً خروجی تصمیماتی است که مدیران شهری بر اساس قوانین و دستورالعملهای اجرایی عامل و مجری آن هستند. تفاوتی هم ندارد که این خروجی یک اتفاق عمرانی است و تبدیل به خیابان و پل و تقاطع میشود یا خدماتی معمولی همچون نظافت شهری که روزانه انجام میگیرد و شاید شهروندان هرگز تمیز قائل نشوند که ارائه این حجم از خدمات توسط کدام نهاد یا دستگاه عمومی یا دولتی در حال انجام است و صرفاً دولت و حاکمیت را مسئول آن میدانند.
اینکه به چه میزان این اقدامات در مسیر احساس نیاز شهروندان است و یا بناست پاسخگوی خلأ یا کمبودی باشد را باید در میان مطالعات و اقدامات پژوهشی قبل از اجرای طرحها و پروژهها جستجو کرد. اجرای هر پروژه در شهر اگر برمبنای پژوهشها و بر اساس نیازسنجی باشد، آنوقت است که طرح نهتنها بهسرعت اجراشده و با کمترین مشکلات در اختیار شهروندان قرار میگیرد، بلکه کاربرد و کارایی آن نیز در شئون زندگی شهروندان نقش پیدا میکند و میتوان آن را بهوضوح دید؛ چراکه بهواسطه پژوهش پیوستهای گوناگون نظیر اصول زیستمحیطی، گزارههای اجتماعی، امنیت و ایمنی و حتی مباحث اقتصادی و افق آینده در آن طرح نیز لحاظ میشود و حکایت از نگاه جامع به آن طرح و یا پروژه دارد. پروژهای را تصور کنید که در نقطهای از شهر در حال ساخت است که بر اساس برآوردهای صاحبنظران و متخصصان، بنا بر دلایلی در آینده از جمعیت آن منطقه کاسته خواهد شد و یا رفتهرفته خالی از سکنه میشود یا اصلاً بررسی مطالعات جمعیت شناختی، میانگین سنی ساکنین منطقه نشان میدهد که اجرای چنین پروژهای اولویت آن منطقه نیست یا اولویتهای مهمتری برای شهروندان ساکن در آن منطقه وجود دارد و یا ایجاد فضاهای مورد نیاز و زیرساختهای شهری؛ حال این پروژه چه نقشی در زندگی شهروندان بهجا خواهد گذاشت؟! یا مثلاً بسیاری از پروژهها نظیر احداث خیابانها یا طراحی خطوط ویژه حملونقل عمومی در قسمتهایی از شهر بدون توجه و تأکید بر پیوستهای مطالعاتی و پژوهشهای میدانی که در نهایت با صرف هزینههایی هنگفت، با شکست و رکود مواجه میشوند. اینجاست که توجه به بخش پژوهش و مطالعات همهجانبه به یک ضرورت تبدیل میشود.
در مقابل نیز بسیاری از تصمیمگیرندگان شهری و صاحبنظران بر این عقیدهاند که آن دسته از پروژههایی که بر مبنای پژوهش و مطالعات پیشرفته ثمربخشتر بودهاند. به این معنا که پژوهش بهعنوان پشتوانه فکری و نظری عمل میکند و چراغ راهی میشود تا تمامی نقاط مبهم یک طرح دیده شود و چهبسا به صرفهجویی در هزینهها و هدفمند کردن بودجهها کمک کند. با این تفاسیر صرف بودجه برای بخش پژوهش در برنامهریزیهای شهری، نه یک هزینه جانبی و اضافه؛ که اگر واقعبین باشیم حکم سرمایهگذاری دارد که روزبهروز بر ارزش آن طرح یا پروژه عمرانی میافزاید.
ایفای درست مأموریتهای گسترده مدیریت شهری به دلایلی که برخی از آن در این نوشتار آمده است، در کنار شناسایی چالشها و راهکارهای برونرفت از مشکلات شهری، مستلزم ایجاد پیوند میان بخشهای اجرایی و عملیاتی با برنامهریزی و پژوهش بهصورت منسجم و یکپارچه است که طراحی پروژههای پژوهشی مبتنی بر نیازهای کاربردی در بخشهای مختلف شهرداری بهصورت یک رویکرد راهبردی دنبال شده و مدنظر معاونت برنامهریزی و مدیریت نوسازی و تحول سازمانی این مجموعه قرار دارد.