به گزارش پردیسان آنلاین از البرز، در پی بحران کم‌آبی در استان‌های تهران و البرز، پروژه انتقال آب از سد طالقان به بیلقان به‌عنوان یک راهکار استراتژیک برای تأمین پایدار آب شرب این مناطق در دستور کار قرار گرفت.
این پروژه با هدف تأمین آب شرب شهرستان‌های ساوجبلاغ، نظرآباد، چهارباغ، اشتهارد و بخشی از کرج، طراحی و با توجه به پیشرفت‌های اخیر به نقطه عطفی در مدیریت منابع آبی کشور تبدیل شده است.
استان‌های تهران و البرز با جمعیت بالا و نیاز مبرم به آب شرب در معرض بحران کم‌آبی جدی قرار دارند و سد طالقان با ظرفیت ذخیره‌سازی ۳۲۴ میلیون مترمکعب نقش کلیدی در تأمین آب این مناطق ایفا می‌کند.
پروژه انتقال آب طالقان به بیلقان شامل ساخت خط لوله‌ای به قطر ۲۰۰۰ میلی‌متر و طول ۶۲ کیلومتر است، این خط لوله ظرفیت انتقال پنج مترمکعب آب بر ثانیه را دارد و آب منتقل‌شده پس از عبور از تصفیه‌خانه‌های مهستان و شماره ۲ کرج در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد.
طراحی این پروژه به نحوی انجام شده است که علاوه بر تأمین آب شرب، نیاز صنایع منطقه را رفع و در شرایط بحران به کاهش فشار بر منابع آبی موجود کمک کند، یکی از ویژگی‌های مهم این پروژه امکان توسعه ظرفیت انتقال در مراحل بعدی است که انعطاف‌پذیری بالایی به شبکه آبرسانی استان‌های تهران و البرز می‌بخشد.
در حال حاضر و با بهره‌برداری کامل از خط ۶۴ کیلومتری انتقال آب طالقان به تهران، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیرساختی کشور برای تأمین آب شرب پایتخت‌نشینان به مرحله اجرا رسیده و بنا به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان البرز حقابه این استان از سد طالقان نیز به تصفیه‌خانه شماره ۲ کرج رسیده است.
نیاز آبی شهرستان‌های غرب البرز تا ۲۰ سال آینده تأمین می‌شود
علی حدادی، نماینده مردم ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان و چهارباغ در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: پروژه خط انتقال آب طالقان به تهران، مسیر انتقال آب تا محدوده بیلقان و غرب کرج را پوشش می‌دهد و با اجرای این پروژه، آب مورد نیاز شهرستان‌های نظرآباد، هشتگرد و مهستان تأمین خواهد شد.
وی با بیان اینکه ظرفیت انتقال آب در این طرح ۱۰۰۰ لیتر بر ثانیه است، می‌افزاید: تخصیص آب برای شهرستان‌های غرب استان با ظرفیت ۱۰۰۰ لیتر بر ثانیه از چهار سال پیش دریافت شده و تاکنون حدود ۱,۰۰۰ میلیارد تومان برای اجرای این پروژه هزینه شده است.
نماینده مجلس ادامه می‌دهد: این طرح قادر خواهد بود نیاز آبی شهرستان‌های غرب استان را تا ۲۰ سال آینده تأمین کند و به این ترتیب، نگرانی مردم در زمینه تأمین آب شرب برطرف خواهد شد.
حدادی با اشاره به دغدغه‌های مردم درباره سهم آب استان می‌گوید: مردم البرز نگران انتقال آب به تهران و کاهش سهم استان هستند، اما باید اطمینان داد که میزان برداشت از منابع آبی طبق سهمیه‌های مصوب صورت می‌گیرد.
وی خاطرنشان می‌کند: اولین تخصیص سال ۱۳۹۹ دریافت شد و از آن زمان تاکنون در دوره‌های مختلف مدیریتی وزارت نیرو پیگیری مداومی برای اجرای این طرح انجام داده است.
با اجرای طرح جدید به طول ۴/۹ کیلومتر و استفاده از لوله فولادی ۱۰۰۰ میلی‌متری، امکان انتقال ۱۵۰۰ لیتر در ثانیه آب از آبگیر بیلقان فراهم شده است که در مواقع اضطرار به‌عنوان پشتیبان خط انتقال فعلی طالقان و در شرایط عادی برای تأمین کسری آب بخشی از شهر کرج مورد استفاده قرار می‌گیرد
نماینده مردم ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان و چهارباغ در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اهمیت این پروژه در سطح ملی اظهار می‌کند: این تداوم توجه در سطوح مختلف مدیریتی نشان از جدی بودن و اهمیت بالای طرح انتقال آب طالقان دارد.
حدادی بر اهمیت جلوگیری از هدررفت آب تاکید و اضافه می‌کند: میزان هدررفت آب در تهران و کرج دوبرابر ظرفیت سد طالقان ارزیابی شده است در حالی که امروز نیمی از ظرفیت سد آب دارد.
طبق گزارش‌های رسمی، فاز نخست پروژه با موفقیت به بهره‌برداری رسیده و آب با دبی ۳۰۰ لیتر بر ثانیه به هشتگرد منتقل شده است، فاز دوم نیز با ظرفیت انتقال ۲.۵ مترمکعب آب بر ثانیه قرار است آب شرب کرج را تأمین کند.
پیشرفت فیزیکی پروژه در شش ماه نخست دولت چهاردهم بیش از ۴۵ درصد افزایش داشته است، رقمی که معادل تمام اقدامات سه سال پیش از آن بوده و نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان برای تکمیل پروژه است.
برداشت حقابه از خط انتقال جدید از مرداد ۱۴۰۴ آغاز شده است و انتظار می‌رود با تکمیل پروژه، بخش قابل توجهی از نیاز آبی استان البرز تأمین شود.
اجرای پروژه انتقال آب طالقان تأثیرات گسترده‌ای بر جامعه و اقتصاد منطقه دارد، با تأمین پایدار آب شرب و صنعتی، کیفیت زندگی شهروندان بهبود پیدا می‌کند و از وقوع بحران‌های احتمالی ناشی از کم‌آبی جلوگیری می‌شود.
این پروژه همچنین می‌تواند الگوی مناسبی برای سایر مناطق کشور باشد، به‌ویژه در شرایطی که مدیریت بهینه منابع آبی و مقابله با خشکسالی به دغدغه‌ای ملی تبدیل شده است، پروژه انتقال آب طالقان نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آبی می‌تواند راهکاری عملی و پایدار باشد.
چالش‌ها و نگرانی‌ها
با وجود مزایای متعدد، پروژه انتقال آب طالقان با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها، تأثیرات زیست‌محیطی و کاهش حقابه دشت قزوین است؛ شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده است که انتقال آب از سد طالقان می‌تواند موجب کاهش منابع آبی در مناطق پایین‌دست و تأثیر منفی بر کشاورزی شود.
علاوه بر مسائل زیست‌محیطی، تأمین اعتبار و رفع مشکلات فنی نیز از دیگر چالش‌های پروژه محسوب می‌شود، موفقیت پروژه نیازمند همکاری کامل دولت، بخش خصوصی، جامعه محلی و سایر ذی‌نفعان است تا هم اهداف توسعه‌ای محقق شود و هم اثرات منفی زیست‌محیطی به حداقل برسد.
داوود نجفیان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز در نشست خبری با اشاره به بحران مشترک آب شرب تهران و البرز می‌گوید: سال‌های گذشته حدود ۷۵ درصد آب تهران از منابع سطحی و از سدهای کرج و طالقان تأمین می‌شد، اما امروز بیش از ۵۰ درصد وابسته به منابع زیرزمینی شده است؛ این همان الگویی است که سال‌ها در البرز جریان داشت.
وی اضافه می‌کند: البرز حدود ۷۰ درصد مصرف خود را از آب زیرزمینی برداشت می‌کند که زیرساخت‌های آن قدمت بالا دارد و بارگذاری متراکمی روی آن انجام شده است، آبخوان مشترک تهران-کرج اکنون در شرایط نامطلوب و ناپایداری قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با بیان اینکه شرایط سال آبی ۱۴۰۴–۱۴۰۳ نسبت به میانگین‌های تاریخی ضعیف بوده است، عنوان می‌کند: کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها، حجم ذخایر سدها را به کم‌ترین میزان چند دهه اخیر رسانده است، ذخایر سد طالقان که در شرایط نرمال به ۴۵۰ میلیون مترمکعب می‌رسید، سال جاری با افت ۷۰ درصدی روبه‌رو شده است.
اجرای پروژه انتقال آب طالقان تأثیرات گسترده‌ای بر جامعه و اقتصاد منطقه دارد و با تأمین پایدار آب شرب و صنعتی، کیفیت زندگی شهروندان بهبود پیدا می‌کند و از وقوع بحران‌های احتمالی ناشی از کم‌آبی جلوگیری می‌شود
نجفیان ادامه می‌دهد: با وجود بارش‌های ابتدای فروردین سه ماه بهار که انتظار ترسالی نسبی داشتیم با حداقل بارندگی سپری و موجب شد ورودی سدها از پیش‌بینی‌ها بسیار پایین‌تر بیاید.
مدیرکل آب منطقه‌ای البرز تأکید کرد: سال جاری بحران آب از محدوده استانی خارج و به مسئله‌ای ملی تبدیل شد؛ تمام دستگاه‌ها و ارگان‌های ملی درگیر موضوع شدند تا قطعی گسترده آب رخ ندهد، حتی خط دوم انتقال آب سد طالقان، به دلیل اهمیت ویژه دو بار توسط رئیس‌جمهور مورد بازدید قرار گرفت.
نجفیان درباره این پروژه گفت: خط انتقال فعلی از سد طالقان به کرج ۲۳ سال قدمت دارد و ظرفیت آن ۱۸۰۰ لیتر بر ثانیه است. اگر این خط به هر دلیل از مدار خارج می‌شد، کلان‌شهر کرج بدون تأمین اصلی آب شرب می‌ماند.
وی اضافه کرد: خط دوم با ظرفیت ۲۰۰۰ لیتر بر ثانیه نه‌تنها پدافند غیرعامل را تقویت می‌کند، بلکه بخشی از کسری آب تهران را نیز جبران خواهد کرد.
مدیرکل آب منطقه‌ای البرز از اجرای پروژه‌های مهم در استان خبر داد و گفت: رینگ سراسری آب البرز از جمله این‌ها است که برای نخستین‌بار در استان ایجاد شد و با سرمایه‌گذاری ۱۱ میلیارد تومان، سامانه غرب استان را شامل تصفیه‌خانه هشتگرد، شهر جدید و خطوط انتقال به ظرفیت ۲۵ میلیون متر مکعب بهره‌برداری رساند.
نجفیان به مخازن ذخیره‌سازی اشاره کرد و گفت: ساخت و تکمیل مخازن در نقاط کلیدی برای افزایش تاب‌آوری و جبران کسری‌های کوتاه‌مدت، که در بحران امسال نقشی حیاتی ایفا کرد.
حقابه البرز از سد طالقان به تصفیه‌خانه شماره ۲ کرج رسیده است
حمیدرضا نامداری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان البرز از رسیدن آب سد طالقان به تصفیه‌خانه شماره دو کرج خبر می‌دهد و به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: با بهره‌برداری از خط انتقال جدید، بخشی از آب سد طالقان به‌طور رسمی وارد شبکه تأمین آب شرب استان البرز شده است.
وی می‌افزاید: پروژه انتقال آب از سد طالقان با هدف افزایش ظرفیت و پایداری تأمین آب استان‌های البرز و تهران اجرا شد، در گذشته آب سد طالقان از طریق یک لوله قدیمی به قطر ۱۸۰۰ میلی‌متر به هر دو استان منتقل می‌شد، اما به‌منظور افزایش ظرفیت، لوله‌ای جدید با قطر دو متر نصب شده است که توانایی انتقال پنج مترمکعب در ثانیه آب را دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان البرز ادامه می‌دهد: بر اساس توافق انجام‌شده، حدود ۵۰ درصد از آب عبوری از این خط به استان البرز و ۵۰ درصد دیگر به استان تهران اختصاص پیدا کرده است، پروژه لوله‌گذاری جدید با تلاش شبانه‌روزی و اقدامات جهادی در مدت ۴ تا ۵ ماه تکمیل شد و هم‌اکنون آب سد طالقان با تعادل بین استان‌ها در حال توزیع است.
نامداری تصریح می‌کند: در حال حاضر استان البرز مطابق سهم خود برداشت آب را انجام می‌دهد و استان‌های قزوین و تهران نیز سهم قانونی خود را دریافت می‌کنند، تنها در شرایط کم‌بارشی ممکن است محدودیت‌هایی ایجاد شود که در آن صورت، سهم هر استان متناسب با شرایط کاهش پیدا می‌کند، اما در شرایط طبیعی، هر استان به میزان سهم خود آب دریافت خواهد کرد.
وی با اشاره به اهمیت اجرای این طرح عنوان می‌کند: این اقدام علاوه بر تأمین پایدار آب شرب استان‌های البرز و تهران، به مدیریت بهینه منابع آبی کشور نیز کمک می‌کند و نمونه‌ای از همکاری هماهنگ و انقلابی بین استان‌ها به شمار می‌رود.
امکان انتقال ۱۵۰۰ لیتر در ثانیه آب از آبگیر بیلقان فراهم شد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان البرز درباره ویژگی‌های تصفیه‌خانه شماره دو کرج اظهار می‌کند: این تصفیه‌خانه در شمال منطقه گوهردشت و مسیر جاده محمودآباد قرار دارد و در دو فاز احداث شده است، فاز نخست سال ۱۳۸۷ با ظرفیت ۰/۵ مترمکعب بر ثانیه به بهره‌برداری رسید و فاز دوم نیز از سال ۱۳۸۷ توسط شرکت آب گستر شرق آغاز شده است.
نامداری اضافه می‌کند: آب خام ورودی این تصفیه‌خانه از سد طالقان تأمین و پس از طی مراحل تصفیه، وارد شبکه آب شرب کرج می‌شود.
وی تاکید می‌کند: با اجرای طرح جدید به طول ۴/۹ کیلومتر و استفاده از لوله فولادی ۱۰۰۰ میلی‌متری، امکان انتقال ۱۵۰۰ لیتر در ثانیه آب از آبگیر بیلقان فراهم شده است که در مواقع اضطرار به‌عنوان پشتیبان خط انتقال فعلی طالقان و در شرایط عادی برای تأمین کسری آب بخشی از شهر کرج مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان البرز می‌گوید: تمام مجوزهای زیست‌محیطی و مصوبات لازم از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور دریافت شده و بر اساس آخرین برآوردها، هزینه اجرای کامل آبگیر، خط انتقال و تأسیسات مورد نیاز حدود ۲۵۰ میلیارد تومان برآورد شده است.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو در بازدید از پروژه انتقال آب طالقان عنوان می‌کند: با بهره‌برداری کامل از پروژه بخش قابل توجهی از نیاز آبی این استان‌ها تأمین خواهد شد و فشار بر منابع آبی موجود کاهش پیدا می‌کند.
وی اضافه می‌کند: این تأکید مسئولان نشان می‌دهد که پروژه نه تنها از منظر تأمین آب شرب، بلکه به‌عنوان یک استراتژی کلان مدیریت منابع آب، اهمیت ملی دارد.
به گزارش پردیسان آنلاین، برای اینکه پروژه انتقال آب طالقان بتواند به هدف خود دست پیدا کند، لازم است حقابه دشت‌ها و مناطق پایین‌دست رعایت شود تا آثار منفی زیست‌محیطی کاهش پیدا کند و لازم است دولت، بخش خصوصی، سازمان‌های محیط زیست و جوامع محلی به‌طور مستمر همکاری داشته باشند.
اطلاع‌رسانی و آموزش شهروندان در زمینه کاهش هدررفت منابع آبی ضروری است و بررسی‌های دوره‌ای فنی و زیست‌محیطی برای اطمینان از عملکرد بهینه و پایدار پروژه لازم است.
