به گزارش پردیسان آنلاین، آتش‌نشان‌بودن یعنی زیستن در خط مقدم ایثار، یعنی شغلی که هر لحظه‌اش با خطر، مسئولیت و فداکاری گره خورده است؛ از آن‌ها که در دل شعله‌های سوزان می‌دوند تا جان انسانی را نجات دهند، تا آن‌ها که در تاریکی شب در حادثه‌ای ناگهانی خود را به دل بحران می‌زنند. آتش‌نشانان همیشه فرشته‌های نجاتی بوده‌اند که آرامش و امنیت را به خانه‌ها و محله‌های ما هدیه می‌دهند.
سال جاری در آستانه روز ملی آتش‌نشان (هفتم مهر)، فرصتی پیش آمده تا به سراغ مردی برویم که سکان یکی از حساس‌ترین سازمان‌های شهری را در دست گرفته است؛ «امید باقری» که از تیر سال جاری به‌عنوان مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان منصوب شده است، برخلاف بسیاری از مدیران، خود را «رهبر» یا «فرمانده» نمی‌داند، بلکه خود را «سرباز خدمت‌گزار همکاران و شهروندان» معرفی می‌کند؛ نگاهی که به‌خوبی نشان می‌دهد فلسفه کار در این سازمان بر مبنای ایثار جمعی و تعهد فردی شکل گرفته است.
آتش‌نشانی تنها اطفای حریق نیست. امروز این سازمان گستره‌ای از مأموریت‌های حیاتی را بر دوش می‌کشد: از امداد و نجات در تصادفات، حوادث شیمیایی و بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل گرفته تا مراقبت از وسایل بازی کودکان در پارک‌ها و صدور گواهی استاندارد برای امنیت آن‌ها. همین چند وجهی بودن مأموریت‌ها باعث شده است که آتش‌نشانان نه تنها ناجیان جان، که پاسداران آرامش اجتماعی نیز باشند.
با این حال، آتش‌نشان بودن تنها به لحظه‌های عملیات محدود نمی‌شود، فشار روانی ناشی از قرار گرفتن مداوم در موقعیت‌های بحرانی، خطر مرگ و آسیب جسمی، و صحنه‌های دلخراشی که در ذهن آن‌ها حک می‌شود، نشان می‌دهد که این شغل فراتر از یک حرفه، راهی برای زیستن و ایثار کردن است، به همین دلیل است که شعار «تو را نمی‌شناسم اما جانم را فدایت می‌کنم» بیش از یک جمله شعاری، بازتاب حقیقت درونی این قشر فداکار است.
سازمان آتش‌نشانی اصفهان با بیش از ۶۰۰ نیروی عملیاتی و نزدیک به ۱۰۰ نیروی ستادی، ستون ایمنی کلان‌شهری با دو میلیون جمعیت را تشکیل می‌دهد؛ راه‌اندازی «هسته فناورانه» در سازمان، تدوین سند تکنولوژی تا سال ۱۴۱۰، و به‌کارگیری تجهیزات نوینی همچون پهپاد کاوش، ربات آتش‌نشان و ربات غواص در سازمان آتش‌نشانی اصفهان، بخشی از این رویکرد نوین است که می‌تواند اصفهان را به الگوی ملی در حوزه مدیریت بحران و ایمنی شهری بدل کند.
اکنون، در روزهایی که به نام آتش‌نشان مزین شده است، شاید بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم تا هم یادآور ایثارگری‌های این قشر باشیم و هم صدای مطالباتشان را بشنویم. مردانی که به گفته مدیرعامل سازمان، «مسئولیت‌پذیرترین و شجاع‌ترین آدم‌ها» هستند و هر روز با لبخند، آرامش و امید را به شهروندان هدیه می‌دهند.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفت‌وگوی خبرنگار پردیسان آنلاین با آتشپاد دوم امید باقری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان درباره افتخارات آتش‌نشانان اصفهان، گستره مأموریت‌ها، چالش‌ها و چشم‌انداز آینده این سازمان است.
پردیسان آنلاین: در آستانه روز آتش‌نشان به‌عنوان رهبر این تیم قهرمان، بزرگترین ویژگی و افتخار آتش‌نشانان اصفهان را در چه می‌دانید؟
باقری: خودم را رهبر این تیم قهرمان نمی‌دانم، بلکه سرباز خدمت‌گزار همکارانم و شهروندان هستم و معتقدم اگر رضایت خاطر همکارانم حاصل شود که یکی از بزرگترین و مهم‌ترین ذی‌نفعان سازمان آتش‌نشانی هستند و به‌طور قطع «رضایت خاطر» یکی دیگر از مهم‌ترین و بزرگترین ذی‌نفعان که شهروندان اصفهان هستند، حاصل می‌شود.
بزرگترین افتخار آتش‌نشانان اصفهان را شجاعت و ایثارگری آن‌ها می‌دانم که طی سال‌های گذشته با رشادت‌های انجام شده، برای همه مشخص شده است، به‌طوری که سال ۱۴۰۳ ناجی جان بیش از ۷۰۰۰ نفر از شهروندان شهر بودند.
«فرشته نجات» لقب درستی بوده که برای آن‌ها در نظر گرفته شده است، در جنگ دوازده‌روزه بیشترین حجم آتش‌نشان را در ایستگاه‌ها داشتیم، تمام شیفت‌ها آماده‌باش بودند و به‌صورت داوطلب در ایستگاه‌ها حضور داشتند که نشان‌دهنده ایثارگری آن‌ها است.
پردیسان آنلاین: امروزه وظایف آتش‌نشانی بسیار فراتر از اطفای حریق شده است؛ درباره گستردگی مأموریت‌های این سازمان، از نجات گربه از روی درخت تا عملیات امداد و نجات در سیل و زلزله و حوادث شیمیایی برایمان بگویید.
باقری: در مجموع رسالت آتش‌نشان‌ها نجات جان و مال مردم است، اما فراتر از این پا گذاشته‌ایم و در حوزه‌های آموزش شهروندی فعالانه‌تر عمل می‌کنیم، از این‌رو جامعه مخاطب را به چند دسته تقسیم کردیم و نوع عناوین آموزشی را متفاوت درنظر گرفتیم.
درباره مبحث پیشیگری در سازمان، ساختمان‌ها و اماکنی که قرار است ساخته شود و هر پهنه‌ای در شهر که از سازمان آتش‌نشانی در رابطه با موارد ایمنی از سازمان استعلام می‌کنند، کارشناسان مربوطه در سازمان بازدید انجام می‌دهند و راهکارهای ایمن‌سازی را ارائه می‌کنند.
با توجه به اینکه در سطح شهر اصفهان شاهد هستیم که گاهی کودکان در پارک‌ها آسیب می‌بینند، بر خود لازم دانستیم که گواهینامه استاندارد ۱۷۰۲۰ را دریافت کنیم؛ در حال حاضر تنها نهاد دولتی در سطح کشور هستیم که این گواهینامه را داریم و همکار اداره استاندارد هستیم. وسایل بازی و بادی که در سطح شهر وجود دارد را بازدید و گواهینامه استاندارد صادر می‌کنیم تا در پارک‌های بازی و بادی نیز ایمنی رعایت شود.
علاوه بر ایستگاه‌های بیست‌وهشت‌گانه، استقرار خودرو در پهنه شهر اصفهان در نقاط استراتژیک انجام می‌شود تا بتوانیم ارائه خدمات و سرعت عمل بهتری داشته باشیم و زمان رسیدن به محل حریق و حادثه کاهش پیدا کند.
عملیات‌های این سازمان در سه قالب اطفای حریق، امدادونجات و خدمات ایمنی انجام می‌شود و هرگونه آتش‌سوزی که گزارش شود، اطفای حریق انجام می‌دهیم؛ البته حوادث بسیار زیاد است که بسیاری از آن‌ها از جمله حادثه بر اثر چرخ گوشت‌های خانگی بسیار کاهش پیدا کرده است، اما حوادثی از جمله آسانسور به‌دلیل قطعی‌های مکرر برق تعداد بسیار بالایی داشت.
این حوادث و خدمات ایمنی با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی که در سطح شهر و کشور انجام می‌شود، متفاوت بوده و افزایشی است، اما تلاش می‌کنیم سال‌های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ طی برنامه‌ریزی انجام شده شاهد کاهش حریق و حوادث باشیم.
پردیسان آنلاین: ظرفیت‌های انسانی و لجستیک آتش‌نشانی اصفهان پاسخگوی نیازهای این کلان‌شهر است؟
باقری: سازمان آتش‌نشانی اصفهان در حال حاضر حدود ۶۰۰ تفر نیروی عملیاتی و ۱۰۰ نفر نیروی ستادی دارد، همچنین حدود ۲۰۰ خودرو در اختیار داریم که هردوی این موارد یک ضریب ایمنی ۶۰ درصدی را به ما می‌دهد.
۶۵ درصد پوشش ایمنی به‌واسطه منابع انسانی و خودروهای موجود سازمان ارائه می‌دهیم که باید افزایش پیدا کند تا به وضعیت ایده‌آل برسیم.
پردیسان آنلاین: مهم‌ترین چالش‌ها و کمبودهای سازمان آتش‌نشانی اصفهان در حال حاضر چیست؟ آیا این چالش‌ها مربوط به تجهیزات، نیروی انسانی، اعتبارات یا مخاطرات جدید شهری است؟
باقری: یکی از مواردی که به‌عنوان یک آتش‌نشان همیشه دغدغه آن را داشتم، این است که برای افرادی که از جان خود برای نجات جان دیگران می‌گذرد، چه مقدار باید رفاهیات و حقوق و مزایا در نظر بگیریم تا حق آن‌ها ادا شود.
مخاطرات جدید شهری یکی از چالش‌ها است، همچنین تجهیزات و ناوگان باید مجهزتر شود و خودروی مقابله با حوادث شیمیایی و پرتویی، تجهیزات باید ارتقا پیدا کند.
در سراسر کشور سازمان‌های آتش‌نشانی با کمبود نیروی انسانی روبه‌رو هستند که شهر اصفهان نیز از این موضوع مسثتنی نیست، اما تا چند ماه آینده ۱۵۰ نفر نیروی آتش‌نشان به سازمان اضافه و برای آموزش‌های تخصصی اعزام می‌شوند.
پردیسان آنلاین: با توجه به ترافیک سنگین و بافت تاریخی برخی مناطق اصفهان، دسترسی سریع به محل حادثه چه مشکلاتی دارد و برای رفع آنچه راهکارهایی اندیشیده‌اید؟
باقری: در این رابطه منطقه ۳ در اولویت قرار دارد، زیرا برای دسترسی سریع به محلات تاریخی مشکلات زیادی از جمله معابر کم‌عرض و ترافیک و تردد سنگین وجود دارد که امدادرسانی را با مشکل روبه‌رو می‌کند، از این‌رو از خودروهای چهار چرخ و پمپ‌های جدید اوتر برای تردد و از منابع هیدرانت‌ها و منابع آبی شهری در راستای اطفای حریق استفاده می‌کنیم.
طبیعی است که ارزیابی ریسک ما در مناطق دارای بافت تاریخی بسیار بیشتر از سایر مناطق است و همکارانم به‌صورت مستمر در این مناطق ارزیابی ریسک را انجام می‌دهند و مسائلی که از ریسک بالا برخوردار باشد، با فوریت بالا پیگیری می‌شود.
سازمان آتش‌نشانی همگام با پیشرفت تکنولوژی روز پیش می‌رود.
چند شب گذشته در بازار اصفهان بوی دود استشمام شد و گمانه‌زنی‌ها مبنی بر وقوع حریق بود؛ با توجه به اینکه آتش‌نشانی اصفهان مجهز به پهپاد کاوشگر و جست‌وجوگر دارای دوربین ترمال حرارتی است که می‌تواند محل آتش‌سوزی را مشخص و چنانچه افراد در حریق محبوس شده باشند، با استفاده آن‌ها را رصد کند تا نسبت به نجاتشان اقدام کنیم، پهپاد کاوشگر به پرواز درآمد و کل منطقه بازار را رصد کرد که پس از آن مشخص شد مورد خاصی در محل نبوده و استشمام بوی دود مربوط به مواد مورد استفاده در یکی از کارگاه‌های بازار بود.
یکی از مهم‌ترین ارزیابی‌های ریسک که با محوریت معاونت برنامه‌ریزی شهرداری اصفهان و همکاری دانشگاه اصفهان انجام شد و یکی از مقامات یونسکو نیز در این زمینه همکاری کامل داشت، پروژه ارزیابی ریسک بناهای تاریخی در میدان امام (ره) بود که در این راستا تمام ریسک‌ها شناسایی شد و درصدد مرتفع کردن آن‌ها برآمدیم.
پردیسان آنلاین: امروزه با پیشرفت فناوری، تجهیزات آتش‌نشانی نیز بسیار پیچیده شده است. ناوگان خودروها و تجهیزات آتش‌نشانی اصفهان چه میزان به‌روز است و برای مدرنیزه‌کردن آنچه برنامه‌ای دارید؟
باقری: در سازمان آتش‌نشانی اصفهان «هسته فناورانه» تشکیل دادیم، این هسته متشکل از ۳۰ نفر کارکنان نخبه و خبره سازمان است و با همکاری اساتید دانشگاهی یک سند تکنولوژی برای سازمان تدوین کردیم؛ این سند نقشه راه را تا سال ۱۴۱۰ تعیین و مشخص می‌کند که سازمان هرساله باید به چه فناوری‌هایی دست پیدا کند و به چه تجهیزاتی مجهز شود.
در حال حاضر سازمان آتش‌نشانی اصفهان به‌عنوان نخستین سازمان آتش‌نشانی در کشور مجهز به پهپاد آتش‌نشان شده که یکی از نوآوری‌های بی‌بدیل در سازمان‌های آتش‌نشانی است، همچنین از ربات آتش‌نشانی رونمایی شد و هفتم مهر «روز آتش‌نشان» آغاز عملیات‌های رباتی و پهپادی سازمان خواهد بود؛ برای جست‌وجو در آب‌های دارای عمق بالا از ربات غواص رونمایی شده است و تمام این موارد با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی انجام شد و با تمام قدرت و از طریق تجهیزات هوشمندی و تکنولوژی‌های جدید به مصاف جنگ با آتش رفتیم.
پردیسان آنلاین: شعار اصلی آتش‌نشانی «پیشگیری بهتر از درمان» است؛ سازمان شما برای آموزش و فرهنگسازی عموم شهروندان به‌ویژه در مدارس، مجتمع‌های مسکونی و واحدهای صنعتی چه برنامه‌های منظمی دارد؟
باقری: پیشگیری بهتر از عملیات‌های حریق و حادثه است و به این موضوع معتقد هستیم؛ در رابطه با ارتقای فرهنگ ایمنی شهر اصفهان، به‌واسطه اداره آموزش سازمان آتش‌نشانی حدود ۲۰۰ هزار ساعت آموزش شهروندی در سال گذشته داشتیم.
با توجه به اینکه شهر اصفهان جمعیتی حدود دو میلیون نفر دارد، معتقد هستیم که از این تعداد باید ۵۰۰ هزار نفر آموزش‌های لازم را دیده باشند، بنابراین به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کردیم که تا سال ۱۴۱۰ تمام شهروندان اصفهان آموزش‌های لازم را دیده باشند و سازمان آتش‌نشانی تا آن زمان بتواند آموزش‌های لازم را به ۵۰۰ هزار نفر از شهروندان اصفهانی را بدهد، درواقع یک چهارم شهر آموزش دیده باشند و هر خانه یک آتش‌نشان داشته باشد.
جامعه مخاطب ما نسبت به ارائه آموزش‌ها بسیار گسترده هستند، از این‌رو تقسیم‌بندی انجام دادیم. البته برای مدارس و مهدهای کودک به‌صورت رایگان ارائه آموزش‌های آتش‌نشانی را انجام می‌دهیم و در طول سال تقویم زمان‌بندی داریم، همچنین آموزش‌های محله‌محور را مدنظر داریم.
حضور آتش‌نشانان داوطلب را پُررنگ خواهیم کرد، در حال حاضر ۲۰۰ نفر آتش‌نشان داوطلب داریم که در صدد افزایش تعداد آن‌ها هستیم و از تمام شهروندان تقاضا می‌کنم برای انجام ثبت نام و آموزش‌های لازم اقدام کنند و در محلات کمک آتش‌نشانان باشند.
پردیسان آنلاین: شغل آتش‌نشانی بسیار پُراسترس و خطرناک است؛ برای حفظ انگیزه و سلامت روانی آتش‌نشانان چه اقداماتی انجام می‌شود؟ از حمایت‌های روان‌شناسی تا تقدیر از خانواده‌های شهدای آتش‌نشان بگویید.
باقری: طبیعی است که شغل آتش‌نشانی بسیار پُراسترس و خطرناک باشد، زیرا همکارانم هر زمان از شبانه‌روز که زنگ حریق به صدا در می‌آید، در کمتر از ۳۰ ثانیه از ایستگاه خارج می‌شوند، بی‌محابا به‌سمت خودروهای خود می‌روند و باید کمتر از پنج دقیقه در محل حریق و حادثه باشند.
مدت زمان رسیدن سازمان آتش‌نشانی اصفهان به مکان حریق و حادثه چهار دقیقه و پنج ثانیه است در واقع در عرض ۲۴۵ ثانیه به محل حریق و حادثه می‌رسیم.
برای اینکه بتوانیم سختی‌ها را جبران کنیم، واحد سلامت روان در سازمان راه‌اندازی شده است و کارشناسان به‌طور مرتب با آتش‌نشانان در ارتباط هستند، در تمام شیفت‌ها حاضر می‌شود و تعامل دوسویه با تمام همکاران انجام می‌شود، موارد بررسی و مرتفع می‌شود؛ تلاش کردیم رفاهیات ارائه شود، اما هنوز جای کار دارد تا بتوانیم حق مطلب را برای آتش‌نشانان ادا کنیم.
در شهر اصفهان یکی از همکاران گران‌قدر به‌نام «عزیزالله اکبری» به شهادت رسید؛ وظیفه سازمان آتش‌نشانی است که از خانواده این شهید حمایت کند، بنابراین تلاش کردیم با آن‌ها در ارتباط باشیم و پیگیری مشکلات آن‌ها باشیم، امیدوارم توانسته باشیم خدمتی به خانواده این شهید کرده باشیم.
تعدادی از همکاران حین خدمت از دنیا رفته‌اند، به‌عنوان مثال «مهدی رنجبران» در شیفت کاری ایست قلبی شد و از نظر ما ایشان شهید است و باید پیگیر مسائل خانواده او باشیم، همچنین «مجید حاجیان» بعد از شیفت کاری برای شناسایی مسیرها و مشخص کردن موانع به کوه صفه رفت و بر اثر سقوط فوت کرد که به‌عنوان یک سرباز آتش‌نشان جایگاهی کمتر از شهادت ندارد و به‌عنوان وظیفه ذاتی باید به خانواده آن‌ها توجه داشته باشیم.
پردیسان آنلاین: گزارشی آماری از اقدامات و عملیات‌های این سازمان در سال جاری ارائه کنید.
باقری: در شش ماه نخست سال جاری ۲۰۱ هزار مورد تماس تلفنی با ۱۲۵ داشتیم که با تعامل دوسویه کاهش ۳۶ درصدی آمار تماس‌ها را رقم زدیم، همچنین در این مدت ناجی ۵ هزار و ۳۵۰ شهروند شهر و شاهد کاهش ۳۳ درصدی آمار فوت شدگان و افزایش ۳۴ درصدی آمار نجات یافتگان بودیم.
در این مدت ۹ هزار و ۷۸۳ عملیات امداد و نجات و اطفا حریق انجام و کاهش ۱۴ درصدی آمار آتش سوزی ثبت شده است؛ ایستگاه‌های ۴، ۵، ۶، ۱۵ و ۷ بیشترین حریق و حوادث شهر را به خود اختصاص دادند و در نمودار فراوانی حریق و حوادث، ماه اردیبهشت ۱۴۰۴ بیشترین تعداد حریق با ۱۸۸۸ مورد بوده است.
میانگین زمان رسیدن به حریق و حادثه در سال ۱۴۰۳، ۲۵۵ ثانیه بوده است که در شش ماه ابتدای سال ۱۴۰۴ این عدد به ۲۴۵ ثانیه رسید و این در حالی است که شاخص استاندارد رسیدن به حریق ۳ تا ۵ دقیقه است، زیرا پس از آن رفتار حریق متفاوت می‌شود.
در شش ماه نخست سال جاری، بیشترین حادثه به محبوس شدن در آسانسور با ۳۳۳۲ مورد اختصاص داشته است که با افزایش ۱۲۶ درصدی نیز روبه‌رو بودیم؛ ۳۸۹ مورد محبوس در اماکن، ۳۷۵ مورد حوادث ساختمانی، ۷۱۰ مورد مهار و نجات حیوانات و ۱۵۹ مورد سقوط درخت داشتیم.
در این مدت با کاهش ۱۷ درصدی آمار حریق در اماکن تجاری روبه‌رو بودیم؛ ۲۹ درصد حریق‌ها در منزل مسکونی از آشپزخانه‌ها آغاز می‌شود، همچنین بیشترین آمار تصادفات به ۱۲ شب و یک بامداد اختصاص دارد و ۳۸ درصد تصادفات منجر به فوت در شب رخ داده است.
پردیسان آنلاین: اگر بخواهید تنها یک درخواست یا پیام از مردم و مسئولان شهر اصفهان داشته باشید، آن چیست؟
باقری: ما آتش‌نشانان «تا پای جان برای ایمنی شهر ایستاده‌ایم» و با تمام وجود و بدون اینکه شهروندان را بشناسیم، خدمت می‌کنیم؛ در این راستا شعاری داریم با عنوان «تو را نمی‌شناسم، اما جانم را فدایت می‌کنم». آتش‌نشانان مسئولیت‌پذیری شدیدی دارند و ایثارگران واقعی هستند، بنابراین همیشه از آن‌ها می‌خواهم که لبخند بر لب داشته باشند تا مردم نیز شاهد توانمندی آن‌ها باشند، تمام صحنه‌های دلخراش، خون‌ها و ضجه‌هایی که دیده‌اند، درون خود نگه دارند و نگذارند خاطر مردم مکدر شود و تنها امیدواری و آرامش به مردم هدیه دهند.
از شهروندان تقاضا می‌کنم تعامل دو سویه با ما داشته باشند، همان‌طور که ما برای آن‌ها جان می‌دهیم، شما نیز موارد ایمنی را در سطح شهر رعایت کنند، همکاری‌های لازم را با سازمان آتش‌نشانی انجام دهند، هر شهروند بداند که یک خاموش‌کننده در منزل، خودرو و محل کار تا چه اندازه می‌تواند از حریق‌های گسترده که آسیب زیاد به شهر می‌زند، جلوگیری کند، بنابراین تقاضا می‌کنم خاموش کننده تهیه کنند تا بتوانند در اولین فرصت اطفای حریق را انجام دهند، آموزش‌ها به‌صورت رایگان در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
مسئولان شهر اصفهان همیشه زحمات آتش‌نشانان را دیده‌اند و حمایت کرده‌اند که تقاضا می‌کنم این حمایت پُررنگ بماند و حامی ما باشند که موجب قوت قلب همکارانم است؛ طبیعی است که ما با تمام وجود همچون همیشه تلاش خواهیم کرد.
بیشتر آتش‌نشانان چند مهارتی هستند و تنها بخاطر علاقه‌ای که دارد در سازمان آتش‌نشانی فعالیت و با تمام وجود برای هدیه کردن آرامش به مردم تلاش می‌کنند.
